kopać

kopać (język polski)

chłopiec kopie (1.1) piłkę

żołnierz kopie (1.1) w drzwi

ludzie kopią (1.2) ziemię

koparka kopie (1.2) w piasku

rolnicy kopią (1.3) ziemniaki

on kopie (1.6) w archiwum

wymowa:

IPA: [ˈkɔpaʨ̑], AS: [kopać] ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) uderzać kogoś / coś nogą

(1.2) wydobywać np. ziemię przy pomocy łopaty, innego narzędzia lub maszyny

(1.3) wydobywać minerały lub płody rolne z ziemi przy pomocy narzędzi lub maszyn

(1.4) pot. o broni palnej: odrzucać, uderzać w ramię po wystrzale

(1.5) pot. o elektryczności: razić prądem

(1.6) przen. przeglądać archiwa, stare akta, dokumenty

(1.7) przen. dochodzić prawdy, prowadzić dochodzenie

czasownik zwrotny kopać się

(2.1) kopać (1.1) samego siebie

(2.2) kopać (1.1) siebie nawzajem

(2.3) rzad. brnąć przez coś, przedostawać się z trudem

odmiana:

(1.1-7) koniugacja IX

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		kopać
czas teraźniejszy		kopię	kopiesz	kopie	kopiemy	kopiecie	kopią
czas przeszły	m	kopałem	kopałeś	kopał	kopaliśmy	kopaliście	kopali
	ż	kopałam	kopałaś	kopała	kopałyśmy	kopałyście	kopały
	n	kopałom	kopałoś	kopało
tryb rozkazujący		niech kopię	kop	niech kopie	kopmy	kopcie	niech kopią
pozostałe formy czas przyszły m będę kopał, będę kopać będziesz kopał, będziesz kopać będzie kopał, będzie kopać będziemy kopali, będziemy kopać będziecie kopali, będziecie kopać będą kopali, będą kopać ż będę kopała, będę kopać będziesz kopała, będziesz kopać będzie kopała, będzie kopać będziemy kopały, będziemy kopać będziecie kopały, będziecie kopać będą kopały, będą kopać n będę kopało, będę kopać będziesz kopało, będziesz kopać będzie kopało, będzie kopać czas zaprzeszły m kopałem był kopałeś był kopał był kopaliśmy byli kopaliście byli kopali byli ż kopałam była kopałaś była kopała była kopałyśmy były kopałyście były kopały były n kopałom było kopałoś było kopało było forma bezosobowa czasu przeszłego kopano tryb przypuszczający m kopałbym, byłbym kopał kopałbyś, byłbyś kopał kopałby, byłby kopał kopalibyśmy, bylibyśmy kopali kopalibyście, bylibyście kopali kopaliby, byliby kopali ż kopałabym, byłabym kopała kopałabyś, byłabyś kopała kopałaby, byłaby kopała kopałybyśmy, byłybyśmy kopały kopałybyście, byłybyście kopały kopałyby, byłyby kopały n kopałobym, byłobym kopało kopałobyś, byłobyś kopało kopałoby, byłoby kopało imiesłów przymiotnikowy czynny m kopiący, niekopiący ż kopiąca, niekopiąca kopiące, niekopiące n kopiące, niekopiące imiesłów przymiotnikowy bierny m kopany, niekopany kopani, niekopani ż kopana, niekopana kopane, niekopane n kopane, niekopane imiesłów przysłówkowy współczesny kopiąc, nie kopiąc rzeczownik odczasownikowy kopanie, niekopanie

