kaszkiet: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 24: Linia 24:
}}
}}
{{przykłady}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''(Jan Tetera) [[chłop]] [[wysoki]], [[chudy]], [[wytrzymały]], [[ślepy]] [[na]] [[jeden|jedno]] [[oko]], [[z]] [[okazały|okazałą]] [[czupryna|czupryną]] (…) [[kaszkiet|Kaszkiet]] [[wyszarzany]], [[przyklepać|przyklepany]] [[jak]] [[talerz]] [[na]] [[wierzch]]u [[głowa|głowy]], [[kapota]] [[prawie]] [[z]] [[sam]]ych [[łata|łat]] [[złożony|złożona]], [[takież]] [[spodnie]] [[i]] [[podrzeć|podarte]] [[but]]y – [[oto]] [[ubiór]] [[jego]] [[w]] [[dzień|dni]] [[powszedni]]e [[i]] [[święto|święta]].''<ref>Adolf Dygasiński: ''[[:s:Zając/V|Zając]]''</ref>
: (1.1) ''(Jan Tetera) [[chłop]] [[wysoki]], [[chudy]], [[wytrzymały]], [[ślepy]] [[na]] [[jeden|jedno]] [[oko]], [[z]] [[okazały|okazałą]] [[czupryna|czupryną]] (…) [[kaszkiet|Kaszkiet]] [[wyszarzany]], [[przyklepać|przyklepany]] [[jak]] [[talerz]] [[na]] [[wierzch]]u [[głowa|głowy]], [[kapota]] [[prawie]] [[z]] [[sam]]ych [[łata|łat]] [[złożony|złożona]], [[takież]] [[spodnie]] [[i]] [[podrzeć|podarte]] [[but]]y – [[oto]] [[ubiór]] [[jego]] [[w]] [[dzień|dni]] [[powszedni]]e [[i]] [[święto|święta]].''<ref>Adolf Dygasiński: ''[[:s:Zając (Dygasiński, 1900)/V|Zając]]''</ref>
: (1.2) ''[[po|Po]] [[długi]]ej [[dopiero]] [[chwila|chwili]] [[uspokajać się]] [[zacząć|zaczął]] [[z wolna]] [[jęczeć|jęcząc]] [[i]] [[śmiać się|śmiejąc się]] [[na przemian]], [[a]] [[zdjąć|zdjąwszy]] [[kaszkiet]] [[żołnierski]] [[ocierać|ocierał]] [[pot]] [[z]] [[krótko]] [[postrzyżony]]ch, [[czarny]]ch [[włosy|włosów]] [[i]] [[zapadły]]ch [[skroń|skroni]].''<ref>Maria Konopnicka: ''[[:s:Krysta|Krysta]]''</ref>
: (1.2) ''[[po|Po]] [[długi]]ej [[dopiero]] [[chwila|chwili]] [[uspokajać się]] [[zacząć|zaczął]] [[z wolna]] [[jęczeć|jęcząc]] [[i]] [[śmiać się|śmiejąc się]] [[na przemian]], [[a]] [[zdjąć|zdjąwszy]] [[kaszkiet]] [[żołnierski]] [[ocierać|ocierał]] [[pot]] [[z]] [[krótko]] [[postrzyżony]]ch, [[czarny]]ch [[włosy|włosów]] [[i]] [[zapadły]]ch [[skroń|skroni]].''<ref>Maria Konopnicka: ''[[:s:Krysta|Krysta]]''</ref>
{{składnia}}
{{składnia}}

Wersja z 20:02, 13 lip 2021

kaszkiet (język polski)

kaszkiet (1.1)
wymowa:
IPA[ˈkaʃʲcɛt], AS[kašʹḱet], zjawiska fonetyczne: zmięk. ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) pot. sztywna czapka męska z daszkiem[1][2]
(1.2) hist. w XIX w.: żołnierskie nakrycie głowy, chroniące przed cięciem pałasza, wykonane ze skóry lub filcu[1]
odmiana:
(1.1-2)[2]
przykłady:
(1.1) (Jan Tetera) chłop wysoki, chudy, wytrzymały, ślepy na jedno oko, z okazałą czupryną (…) Kaszkiet wyszarzany, przyklepany jak talerz na wierzchu głowy, kapota prawie z samych łat złożona, takież spodnie i podarte butyoto ubiór jego w dni powszednie i święta.[3]
(1.2) Po długiej dopiero chwili uspokajać się zaczął z wolna jęcząc i śmiejąc się na przemian, a zdjąwszy kaszkiet żołnierski ocierał pot z krótko postrzyżonych, czarnych włosów i zapadłych skroni.[4]
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1-2) daw. kaskiet
(1.1) gw. kaśkiet
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
(1.1) pot. środ. cyklistówka, oprychówka, reg. lujówka; hist. leninówka, maciejówka
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz.
zdrobn. kaszkiecik m, kaszkiecina ż
przym. kaszkietowy
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1-2) franc. casquette[2]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Hasło „kaszkiet” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,0 2,1 2,2 Hasło „kaszkiet” w: Wielki słownik wyrazów obcych, praca zbiorowa, pod red. Mirosława Bańki, PWN, Warszawa 2008, ISBN 978-83-01-14455-5, s. 612.
  3. Adolf Dygasiński: Zając
  4. Maria Konopnicka: Krysta