Wikisłownik:Potrzebne hasła
Jeśli danego hasła jeszcze nie ma w Wikisłowniku, możesz na niniejszej stronie poprosić o jego utworzenie - wpisz dane słowo pod nagłówkiem z nazwą języka, a my postaramy się je opisać. Zobacz też Zamówienia na nagrania wymowy.
Pamiętaj też, że sam(a) możesz dodać to słowo! Bardzo gorąco zachęcamy do włączenia się do prac - nie bój się, że coś zepsujesz; poprawimy i wyjaśnimy. :) Zerknij na stronę dla początkujących.
polski[edytuj]
- abazi/abaz (kwerenda)
- afrykanizm
- azyngra
- b.n.s. (skrótowiec z brak numerów stron)
- chojor - igliwie
- chorągwiany, chorągiewny należący do chorągwi, żołnierz.
- cie choroba
- cię
- cz - tak jak rz
- czuć się jak w raju
- dobry zwyczaj nie pożyczaj (WSJP)
- dom rodzinny
- dom wielorodzinny
- dookoła Wojtek
- drykier, drykiernia, drykować
- druzgotać
- dursać
- dykcjonarz - słownik, leksykon
- dż - tak jak rz
- dź - tak jak rz
- ekstruder
- escape room
- forfiter
- facylitacja - "https://sjp.pwn.pl/slowniki/facylitacja.html"
- gderać
- gospodarstwo domowe
- gra w dziada
- groszek opałowy
- internetowiec - osoba uzależniona od internetu (istnieje strona w języku kaszubskim, ktora wyjaśnia znaczenie tego słowa)
- intertekstualny
- ja liryczne
- jak na skrzydłach
- jako taki
- jako tako
- kanelaż - coś w budownictwie, być może jest to to samo co kanelury, ale ja tego nie wiem
- kardiowerter
- kącicierń
- kąt – jako kara: stawianie do kąta, iść do kąta, stać w kącie itd.
- kipiczny
- klownada - popisy klowna
- koleśnica
- koci grzbiet
- komprymować - skracać, redukować, kompresować (słownik j. polskiego PWN)
- koncepista, fiumuar (Gombrowicz)
- kontrybutor, kontrybuować
- konwia
- kotlet schabowy
- kozioł hiszpański
- krab manlrowy
- krew gęstsza od wody
- któżby
- kurtyzować lub kurtyzowanie lub kurtyzacja - przycinanie psu lub koniowi ogona zazwyczaj przy nasadzie
- kutasiarz
- lepiej nie dosolić, niż przesolić
- leptokurtyczny
- leźć
- linić, nalinić się
- lizadło
- liczenie szabel, liczyć szable
- łubudu - jest w https://en.wiktionary.org/wiki/thud
- machać szabelką, wymachiwać szabelką
- marszrutyzacja - znaleziono w czasopismie: Planowanie optymalnej siatki połączeń transportu publicznego wpisuje się w problem decyzyjny i optymalizacyjny zwany problemem marszrutyzacji oraz Problem marszrutyzacji polega na wyznaczeniu optymalnych tras przewozowych i jest rozwinięciem problemu komiwojażera
- mastalerz
- memiczność, memiczny -/slang młodzieżowy/ Występuje w zdaniach opisujących postacie występujące w "memach internetowych" np."Pan Prezydent Andrzej Duda jest bardzo memiczny."
- mężobójczyni
- metroseksualista, metroseksualizm
- mezokurtyczny
- miłosierny Samarytanin
- minnesinger, minnesang
- mocium panie
- mojr “mojre” [hebr. mora] – strach, szacunek; jest mieć mojra niegdzie. https://sztetl.org.pl/pl/slownik/przestepczosc
- mudita - przeciwieństwo Schadenfreude, radość z czyjegoś szczęścia
- na niby
- nacechowany
- nadto
- nadgorliwość jest gorsza od faszyzmu (istnieje angielska wersja artykułu dla tego zwrotu)
- najpierwszy
- narracja przenośna
- nasięźrzał
- naszpikować
- naszpikowany
- naturszczyk
- nawlekać - nawlekać igłę i nitkę
- nie kładź palca między drzwi
- nie wypada
- nieznaczący
- nutrikosmetyk
- nuże
- oblec -> literacko, reg. śl (łoblec), reg. wlk., reg. kaszubski -> ubrać, założyć, odziać
- obleczenie -> ubranie/odzienie/wdzianko literacko/reg. śl/ reg wlk./ reg. kaszubski
- oblekać -> ubierać, nakładać tkaninę
- oblekanie -> proces technologiczny nakładania tkaniny powłokowej na przedmiot np. guziki (oblekane guziki) czy piankę
- obnosić się - afiszować się - ang. flaunt
- obyć się
- opaździerzyć -> obejść problem, zrobić coś z niczego
- optimum Pareto
- oszpecić, oszpecać, oszpecenie,
- paczyzm
- paretooptymalny
- penisowy
- paździerzyć, paździoch
- pierwocina, zwykle lm pierwociny
- pierwsze słyszę / pierwsze słyszeć
- pijany jak wór
- pinxit, pinx. - zob. też pinxit w Wikipedii
- pizzicato
- platykurtyczny
- pleniglacjał
- pneumatyk
- podołek
- podpowłoka
- poły
- poplon
- po raz kolejny
- portelaż z fran. portaledge- namiot ścianowy,
- postkipiczny
- presokratyk
- probant
- projektant
- proligancko
- pronować, supinować
- protojerej, szczególnie odmiana
- prośny
- prośrodowiskowy
- przewlec-> przewlec pościel (zmienić obleczenie pościeli)
- przedsiębieżny
- przęślica, przęślik
- przyoblec -ubrać kogoś w coś lub włożyć coś na coś
- przystoi - czasownik, który "ma w zasadzie tylko formy 3-osobowe, ale za to we wszystkich czasach, trybach i liczbach" ([1]) [Anon] Komentarz: to forma przystawać - dodajmy tam tę poradę i przykłady. Zezen (dyskusja) 12:20, 21 wrz 2020 (CEST)
- przycebulić
- przykup - w grach karcianych, karty o które toczy się licytacja
- przytentegować
- Ptuj - miejscowość we Słoweni
- radosna twórczość
- rebant/refbant
- retroseksualista, retroseksualizm
- archit. rewaloryzacja - restauracja (?)
- rolomat
- rotulus
- rozbawiony
- rozchodzić się jak ciepłe bułeczki
- rozparzeniec
- rozsupływacz
- rozpytać
- rozwijać skrzydła
- ryfka – okucie pochwy szabli, zaopatrzone w kółka (brajcarki) służące do jej zawieszenia na rapciach
- rys - sylwetka, są wersje czeska i słowacka, polskiej brak
- rzeczownik pospolity
- sculpsit, sculp., sc. - zob. też sculpsit w Wikipedii
- sebuwać -> zdjąć buty reg. śl., reg. wlk.
- sedymentacja
- sermater
- siajerek -> potoczna nazwa magazynu lub też szopy, zazwyczaj taki siajerek znajduje się na zewnątrz, nazwa częściej spotykana na wsi aniżeli w dużym mieście, inaczej zwany magazynkiem
- siepać
- skopać
- skostnieć
- skowyrność
- skramczeć - mówić w płaczliwy sposób, narzekać
- skrofuloza, skrofuły
- sofoklesista (słowo użyte przez Fryderyka Nietzschego w książce „Z genealogii moralności” lub „Wiedza radosna”)
- sonosfera
- sól attycka
- SPA
- spalona sprawa
- spartańskie wychowanie
- stokaż
- strachem podszyty
- strzały Erosa
- strukturalizm
- suboptymalny
- sylwiczny - w tytule Lema 'Rozważania sylwiczne'.
- synopticon
- system wertykalny
- sz - tak jak rz
- szagówka
- szanować piłkę
- szata godowa
- szata świetna nie zdobi złego, a podła nie oszpeci dobrego
- szkofia - przy czapce
- szpetota, szpetnie, szpecić.
- szyft
- ścigacz
- ścigałka
- środkowa (trójkąta)
- śmieszek
- świecić oczami
- tak tańczy, jak mu zagrają
- tam i siam
- tamburyniarz
- tolt lub tölt - chód konia; zob. w:Tolt w Wikipedii
- tonący brzydko się chwyta
- translacja
- truchtać
- trybady
- turbacja - jak podaje Słownik Języka Polskiego PWN z 1996 roku, słowo to oznacza "zmartwienie, niepokój, troskę; kłopot, trud"
- tużurek, anglez
- trómfnóć,- [z czeskiego - odpowiedź, która kończy spór(po niej nie ma już żadnego argumentu), w skacie karta przebijająca wszystkie pozostałe]
- uberyzacja
- ukorzyć, ukorzyć się, ukorzenie
- upowszechniciel
- urwipołeć
- uszczknąć
- volgang
- wąpierz --> wampir
- wąż kusiciel
- wejść w mysią dziurę
- wielka filozofia – to nie jest żadna wielka filozofia itp.