(2.1-3) koniugacja IX

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		kopać się
czas teraźniejszy		kopię się	kopiesz się	kopie się	kopiemy się	kopiecie się	kopią się
czas przeszły	m	kopałem się	kopałeś się	kopał się	kopaliśmy się	kopaliście się	kopali się
	ż	kopałam się	kopałaś się	kopała się	kopałyśmy się	kopałyście się	kopały się
	n	kopałom się	kopałoś się	kopało się
tryb rozkazujący		niech się kopię	kop się	niech się kopie	kopmy się	kopcie się	niech się kopią
pozostałe formy czas przyszły m będę się kopał, będę się kopać będziesz się kopał, będziesz się kopać będzie się kopał, będzie się kopać będziemy się kopali, będziemy się kopać będziecie się kopali, będziecie się kopać będą się kopali, będą się kopać ż będę się kopała, będę się kopać będziesz się kopała, będziesz się kopać będzie się kopała, będzie się kopać będziemy się kopały, będziemy się kopać będziecie się kopały, będziecie się kopać będą się kopały, będą się kopać n będę się kopało, będę się kopać będziesz się kopało, będziesz się kopać będzie się kopało, będzie się kopać czas zaprzeszły m kopałem się był kopałeś się był kopał się był kopaliśmy się byli kopaliście się byli kopali się byli ż kopałam się była kopałaś się była kopała się była kopałyśmy się były kopałyście się były kopały się były n kopałom się było kopałoś się było kopało się było forma bezosobowa czasu przeszłego kopano się tryb przypuszczający m kopałbym się, byłbym się kopał kopałbyś się, byłbyś się kopał kopałby się, byłby się kopał kopalibyśmy się, bylibyśmy się kopali kopalibyście się, bylibyście się kopali kopaliby się, byliby się kopali ż kopałabym się, byłabym się kopała kopałabyś się, byłabyś się kopała kopałaby się, byłaby się kopała kopałybyśmy się, byłybyśmy się kopały kopałybyście się, byłybyście się kopały kopałyby się, byłyby się kopały n kopałobym się, byłobym się kopało kopałobyś się, byłobyś się kopało kopałoby się, byłoby się kopało imiesłów przymiotnikowy czynny m kopiący się, niekopiący się ż kopiąca się, niekopiąca się kopiące się, niekopiące się n kopiące się, niekopiące się imiesłów przysłówkowy współczesny kopiąc się, nie kopiąc się rzeczownik odczasownikowy kopanie się, niekopanie się

przykłady:

(1.1) Bronił się, jak mógł: bił, gryzł i kopał.

(1.2) […] pot spływał mu kroplami z czoła, a on z dziką zawziętością kopał ziemię i nie ustawał, póki korzonka nie dostał spod kamieni…

(2.3) Odcięty od taboru, z oczyma zasypanymi śniegiem kopał się wtedy chłopak sam, mało co drogi widząc przed sobą […]

składnia:

kolokacje:

(1.2) kopać dół / rów / studnię / grób

(1.3) kopać ziemniaki

synonimy:

(1.1) pot. butować

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. kopnięcie n, kopniak m, kopacz m, koparka ż, kopalnia ż, wykopalisko nmos, wykopki nmos, kopanie n, odkopywanie n, wykop mrz, kopanina ż, kop m, kopyść ż, Kopacz ż/mrz/mos

czas. ndk. wykopywać, dk. wykopać, ndk. przekopywać, dk. przekopać, ndk. zakopywać, dk. zakopać, ndk. odkopywać, dk. odkopać, ndk. okopywać, dk. okopać

przym. okopowy, kopalniany, wykopaliskowy, kopny

związki frazeologiczne:

kopnąć w kalendarz • niech cię gęś kopnie • samemu kopać sobie grób • kopać się z koniem • kopać pod kimś dołki • w mordę kopany • kto kopie dół dla sąsiada, winien go kopać na swoją miarę

etymologia:

uwagi:

(1.2) tylko ndk.

(2.2,3) tylko ndk.

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) kick; (1.2) dig
• białoruski: (1.2) капаць; (1.3) капаць
• duński: (1.1) sparke; (1.2) grave
• esperanto: (1.1) piedbati; (1.2) fosi
• francuski: (1.2) creuser
• hiszpański: (1.1) patear; (1.2) cavar
• japoński: (1.1) 蹴る
• jidysz: (1.1) בריקען (briken); (1.2) גראָבן (grobn); (1.3) גראָבן (grobn)
• kaszubski: (1.1) kòpac
• kataloński: (1.2) cavar
• niderlandzki: (1.2) graven
• niemiecki: (1.1) treten, (piłkę) kicken; (1.2) graben, buddeln, ausheben; (1.3) fördern, graben, buddeln
• nowogrecki: (1.1) κλοτσάω; (1.2) σκάβω; (1.3) σκάβω
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.?)
• rosyjski: (1.1) пинать, лягать, лягаться, толкать ногой; (1.2) копать, добывать
• szwedzki: (1.2) gräva
• tuvalu: (1.2) keli
• ukraiński: (1.1) копати; (1.2) копати
• węgierski: (1.2) ás
• wilamowski: (1.2) grōva; (1.3) grōva
• włoski: (1.1) calciare; (1.2) zappare, scavare

źródła: