Wikisłownikarz:Joystick/brudnopis/text
אַלע מענטשן זײַנען ברידער[edytuj]
ווײַסע, ברוינע, שוואַרצע, געלע,
מישט די פֿאַרבן אויס צוזאַמען.
אַלע מענטשן זײַנען ברידער,
פֿון איין טאַטן, פֿון איין מאַמען.
אַלע מענטשן זײַנען ברידער,
ווײַסע, ברוינע, שוואַרצע, געלע.
אַנדערש זײַנען נאָר די פֿאַרבן,
די נאַטור איז דאָך די זעלבע.
אַלע מענטשן זײַנען ברידער,
געלע, שוואַרצע, ברוינע, ווײַסע.
פֿעלקער, ראַסן און קלימאַטן –
ס׳איז אַן אויסגעטראַכטע מעשׂה.
ווערטער: יצחק־לייבוש פרץ.
אַלף־בית ליד[edytuj]
אַלף – אַרבעס, בית איז באָבעס
גימל איז אַ גראָבער גוי
דלתּ? דלתּ? וואָס איז דלתּ?
דלתּ איז אַ דאָס! נאָר וואָס?
הא אַ האָמאָ ווילדע חיה
וואָס זײַן עצה איז אַ שאָס
זיין, חית צוזאַמען ביידע
זאָלסטו כאַפּן באָקס אין נאָז
קינדערלעך מיט שיינע פּאות
אַלף־בית, אַלף־בית
שרײַבן מיט אַ ספּריי גראַפֿיטעס
אַלף־בית, אַלף־בית
און זיי שרײַען אוי! געוואַלד!
אַלף… אַלף־בית
פּאָליציי וועט קומען באַלד!
אַלף־בית
טית איז טלית, יוד – יאַרמלקע
כּף איז כּשר, למד – לאַקס
מם אַ מיידל, נון – נאַוואַכאָ
קען זײַן אַז דו ביסט אַ טראַנס?
סמך – ספּײַדער, עין – עש
פּא איז פּרעצל און אויך פֿאַרפֿל
צדי צרות אָן אַ שיעור
קוף איז קרעכץ און ריש איז רבי
ער האָט אונדז געהייסען וואַרפֿן
שטיינער ווינדלעך און אויך אייער
וואָס איז איצטער נאָך געבליבן
שין איז שבת, תוו איז תּורה
גיי אַוועק! כאָלערעס אַלע
איך בין דאָ, איך האָב נישט מורא
ווערטער און מוזיק: ספיידרמענטש.
אונדזער שטעטל ברענט[edytuj]
ס׳ברענט! ברידערלעך ס׳ברענט!
אוי, אונדזער אָרעם שטעטל נעבעך ברענט!
בייזע ווינטן מיט ירגזון
רײַסן, ברעכן און צעבלאָזן
שטאַרקער נאָך די ווילדע פֿלאַמען,
אַלץ אַרום שוין ברענט!
און איר שטייט און קוקט אַזוי זיך
מיט פֿאַרלייגטע הענט
און איר שטייט און קוקט אַזוי זיך —
אונדזער שטעטל ברענט…
ס׳ברענט! ברידערלעך ס׳ברענט!
אוי, אונדזער אָרעם שטעטל נעבעך ברענט!
ס׳האָבן שוין די פֿײַער־צונגען
דאָס גאַנצע שטעטל אײַנגעשלונגען —
און די בייזע ווינטן הודזשען,
ס׳גאַנצע שטעטל ברענט!
און איר שטייט און קוקט אַזוי זיך
מיט פֿאַרלייגטע הענט
און איר שטייט און קוקט אַזוי זיך —
אונדזער שטעטל ברענט…
ס׳ברענט! ברידערלעך ס׳ברענט!
אוי, עס קען חלילה קומען דער מאָמענט;
אונדזער שטאָט מיט אונדז צוזאַמען
זאָל אויף אַש אַוועק אין פֿלאַמען,
בלײַבן זאָל — ווי נאָך אַ שלאַכט,
נאָר פּוסטע, שוואַרצע ווענט!
און איר שטייט און קוקט אַזוי זיך
מיט פֿאַרלייגטע הענט
און איר שטייט און קוקט אַזוי זיך —
אונדזער שטעטל ברענט…
ס׳ברענט, ברידעלעך ס׳ברענט,
די הילף איז נאָר אין אײַך אַליין געווענדעט,
אויב דאָס שטעטל איז אײַך טײַער,
נעמט די כלים לעשט דאָס פֿײַער,
לעשט מיט אַײַער אייגן בלוט,
באַווײַסט, אַז איר דאָס קענט.