- wielkie dzieło
- większość konstytucyjna
- wikijorz
- wleźć
- wnioskobiorca
- wolnowar
- wpaść w czarną rozpacz
- wrzeciądz
- wwóz
- wycwancykować
- wyindywidualizować
- wyoblacz
- wystraszyć, wystraszyć się
- wżdycki -> reg. śl. zawsze, ale też literacko np. Dzienniki Gwiazdowe Lema "wżdycki Girłay III, grędziel Turtukurowi przekazując, owsinek przebuldoźył"
- w związku z tym
- za- i o wiele więcej przedrostków, patrz moja uwaga https://pl.wiktionary.org/wiki/Dyskusja_kategorii:J%C4%99zyk_polski_-_przedrostki Zezen (dyskusja) 12:53, 15 wrz 2020 (CEST)
- zachałuzie
- zahartować
- zapylać - czasownik od zapylanie
- zawiadowca
- zawiadywać
- zawód dym
- zderzacz hadronów
- perfumiarskie: gourmand, szypr, fougère, oud, hesperydy
- żyw
- syt
- wesół
- z lewa
- z prawa
- z dawien dawna
- z cicha pęk
Określenia z polskich opisów herbów (w:Blazonowanie):
- hippokamp
- krzywaśń – figura zbliżona do odwróconej litery „S” (rzeka);
- krzyż kawalerski – krzyż o ramionach tej samej długości, rozszerzonych ku końcom (krzyż patee);
- łękawica – figura w kształcie litery „W”;
- nałęczka – opaska na głowę z chusty;
- orłek – orzeł bez ogona;
- osmorog – krzyż rozdarty;
- paprzyca – koło młyńskie?
- połulew – górna połowa lwa wspiętego, analogicznie połujeleń, połuniedźwiedź, itd;
- pomłość – wić słomiana, zawiązana w kształcie litery „O”;
- szaszor – orzeł bez głowy;
- wilczekosy – ostrza kos ułożone symetrycznie w pionie, w kształt zbliżonym do litery „O”;
- wspięty – zwierzę stojące na tylnych łapach, jedna w wykroku;
- zawiasa – ucho od garnka, w kształcie litery „U”
albański[edytuj]
angielski[edytuj]
- rabbet block plane
- drums - przekierownie do drum
- simple present
- simple past
- superstrate
- trainwreck/train wreck/train-wreck
- accent mark
- luhh
- preeper
- If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck - zob. w:en:duck test. Tylko jest problem, bo to powiedzenie występuje w wielu wersjach, czasem kolejność jest przestawiona, czasem bez "if", bez "probably", więc nie bardzo wiem, jak to zatytułować. I czy ma być z dużej czy z małej litery?
- computer game
- keymaster
- loast
- sodexo
- spander
- Alabama cavefish
- joypad
- trecking
- proprietary trader
- tricks & tips - czy można to przetłumaczyć na polskie sztuczki i kruczki?
- No Role Play (No-RP)
- Non Role Play (Non-RP)
- Nor Role Play (N-RP)
- Black Role Play (BRP)
- fatman
- denning - wg. en-wiki jakiś rodzaj snu zimowego. Jest też "denning period" u niedźwiedzi i likaonów ([2]), choć likaony nie hibernują.
- Trochę brakujących zrostków z simple:Wiktionary:BNC spoken freq:
- -age (leakage)
- -ally (idiotically)
- -an (American)
- -ance (clearance)
- -ant (consultant)
- -ary (revolutionary)
- -atory (confirmatory)
- -dom (kingdom; officialdom)
- -eer (black marketeer)
- -en (wooden)
- -en (widen)
- -ence (emergence)
- -ent (absorbent)
- -ery (bakery; trickery)
- -ese (Japanese; officialese)
- -esque (picturesque)
- -hood (childhood)
- -i (Israeli)
- -ian (phonetician; Johnsonian)
- -ite (Paisleyite; także znaczenie chemiczne)
- -ling (duckling)
- -most (topmost)
- -ory (contradictory)
- -ship (studentship)
- -ward (homeward)
- -ways (crossways)
- -wise (endwise; discussion-wise)
- circum- (circumnavigate)
- en- (encage; enslave)
- pro- (pro-British)
- -ic
- -ify
- -ition
- -ive
- Brakujące wyzwiska z oficjalnej listy słów niedozwolonych na meczach Liverpoolu:
- to loom over - piętrzyć się nad czymś, wisieć nad czymś
- Exquisite Love
- DX-ing / DXing
- tallage - rodzaj średniowiecznego podatku
- bogger
- sponch
