Przejdź do zawartości

zmarmurzać

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

zmarmurzać (język polski)

[edytuj]
wymowa:
IPA[zmarˈmuʒat͡ɕ], AS[zmarmužać]
znaczenia:

czasownik niedokonany

(1.1) neologizm książk. przemieniać żywe fakty w legendę[1]; zmieniać zwykłych ludzi, uczestników historii w postacie heroiczne[2]; przepoczwarzać życie ludzi w historię[3]
odmiana:
(1.1) koniugacja I
przykłady:
(1.1) A skoro już lekkimi skrzydły swymi poczynają osiadać na frontonach świątyń i zmarmurzać, jak postacie do snu się kładące, wtedy rzeźbiarz miejsce im otwiera w cichym łonie głazu ciosanego[4].
(1.1) Raz przyjdzie mu obalać bałwany, to znów żywych jeszcze zmarmurzać w posągi[5].
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) przen. krystalizować, brązowić
antonimy:
(1.1) odbrązawiać, obalać mity
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. zmarmurzanie n, marmur mrz
czas. zmarmurzyć dk.
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) pol. z- + marmur + -ać; neologizm literacki Cypriana Kamila Norwida z poematu Promethidion
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. „Twórczość”, tom 17, wydania 7-9, RSW „Prasa-Książa-Ruch”, 1961.
  2. „Kultura”, wydania 10-12, Instytut Literacki, Paryż 1965.
  3. Andrzej Zawada, posłowie Notatek 1939-1945 Jarosława Iwaszkiewicza, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1991, ISBN 8370230393.
  4. Cyprian Kamil Norwid, Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, epilog, cz. V.
  5. Nowe książki, Wiedza Powszechna, 1974.