שטייט נישט, ברידער, אָט אַזוי זיך,
מיט פֿארלייגטע הענט,
שטייט נישט ברידער, לעשט דאָס פֿײַער —
אונדזער שטעטל ברענט!
ווערטער און מוזיק: מרדכי געבירטיג (קראָקע, 1938)
זאָל זײַן[edytuj]
זאָל זײַן, אַז איך בוי אינדערלופט מײַנע שלעסער,
זאָל זײַן, אַז מײַן גאָט איז אינגאַנצן נישטאָ –
אין טרוים איז מיר העלער, אין טרוים איז מיר בעסער,
אין חלום – דער הימל – נאָך בלויער פון בלוי.
זאָל זײַן, אַז כ’וועל קיינמאָל צום ציל נישט דערלאַנגען
זאָל זײַן, אַז מײַן שיף וועט נישט קומען צום ברעג –
מיר גייט נישט אין דעם, איך זאָל האָבן דערגאַנגען,
מיר גייט נאָר – דער גאַנג אויף אַ זוניקן וועג.
ווערטער: י. פּאַפּירניקאָוו (19??)
צו די שטערן[edytuj]
מיר יונגען, מיר – אַ פֿריילעכע צעזונגענע כאַליאַסטרע
מיר גייען אין אַן אומבאַוווּסטן וועג,
אין טיפֿע מרה־שחורהדיקע טעג
אין נעכט פֿון שרעק
Per aspera ad astra!
משה בראָדערזאָן (1922)
ייִדיש[edytuj]
זאָל איך אָנהייבן פֿון אָנהייב?
זאָל איך ווי אייווראָהאָם
אויס ברודערשאַפֿט צעהאַקן אַלע געצן?
זאָל איך זיך אַ לעבעדיקן לאָזן איבערזעצן?
זאָל איך אײַנפֿלאַנצן מײַן צונג
און וואַרטן ביז פֿאַרוואַנדלען
וועט זי זיך אין בֿותדיקע
ראָזשינקעס מיט מאַנדלען?
וואָס פֿאַר אַ קאַטאָוועסדיקע
וויצן
דאַרשנט מײַן פּאָעזיע־ברודער מיט די באַקנבאַרדן,
אַז מײַן מאַמע־לשון גייט באַלד אונטער?
מיר וועלן נאָך אין הונדערט יאָר אַרום דאָ קענטיק
זיצן
און פֿירן די דיסקוסיע בײַ דעם אירדן.
ווײַל אַ שאלה נאָגלט און נאָגלט:
אויב ער ווייס גענוי וווּ
די תּפֿילה פֿון בערדיטשעווער,
איהואשעס ליד
און קולבאַקס
וואָגלט
צו דעם אונטערגאַנג –
טאָ זאָל ער מיר, אַ שטייגער,
אָנווײַזן וווּהין די שפּראַך גייט־אונטער?
אפֿשר בײַ דעם כּותל־מערבֿי?
אויב יאָ, וועל איך דאָרט קומען, קומען,
עפֿענען דאָס מויל,
און ווי אַ לייב,
אָנגעטאָן אין פֿײַערדיקן צונטער,
אײַנשלינגען דעם לשון וואָס גייט־אונטער,
אײַנשלינגען און אַלע דורות וועקן מיט מײַן
ברומען!
אַברהם סוצקעווער (1948)
אויפֿן וועג[edytuj]
דרײַ קיין מערבֿ, דרײַ קיין מיזרח,
און דער רעשט קיין דרום,
און דעם בוים געלאָזט אַליין
הפֿקר פֿאַר דעם שטורעם.
זאָג איך צו דער מאַמען: – הער,
זאָלסט מיר נאָר ניט שטערן,
וועל איך, מאַמע, איינס און צוויי
באַלד אַ פֿויגל ווערן…
זאָגט די מאַמע: – ניטע, קינד –
און זי וויינט מיט טרערן –
וועסט חלילה אויפֿן בוים
מיר פֿאַרפֿרוירן ווערן.
זאָג איך: – מאַמע, ס'איז אַ שאָד
דײַנע שיינע אויגן
און איידער וואָס און איידער ווען,
בין איך מיר אַ פֿויגל.
וויינט די מאַמע: – איציק, קרוין,
זע, אום גאָטעס ווילן,
נעם זיך מיט אַ שאַליקל,
קענסט זיך נאָך פֿאַרקילן.
די קאַלאָשן טו זיך אָן,
ס'גייט אַ שאַרפֿער ווינטער
און די קוטשמע נעם אויך מיט –
וויי איז מיר און ווינט מיר…
– און דאָס ווינטער־לײַבל נעם,
טו עס אָן, דו שוטה,
אויב דו ווילסט ניט זײַן קיין גאַסט
צווישן אַלע טויטע…
כ'הייב די פֿליגל, ס'איז מיר שווער,
צו פֿיל, צו פֿיל זאַכן,
האָט די מאַמע אָנגעטאָן
איר פֿייגעלע, דעם שוואַכן.
