walić

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
(Przekierowano z walić się)

walić (język polski)[edytuj]

mężczyzna wali (1.1) w bęben
on wali (1.2) z karabinu
piorun wali (1.3)
mężczyzna wali (2.1) w worek
wieża się wali (3.3)
budynek się wali (4.1)
wymowa:
IPA[ˈvalʲiʨ̑], AS[valʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk. ?/i
znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. walnąć)

(1.1) pot. wydobywać nagły, głośny, donośny dźwięk z instrumentu
(1.2) pot. strzelać z broni
(1.3) pot. o uderzeniach pioruna uderzać
(1.4) pot. rzucać coś gwałtownie, byle jak lub byle gdzie
(1.5) pot. mówić coś wprost, dosadnie
(1.6) pot. robić coś niedelikatnie, zdecydowanie
(1.7) pot. zepsuć się (o przedmiocie)
(1.8) pot. zabić
(1.9) pot. ukraść
(1.10) pot. przewracać coś
(1.11) pot. wydobywać się skądś w dużych ilościach, gwałtownie
(1.12) pot. przemieszczać się szybko i zdecydowanie, zwłaszcza tłumnie
(1.13) pot. odbywać stosunek płciowy jako strona aktywna
(1.14) pot. grub. wydzielać nieprzyjemny zapach[1]
(1.15) pot. pić alkohol[1]

czasownik przechodni niedokonany (dk. walnąć)

(2.1) pot. mocno coś lub kogoś uderzać

czasownik zwrotny niedokonany walić się (dk. walnąć się)

(3.1) posp. bić siebie samego
(3.2) bić się nawzajem
(3.3) upadać

czasownik zwrotny niedokonany walić się (dk. brak)

(4.1) popadać w ruinę
(4.2) wulg. iść precz, zostawić kogoś w spokoju
odmiana:
(1.1–15, 2.1) koniugacja VIa
(3.1-3, 4.1) koniugacja VIa
przykłady:
(1.3) Całą wczorajszą noc waliły pioruny.
(1.5) Nie cackaj się. Wal prosto z mostu.
(1.11) Jak się dobrze pali, to dym powinien walić drzwiami i oknami.
(1.12) Lepiej wyjdźmy po cichu. Nie musimy walić środkiem sali.
(1.13) Chciałbym mieć dla siebie i walić co wieczór.
(1.14) Nie lubię z nim gadać, strasznie mu wali z gęby.
(1.15) Wczoraj waliliśmy wódę do późna w nocy.
(3.3) Widziałem, jak od uderzenia pioruna drzewo wali się na ziemię.
(4.1) Ten stary dom się wali już.
(4.2) Wal się, cioto! Nie będziesz obrażał mojej matki.
składnia:
kolokacje:
(4.2) wulg. walić się na ryj
synonimy:
(1.3) strzelać, uderzać, rąbać
(1.7) psuć się
(1.8) zabijać, mordować, ubijać
(1.9) kraść
(1.10) wywracać, obalać
(1.11) bić
(1.13) rżnąć, bzykać, dymać
(2.1) uderzać, rąbać, wbijać
(3.1) bić się, tłuc się
(3.2) bić się, tłuc się
(3.3) fikać, obalać się
(4.2) spierdalać, wypierdalać
antonimy:
(1.1) dotykać
(1.6) mówić delikatnie, mówić ogródkami, owijać w bawełnę
(1.7) naprawiać, reperować
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. walenie n, walnięcie n, zwał mrz
przym. walnięty
związki frazeologiczne:
walić drzwiami i oknamiwalić prosto z mostuwalić głową w mur / walić głową o murwalić głupawalić prosto w dymwalić w dachwalić jak w kaczy kuperwalić ściemęwalić z grubej rurywalić na chatęwulg. walić gruchęwulg. walić koniawulg. wali mnie towalić wiadro
etymologia:
uwagi:
(4.2) Zazwyczaj stosowane w 2. os. lp i lm trybu rozkazującego jako wykrzyknienie.
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 Hasło „walić” w: Maciej Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 83-01-14631-1, ISBN 978-83-01-14631-3, s. 327-328.