nieść

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

nieść (język polski)[edytuj]

mężczyzna niesie (1.1) deski
wymowa:
IPA[ɲɛ̇ɕʨ̑], AS[ńėść], zjawiska fonetyczne: zmięk.podw. art.
?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) zmieniać położenie jakiegoś przedmiotu, idąc i będąc nim obciążonym
(1.2) powodować jakieś rezultaty, skutki
(1.3) transportować coś, powodować przesuwanie się czegoś (także niematerialnego)

czasownik zwrotny niedokonany nieść się (dk. brak)

(2.1) rozchodzić się, rozprzestrzeniać się
(2.2) o kurach: składać jaja
odmiana:
(1.1-3) koniugacja XI
(2.1-2) koniugacja XI
przykłady:
(1.1) Petroniusz wyszedłszy od cezara kazał się nieść do swego domu na Karynach[1].
(1.2) Wprowadzenie euro niesie ze sobą konieczność wymiany oprogramowania w kasach w całym kraju.
(1.3) Rzeki niosą mnóstwo materiału skalnego z gór.
(2.1) W górach echo niesie się bardzo daleko.
(2.2) Kury często niosą się wiosną[2].
składnia:
(1.2) nieść (ze/za sobą) + B.[3]
kolokacje:
(1.1) nieść w dłoni / w ręce / w zębach / na ramieniu / na plecach / na głowie
synonimy:
(1.1) taszczyć, tachać, taskać, reg. pozn. taśtać
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. nosiciel mos, niesienie n, nioska ż, nosidło n, nosidełko n, nośność ż, donoszenie n, noszenie n, przynoszenie n, wynoszenie n, podniesienie n, wzniesienie n, nosze nmos, noszowy mos
czas. znosić, donieść dk., nanieść dk., nosić ndk., odnieść dk., podnieść dk., ponieść dk., przenieść dk., przynieść dk., roznieść dk., unieść dk., wynieść dk., zanieść dk., znieść dk.
przym. nośny, noszowy
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1) prasł. *nesti[4]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Henryk Sienkiewicz Quo vadis, rozdz. 51.
  2. Amelia, scenariusz i reżyseria Jean-Pierre Jeunet.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „nieść – ze sobą czy za sobą?” w: Poradnia językowa PWN.
  4. Janusz Strutyński, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, wyd. dziewiąte, Wydawnictwo Tomasz Strutyński, Kraków 2002, s. 33.