słoń

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: slonsłonSłońsłóńśłönšłȫn

słoń (język polski)[edytuj]

słonie (1.1)
słoń (1.2)
słoń (1.5)
wymowa:
?/i, IPA[swɔ̃ɲ], AS[su̯õń], zjawiska fonetyczne: nazal.
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) zool. duży, roślinożerny ssak lądowy z chwytną trąbą
(1.2) samiec słonia (1.1)
(1.3) pot. grub. ktoś bardzo duży, gruby
(1.4) gw. przestępcza sprawca rozboju[1]
(1.5) gw. wojsk. maska przeciwgazowa z długą rurą[1]

czasownik, forma fleksyjna

(2.1) 2. os. lp, rozk. od: słonić
odmiana:
(1.1-5)
(2.1) zob. słonić
przykłady:
(1.1) Na fotosafari w Kenii podziwialiśmy stado słoni.
(1.2) W przeciwieństwie do samic, dorosłe słonie prowadzą samotniczy tryb życia.
(1.3) W kinie usiadł przede mną jakiś słoń i nie widziałem ekranu.
(1.5) Dziś dowódca kazał nam ćwiczyć na poligonie w słoniach i pełnym oporządzeniu.
(2.1) Tadeuszu, nie słoń mi słońca, chcę się opalić.
składnia:
kolokacje:
(1.1) trąba / kły / uszy słonia • stado słoni • wybieg dla słonia / słoni
synonimy:
(1.1) śr.pol. elefant
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) ssak
(1.2) samiec
hiponimy:
(1.1) słoń afrykański, słoń indyjski, słoń afrykański leśny; słonica, słoniątko, słonik
holonimy:
meronimy:
(1.1) kość słoniowa, trąba, ciosy
wyrazy pokrewne:
rzecz. słoniowacizna ż, słoniowate lm nmos, słoniówka ż, słoniowatość ż, słoniarnia ż
zdrobn. słoniątko n, słonik m, słoniczek m
zgrub. słonisko n
forma żeńska słonica ż
przym. słoniowy, słoniowaty
związki frazeologiczne:
biały słońjak słoń w składzie porcelany / poruszać się jak słoń w składzie porcelanynie mieć pod ręką słoniarobić z muchy słoniasłoń a sprawa polskasłoń morskisłoń nadepnął na uchosłoń w saloniewdzięk słoniażycie ze słoniem w pokoju
etymologia:
prasł. *slonь / *slonъ[2] < praturk. *arsïlanlew (arsıl → brązowy + -lan → dziki drapieżnik)
por. arum. arslan, azer. aslan, krymtat. arslan, przest. mac. арслан, mong. ᠠᠷᠰᠯᠠᠨ, арслан, osm. آرسلان, tatar. arslan, tur. aslan, turkm. arslan, przest. węg. arszlán → lew
uwagi:
zob. też słoń w Wikipedii
zob. też słoń w Wikicytatach
zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 Stanisław Kania, Słownik argotyzmów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1995, ISBN 83-214-0993-8, s. 202.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „słoń” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN., także hasło słoń, nck.pl, Narodowe Centrum Kultury [oba za:] Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008, ISBN 978-83-08-04191-8, s. 558.