- drive-through / drive-thru
- relieved
- hirability
- ropemate
- goddam
- sod off/sod-off
- feck
- beef curtains
- bellend/bell-end
- clunge
- minge
- punani
- chief technology officer
- doeth
- doest
- brakujące czasowniki nieregularne: re-make, co-write, re-write, re-run, over-run, off-set, comcast, webcast, cablecast, re-cast, re-draw, regrow, over-grow, upheave
- certiorari
arabski[edytuj]
baskijski[edytuj]
- euskailu
- euskarri
- eutsi
- gabi
- garrazta
- gaztetxe
- gindax
- goru
- gozakaiztu
- harilkai
- hedatu
- igerigailu
- jaurerri
- karda
- korain
- kurrika
- labaingailu
- lurruneztagailu
- matarraski
- tantai
- txara
białoruski[edytuj]
bułgarski[edytuj]
chorwacki[edytuj]
rođak - rodak, krewny
czeski[edytuj]
- pajdá - 3 osoba liczby pojedynczej czasownika pajdat = kuleć
- LAHEV ZALOHA - záloha na láhev = kaucja za butelkę
- čtvrthrstChamamila
duński[edytuj]
- aero-
- afslibe = zeszlifować
- afslibning = zeszlifowywanie
- lige lovlig
esperanto[edytuj]
fiński[edytuj]
francuski[edytuj]
- Wklejam trochę słówek, które przeszły do "języka międzynarodowego". Żeby nie było tak, że słowo lub zwrot rdzennie francuski jest opisany jako polski i angielski:
- à propos → jest po polsku
- ad memoire
- va banque → jest po polsku
- à la - jest po niemiecku
- Kolokacje z... angielskiej sekcji hasła en: en ami • en banc • en brochette • en clair • en famille • en garçon • en garde • en pantoufles • en passant → jest po angielsku • en retraite • en route • en secondes noces • en suite
- passe une bonne journee
- coup de grâce
- deárme
- nom de plume
- Louvre - jest tylko po angielsku
- craigner
- se ressourcer
- les lipides
- auteil
- petite copine
- petite amie
- relancer
grecki[edytuj]
- ξαναγαπήσω
- Διοτίμα
- Π.Α.Ε. - skrót
- νοιάζει
hawajski[edytuj]
hebrajski[edytuj]
hindi[edytuj]
चाय - herbata
सुप्रभात - Dzień Dobry अलविदा - Do widzenia
hiszpański[edytuj]
- fondo
- señorío
- toreador (o ile istnieje, bo poza angielskim wikisłownikiem jakoś wszędzie widzę tylko torero, ale może to rzadsza forma)
holenderski[edytuj]
islandzki[edytuj]
Skammtímabinding HDMI
japoński[edytuj]
- shinkyokushin
- Kōri (Japonia) - Japońskie imię Kōri, przeważnie dla płci żeńskiej. Wiele kobiet w tym kraju nosi takie imię, wywodzi ono się od słowa "Kōritsu-teki". Co znaczy "Sprawna".
jidysz[edytuj]
koreański[edytuj]
- 잘가 - Do widzenia
litewski[edytuj]
łaciński[edytuj]
- aggedula
- amalthaea
- andropetalum
- anthurus
- baccetum
- bifolliculus
- bracteopetalum
- carcerrula
- colloqui - rozmawiać
- cremocarpium
- cui
- curvatura
- cuspis
- cynarrhodium
- debemur
- diachenium
- drupeola
- flexura
- fragrum
- graminetum
- gznaeceum
- hapter
- intercarpellaris
- interjunctura
- interpetiolaris
- jubilo → jest tylko interlingua/iubilo
- lecus
- mericarpium
- mesocarpium
- mesorium
- momento mori
- noli - nie, w zdaniach rozkazujących
- nomen omen
- nunc pro tunc: tak jak obecnie do czasu, zob. [3][4]
- omnia possum in eo qui me confortat
- paracorolla
- paucinucula
- pepo
- petiolulus
- policarpium
- praetermissus - pozwolić obejść, przepuścić, puścić wolno
- prothallium
- pzrenarium
- rhizolecus
- semiarticulus
- sexfolliculus
- spira
- staminodium
- strumula
- subsilva
- succrementum
- synochorium
- talea
- tenosynovitis nodularis
- tepalum
- tetrachaenium
- torus fructus
- tractus
- tuberculum
- tunicae
- vendido → jest po hiszpańsku
- ventorum diagramma (róża wiatrów)
- vernatio
- vos mos postulo a silicis traba quoniam is est in palus
niemiecki[edytuj]
- Glück auf (szczęść Boże, używane wśród górników)
norweski[edytuj]
perski[edytuj]
