-ek: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Olafbot (dyskusja | edycje)
Boty
2 909 759 edycji
usuwane zbędne dwa apostrofy na końcu linii
m dodanie informacji (znaczenie)
Linia 6: Linia 6:
''przyrostek''
''przyrostek''
: (1.1) ''tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju męskiego''
: (1.1) ''tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju męskiego''
: (1.2) ''tworzy rzeczowniki rodzaju męskiego od przymiotników''<ref>Stanisław Szober, ''Gramatyka języka polskiego'', PWN, Warszawa 1968, s. 124, 125.</ref>
{{odmiana}}
{{odmiana}}
: (1.1) {{odmiana-rzeczownik-polski
: (1.1-2) {{odmiana-rzeczownik-polski
|Mianownik lp = -ek
|Mianownik lp = -ek
|Mianownik lm = -ki / -kowie
|Mianownik lm = -ki / -kowie
Linia 25: Linia 26:
{{przykłady}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[dom]][[-ek|ek]], [[pies]][[-ek|ek]], [[Piotr]][[-ek|ek]]''
: (1.1) ''[[dom]][[-ek|ek]], [[pies]][[-ek|ek]], [[Piotr]][[-ek|ek]]''
: (1.2) ''[[głupek|głup'''ek''']]'', ''[[śmiałek|śmiał'''ek''']]''
{{składnia}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{kolokacje}}
Linia 41: Linia 43:
: {{etym|prasł|*-kъ}}
: {{etym|prasł|*-kъ}}
{{uwagi}}
{{uwagi}}
: Współcześnie używane głównie do tworzenia zdrobnień od wyrazów zakończonych na „-k”, „-g”, „-ch” i „-r”, wyrazów z ruchomym „e”, wyrazów z głoskami „-y-” i „-i-” w temacie oraz wyrazów rodzaju męskoosobowego<ref>{{Doroszewski1980|hasło=-ek|strony=151}}</ref>. (Te ostatnie zazwyczaj w liczbie mnogiej są używane w postaci form deprecjatywnych). W innych przypadkach bardziej produktywny jest przyrostek „[[-ik]]”<ref>{{Doroszewski1980|hasło=-ik|strony=210}}</ref>.
: (1.1) Współcześnie używane głównie do tworzenia zdrobnień od wyrazów zakończonych na „-k”, „-g”, „-ch” i „-r”, wyrazów z ruchomym „e”, wyrazów z głoskami „-y-” i „-i-” w temacie oraz wyrazów rodzaju męskoosobowego<ref>{{Doroszewski1980|hasło=-ek|strony=151}}</ref>. (Te ostatnie zazwyczaj w liczbie mnogiej są używane w postaci form deprecjatywnych). W innych przypadkach bardziej produktywny jest przyrostek „[[-ik]]”<ref>{{Doroszewski1980|hasło=-ik|strony=210}}</ref>.
: Formy niektórych przypadków wyrazów utworzonych przy użyciu tego przyrostka zależą od konkretnego wyrazu.
: Formy niektórych przypadków wyrazów utworzonych przy użyciu tego przyrostka zależą od konkretnego wyrazu.
:: Formą dopełniacza liczby pojedynczej jest zawsze „-ka” w wyrazach rodzaju męskozwierzęcego i męskoosobowego.
:: Formą dopełniacza liczby pojedynczej jest zawsze „-ka” w wyrazach rodzaju męskozwierzęcego i męskoosobowego.

Wersja z 17:54, 2 paź 2018

Podobna pisownia Podobna pisownia: eeʹǩǩ • eeˊǩǩ • ek • eḱ • ÉK • ék

-ek (język polski)

wymowa:
IPA: [ɛk], AS: [ek]
znaczenia:

przyrostek

(1.1) tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju męskiego
(1.2) tworzy rzeczowniki rodzaju męskiego od przymiotników[1]
odmiana:
(1.1-2)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownik-ek-ki / -kowie
dopełniacz-ku / -ka-ków
celownik-kowi-kom
biernik-ek / -ka-ki / -ków
narzędnik-kiem-kami
miejscownik-ku-kach
wołacz-ku-ki / -kowie
przykłady:
(1.1) domek, piesek, Piotrek
(1.2) głupek, śmiałek
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) -ik, -unio
antonimy:
(1.1) -isko
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przyr. -ka, -ko
związki frazeologiczne:
etymologia:
prasł. *-kъ
uwagi:
(1.1) Współcześnie używane głównie do tworzenia zdrobnień od wyrazów zakończonych na „-k”, „-g”, „-ch” i „-r”, wyrazów z ruchomym „e”, wyrazów z głoskami „-y-” i „-i-” w temacie oraz wyrazów rodzaju męskoosobowego[2]. (Te ostatnie zazwyczaj w liczbie mnogiej są używane w postaci form deprecjatywnych). W innych przypadkach bardziej produktywny jest przyrostek „-ik”[3].
Formy niektórych przypadków wyrazów utworzonych przy użyciu tego przyrostka zależą od konkretnego wyrazu.
Formą dopełniacza liczby pojedynczej jest zawsze „-ka” w wyrazach rodzaju męskozwierzęcego i męskoosobowego.
Formą biernika liczby pojedynczej jest zawsze „-ek” w wyrazach r. męskorzeczowego, „-ka” w wyrazach r. męskozwierzęcego i męskoosobowego.
Formą mianownika i wołacza liczby mnogiej jest zawsze „-ki” w wyrazach r. męskorzeczowego i męskozwierzęcego. W wyrazach r. męskoosobowego taka forma jest formą deprecjatywną, formą standardową jest „-kowie”.
Formą biernika liczby mnogiej jest „-ków” w wyrazach r. męskoosobowego, a w pozostałych – „-ki”.
zobacz słowa kończące się na „-ek”
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ Stanisław Szober, Gramatyka języka polskiego, PWN, Warszawa 1968, s. 124, 125.
  2. ↑ Hasło „-ek” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 151.
  3. ↑ Hasło „-ik” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 210.

-ek (język czeski)

wymowa:
znaczenia:

przyrostek

(1.1) tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju męskiego
odmiana:
przykłady:
(1.1) dar + -ek → dárek
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przyr. -ka
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
(1.1) Zazwyczaj występuje przy tym alternacja iloczasu samogłosek[1].
zobacz słowa kończące się na „-ek”
źródła:
  1. ↑ Elżbieta Szczepańska, Zdrobnienia dawniej i dziś – kilka uwag na materiale czeskim i polskim, „Bohemistyka” nr 4/2009, s. 251.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=-ek&oldid=6276698”