wschodzić: Różnice pomiędzy wersjami

pozostałe formy
czas przyszły	m	będę wschodził, będę wschodzić	będziesz wschodził, będziesz wschodzić	będzie wschodził, będzie wschodzić	będziemy wschodzili, będziemy wschodzić	będziecie wschodzili, będziecie wschodzić	będą wschodzili, będą wschodzić
	ż	będę wschodziła, będę wschodzić	będziesz wschodziła, będziesz wschodzić	będzie wschodziła, będzie wschodzić	będziemy wschodziły, będziemy wschodzić	będziecie wschodziły, będziecie wschodzić	będą wschodziły, będą wschodzić
	n	będę wschodziło, będę wschodzić	będziesz wschodziło, będziesz wschodzić	będzie wschodziło, będzie wschodzić	będziemy wschodziły, będziemy wschodzić	będziecie wschodziły, będziecie wschodzić	będą wschodziły, będą wschodzić
czas zaprzeszły	m	wschodziłem był	wschodziłeś był	wschodził był	wschodziliśmy byli	wschodziliście byli	wschodzili byli
	ż	wschodziłam była	wschodziłaś była	wschodziła była	wschodziłyśmy były	wschodziłyście były	wschodziły były
	n	wschodziłom było	wschodziłoś było	wschodziło było	wschodziłyśmy były	wschodziłyście były	wschodziły były
forma bezosobowa czasu przeszłego		wschodzono
tryb przypuszczający	m	wschodziłbym, byłbym wschodził	wschodziłbyś, byłbyś wschodził	wschodziłby, byłby wschodził	wschodzilibyśmy, bylibyśmy wschodzili	wschodzilibyście, bylibyście wschodzili	wschodziliby, byliby wschodzili
	ż	wschodziłabym, byłabym wschodziła	wschodziłabyś, byłabyś wschodziła	wschodziłaby, byłaby wschodziła	wschodziłybyśmy, byłybyśmy wschodziły	wschodziłybyście, byłybyście wschodziły	wschodziłyby, byłyby wschodziły
	n	wschodziłobym, byłobym wschodziło	wschodziłobyś, byłobyś wschodziło	wschodziłoby, byłoby wschodziło	wschodziłybyśmy, byłybyśmy wschodziły	wschodziłybyście, byłybyście wschodziły	wschodziłyby, byłyby wschodziły
imiesłów przymiotnikowy czynny	m	wschodzący, niewschodzący
	ż	wschodząca, niewschodząca			wschodzące, niewschodzące
	n	wschodzące, niewschodzące			wschodzące, niewschodzące
imiesłów przysłówkowy współczesny		wschodząc, nie wschodząc
rzeczownik odczasownikowy		wschodzenie, niewschodzenie

przykłady:: (1.1) W lecie Słońce wschodzi wcześniej niż w zimie.; (1.1) Księżyc na nowiu wschodzi zza gór grzbietów…^[2]; (1.1) Jeno gdzieś na krańcach zaczynały wschodzić łuny dalekich pożarów.^[3]; (1.2) U nas w ogródku zaczyna wschodzić zieloniutka trawa.; (1.3) Wschodzi nowy rok, więc życzmy sobie, by był lepszy od poprzedniego.

składnia:

kolokacje:

synonimy:: (1.1) świtać (jedynie o Słońcu); (1.2) kiełkować; (1.3) rozpoczynać się, zaczynać się, nadchodzić, brać początek; (1.4) pot. uśmiechać się, pot. dopisywać

antonimy:: (1.1) zachodzić

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: rzecz. wschód m, Wschód m, wschodzenie n; czas. przest. wschadzać ndk.^[1], st.pol. wznijść^[1], przest. wzniść^[1], gw. wzić^[1]; przym. wschodni; tem. słow. wschodnio-

związki frazeologiczne:: wschodząca gwiazda • Kraj Wschodzącego Słońca • ktoś wschodzi, gdzie go nie posieli (= ktoś wschodzi, gdzie go nie posieją) • rynek wschodzący

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

angielski: (1.1) rise, come forth^[4]; (1.2) come forth^[4]
duński: (1.1) stå op
hawajski: (1.1) puka
hiszpański: (1.1) salir, nacer; (1.2) mover, salir, nacer
interlingua: (1.2) germinar
islandzki: (1.1) koma upp, renna upp
jidysz: (1.1) אויפֿגיין (1.2) ;אויפֿגיין
łaciński: (1.1) oriri
niemiecki: (1.1) aufgehen; (1.2) aufgehen
szwedzki: (1.1) stiga upp, gå upp; (1.2) komma upp
włoski: (1.1) sorgere; (1.2) spuntare, germogliare

źródła:

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Hasło „wzejść” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. VII: T-Y, Warszawa 1900–1927, s. 1134.
↑ G. G. Byron: Giaur, tłum. A. Mickiewicz
↑ W. S. Reymont: Rok 1794
↑ ^4,0 ^4,1 Hasło „wschodzić” w: Tadeusz Grzebieniowski, Langenscheidt Polish Pocket Dictionary, Langenscheidt, 1990, ISBN 9780887291098, s. 745.

