chcieć

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
(Przekierowano z chcieć się)

chcieć (język polski)[edytuj]

wymowa:
?/i, IPA[xʲʨ̑ɛ̇ʨ̑], AS[χʹćėć], zjawiska fonetyczne: zmięk.podw. art.
?/i
znaczenia:

czasownik modalny niedokonany

(1.1) odczuwać chęć zrobienia czegoś
odmiana:
(1.1) koniugacja VIIa z obocznościami
przykłady:
(1.1) Mamo, nie chcę dziś iść do szkoły.
składnia:
(1.1) chcieć + B. lub + D.z pojęciami abstrakcyjnymi (wolność, sprawiedliwość, pokój, …) tylko + D.nie chcieć + D. • chcieć + bezok.
kolokacje:
(1.1) chce mi się spać / jeść / … = chcę spać / jeść / … (= jestem senny / głodny / …)
synonimy:
(1.1) pragnąć, pożądać, mieć chęć, mieć ochotę, odczuwać brak, potrzebować, życzyć sobie, pot. mieć chrapkę, napalić się
antonimy:
(1.1) nie chcieć, nie pragnąć, odmawiać, rezygnować
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. chciwość ż, zachcianka ż, chciejstwo n, chcica ż, chcenie n, zechcenie n
czas. zechcieć dk.
przym. chciwy
przysł. chciwie
związki frazeologiczne:
chcąc nie chcącchcieć, a nie móc, to piekło[1]chcieć to móccierp ciało, kiedy ci się chciałodla chcącego nic trudnegojakby chciał, a nie mógłkogo Pan Bóg chce ukarać, temu rozum odbierakto chce krowę doić, powinien ją paśćkto chce psa uderzyć, ten kij zawsze znajdzienie chce góra przyjść do Mahometa, przyszedł Mahomet do góryniech się dzieje, co chce
etymologia:
prasł. *xъtěti[2]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 1.
  2. Edward Łuczyński, Jolanta Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 119