קוק איך טרויעריק מיר אַרײַן
אין מײַן מאַמעס אויגן,
ס'האָט איר ליבשאַפֿט ניט געלאָזט
ווערן מיר אַ פֿויגל…
איציק מאַנגער (19??)
אינטערנאַציאָנאַל[edytuj]
שטייט אויף, איר אַלע, ווער, ווי שקלאַפֿן
אין הונגער לעבן מוז, און נויט!
דער גײַסט ער קאָכט, ער רופֿט צום וואַפֿן,
אין שלאַכט אונדז פֿירן איז ער גרייט.
די וועלט פֿון גוואַלדהייטן און לײַדן,
צעשטערן וועלן מיר און דאַן
פֿון פֿרײַהייט, גלײַכהייט אַ גן־עדן
באַשאַפֿן וועט דער אַרבעטסמאַן.
דאָס איז שוין אונדזער לעצטער
און אַנטשיידענער שטרײַט.
מיט דעם אינטערנאַציאָנאַל
שטייט אויף, איר אַרבעטסלײַט.
ניין קיינער װעט אונדז ניט באַפֿרײַען
ניט גאָט אַליין און ניט קיין העלד,
מיט אונדזער אייגענעם כּלי־זיין
אַ רעטונג ברענגען מיר דער וועלט.
אַראָפּ דעם יאָך! גענוג געליטן!
גענוג פֿאַרגאָסן בלוט און שווייס!
צעלאָזט דאָס פֿײַער, לאָמיר שמידן,
כּל־זמן דאָס אײַזן איז נאָך הייס!
דאָס איז שוין אונדזער לעצטער
און אַנטשיידענער שטרײַט,
מיט דעם אינטערנאַציאָנאַל,
שטייט אויף, איר אַרבעטסלײַט!
דער אַרבעטסמאַן וועט זײַן ממשלה
פֿאַרשפּרייטן אויף דער גאַנצער ערד,
און פּאַראַזיטן די מפּלה
באַקומען וועלן פֿון זײַן שווערד.
די גרויסע שטורמטעג זיי וועלן
נאָר פֿאַר טיראַנען שרעקלעך זײַן,
זיי קאָנען אָבער ניט פֿאַרשטעלן
פֿאַר אונדז די העלע זונענשײַן
דאָס איז שוין אונדזער לעצטער
און אַנטשיידענער שטרײַט,
מיט דעם אינטערנאַציאָנאַל,
שטייט אויף, איר אַרבעטסלײַט!
זאָג נישט קיין מאָל[edytuj]
זאָג נישט קיין מאָל, אַז דו גייסט דעם לעצטן וועג,
כאָטש הימלען בלײַענע פֿאַרשטעלן בלויע טעג.
קומען וועט נאָך אונדזער אויסגעבענקטע שעה –
ס׳וועט אַ פּויק טאָן אונדזער טראָט: מיר זײַנען דאָ!
פֿון גרינעם פּאַלמען־לאַנד ביז ווײַסן לאַנד פֿון שניי,
מיר זײַנען דאָ מיט אונדזער פּײַן, מיט אונדזער וויי,
און וווּ געפֿאַלן ס׳איז אַ טראָפּ פֿון אונדזער בלוט,
שפּראָצן וועט דאָרט אונדזער גבֿורה, אונדזער מוט!
ס׳וועט די מאָרגן־זון באַגילדן אונדז דעם הײַנט,
אונדזער נעכטן וועט פֿאַרשווינדן מיטן פֿײַנט,
און אויב פֿאַרזאַמען וועט די זון און דער קאַיאָר –
ווי אַ פּאַראָל זאָל זײַן דאָס ליד פֿון דור צו דור.
דאָס ליד געשריבן איז מיט בלוט, און נישט מיט בלײַ,
ס׳איז נישט קיין לידל פֿון אַ פֿויגל אויף דער פֿרײַ,
נאָר ס׳האָט אַ פֿאָלק צווישן פֿאַלנדיקע ווענט
דאָס ליד געזונגען מיט נאַגאַנעס אין די הענט.
טאָ זאָג נישט קיין מאָל, אַז דו גייסט דעם לעצטן וועג,
כאָטש הימלען בלײַענע פֿאַרשטעלן בלויע טעג.
קומען וועט נאָך אונדזער אויסגעבענקטע שעה –
ס׳וועט אַ פּויק טאָן אונדזער טראָט: מיר זײַנען דאָ!
ווערטער: הירש גליק.
מוזיק: דמיטרי פּאָקראַס