być okrutny i iść po trupach do celu
portugalski[edytuj]
ginja
rosyjski[edytuj]
- бензопила
- береста
- благочестие
- божественность
- ватрушка
- весовщик
- всас
- газодувка
- длинногубцы
- до вала
- долгожитель
- дробильщик
- дроссель
- дымосос
- зажим
- замолвить за кого-то словечко
- застёжка-молния
- карщик
- катодчик
- колосник
- колчедан
- комплектовщик
- коуш
- круглогубцы
- кувалда
- лесозаготовитель
- матировать
- местность
- мехраб
- минёр
- наливщик
- напугать ежа голой жопой
- некачественность
- нониус
- носиться
- огранщик
- оптовка
- освинцовщик
- оценщик
- перегар
- перемычка
- плашка
- плодоложе
- подкрадываться
- подставка
- подхват
- попадалово
- поросль
- посыл
- приветливый
- прийтись
- пристрастие
- профосмотр
- псинка
- пулемётчик
- пускатель
- разве
- раскрывать
- расселяться
- реборда
- рым
- ряженка
- сальник
- серо-буро-малиновый
- совместимость
- справка
- стеклодув
- строп
- стропальщик
- сыродел
- таки
- талреп
- триплет
- узконаправленный
- утихомирить
- файлик
- фитонимия
- фланец
- харчок
- чтоб
- шабер
- шкив
- штангенглубиномер
- штангенрейсмас
- штангенциркуль
- штырь
rumuński[edytuj]
serbski[edytuj]
słowacki[edytuj]
- stať
- treba
- viacero
- snažiť
- podariť
- sme
- ereter
- peniaz
- riešenie
- spoločný
- ukázať
- zariadenie
- obchodný
- ponúkať
- pritom
- zamestnanec
- pričom
suahili[edytuj]
szwedzki[edytuj]
- vintersorg - szw. vinter + sorg → zima + smutek; słowo niezleksykalizowane, którego można użyć jako wolnego, doraźnego złożenia oznaczającego smętek zimowy; jest nazwą zespołu muzycznego Vintersorg, zob. też Vintersorg w Wikipedii --Meander (dyskusja) 03:26, 16 mar 2019 (CET)
- våldtagit - forma czasu przeszłego supinum od zob. våldta --Meander (dyskusja) 18:49, 16 mar 2019 (CET)
- platskalet - takie słowo nie istnieje, jest to chyba literówka; prawdopodobnie forma określona od plåtskal, szw. plåt + skal → blacha + skorupa; jest to słowo niezleksykalizowane, którego można użyć jako wolnego, doraźnego złożenia oznaczającego osłonę z blachy --Meander (dyskusja) 19:29, 16 mar 2019 (CET)
- stekare
- eluttag
tajski[edytuj]
turecki[edytuj]
ukraiński[edytuj]
węgierski[edytuj]
csiperke - pieczarka kerekítve
włoski[edytuj]
Jeśli coś z włoszczyzny jest używane przez Polaków to najprawdopodobniej określenia muzyczne. Poniżej powybierałem z polskiej wikipedii. Nie usuwam niebieskich, bo nie wiem, czy czasem nie są napisane, ale dla innych języków. Trafiłem np. na grave w czterech językach, byle nie po włosku. Zresztą może dałoby się z tego jakiś słowniczek czy kategorię zrobić. Vasa (dyskusja) 09:07, 15 sie 2011 (CEST)
Oznaczenia tempa: piú poco a poco poco un poco allargando morendo - jest po polsku rallentando rall. ritardando rit. ritenuto stringendo tenuto ten. a tempo tempo primo rubato a battuta alla marcia ritenuto sostenuto
Określenia artykulacyjne: tremolo - jest tylko polski, angielski i esperanto col legno flautando
Figury retoryczne: assimilatio exclamatio interrogatio multiplicatio suspiratio
Notacja muzyczna: a piacere attacca calando da capo al fine perdento portamento - jest po polsku i angielsku
Inne:
inne języki[edytuj]
- hausa: maliyo, dan → jest tylko polski, angielski, bośniacki, chorwacki, esperanto, hiszpański, holenderski, indonezyjski, interlingua, kurdyjski, slovio i słoweński
- łotewski: piederoso
- brakujące znaki paszto: ړ, ڼ, څ, ځ, ښ, ږ, ې, ئ
- ɞ̯
- rusiński: tysiač (tysiąc), tychota (spokój), knap (tkacz), štof (tkanina), gombička (przycisk), tysk (tłok), zavzatost (upór) (Uwaga: język rusiński zapisywany jest cyrylicą.)