[Karłowicz-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Hasło „wzejść” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. VII: T-Y, Warszawa 1900–1927, s. 1134.

[2] G. G. Byron: Giaur, tłum. A. Mickiewicz

[3] W. S. Reymont: Rok 1794

[Grzebieniowski-4] 4,0 ^4,1 Hasło „wschodzić” w: Tadeusz Grzebieniowski, Langenscheidt Polish Pocket Dictionary, Langenscheidt, 1990, ISBN 9780887291098, s. 745.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 4: / Linia 4: @@
 {{wymowa}} {{IPA3|ˈfsxɔʥ̑iʨ̑}}, {{AS3|fsχ'''o'''ʒ́ić}}, {{objaśnienie wymowy|ZM|BDŹW}}
 {{znaczenia}}
-''czasownik nieprzechodni''
+''czasownik nieprzechodni niedokonany'' ({{dk}} [[wzejść]])
-: (1.1) [[wychodzić]] [[zza]] [[horyzont]]u, [[zjawiać się]] [[na]] [[niebo|niebie]] (głównie o ciałach niebieskich)
+: (1.1) [[wychodzić]] [[zza]] [[horyzont]]u, [[zjawiać się]] [[na]] [[niebo|niebie]] ([[głównie]] [[o]] [[ciało niebieskie|ciałach niebieskich]])
-: (1.2) (o roślinach) [[kiełkować]], [[wyjść]] [[z]] [[ziemia|ziemi]]
+: (1.2) ''o roślinach:'' [[kiełkować]], [[wychodzić]] [[z]] [[ziemia|ziemi]]
-: (1.3) {{przest}} [[rozpocząć się]], [[nadejść]], [[wziąć]] [[początek]]<ref name="Karłowicz">{{Karłowicz1900|strony=1134|hasło=wzejść|tom=VII}}</ref>
+: (1.3) {{przest}} [[rozpoczynać się]], [[nadchodzić]], [[brać]] [[początek]]<ref name="Karłowicz">{{Karłowicz1900|strony=1134|hasło=wzejść|tom=VII}}</ref>
 : (1.4) {{przest}} {{przen}} [[uśmiechać się]] [[ktoś|komuś]] ([[gdy]] [[dopisywać|dopisuje]] [[on|mu]] [[szczęście]])<ref name="Karłowicz"></ref>
+{{odmiana}}
-{{odmiana}} {{koniugacjaPL|VIa}} wschodz|ić; {{dk}} [[wzejść]]
+: (1.1-4) {{odmiana-czasownik-polski
+| dokonany= nie
+| koniugacja= VIa
+| robię= wschodzę
+| robi= wschodzi
+| robią= wschodzą
+| robiłem= wschodziłem
+| robił= wschodził
+| robiła= wschodziła
+| robili= wschodzili
+| robiono= wschodzono
+| rób= wschodź
+| robiąc= wschodząc
+| robienie= wschodzenie
+}}
 {{przykłady}}
 : (1.1) ''[[w|W]] [[lato|lecie]] [[Słońce]] [[wschodzić|wschodzi]] [[wcześnie]]j [[niż]] [[w]] [[zima|zimie]].''
@@ Linia 15: / Linia 30: @@
 : (1.1) ''[[jeno|Jeno]] [[gdzieś]] [[na]] [[kraniec|krańcach]] [[zaczynać|zaczynały]] [[wschodzić]] [[łuna|łuny]] [[daleki]]ch [[pożar]]ów.''<ref>W. S. Reymont: ''[[:s:Rok 1794/TOMIII|Rok 1794]]''</ref>
 : (1.2) ''[[u|U]] [[my|nas]] [[w]] [[ogródek|ogródku]] [[zaczynać|zaczyna]] [[wschodzić]] [[zieloniutki|zieloniutka]] [[trawa]].''
-: (1.3) ''[[wschodzić|Wschodzi]] [[nowy]] [[rok]], [[więc]] [[życzyć|życzmy]] [[sobie]] [[by]] [[być|był]] [[lepszy]] [[od]] [[poprzedni]]ego.''
+: (1.3) ''[[wschodzić|Wschodzi]] [[nowy]] [[rok]], [[więc]] [[życzyć|życzmy]] [[sobie]], [[by]] [[być|był]] [[dobry|lepszy]] [[od]] [[poprzedni]]ego.''
 {{składnia}}
 {{kolokacje}}
@@ Linia 21: / Linia 36: @@
 : (1.1) [[świtać]] (jedynie o Słońcu)
 : (1.2) [[kiełkować]]
-: (1.3) [[rozpocząć się]], [[zacząć się]], [[nadejść]], [[wziąć]] [[początek]]
+: (1.3) [[rozpoczynać się]], [[zaczynać się]], [[nadchodzić]], [[brać]] [[początek]]
 : (1.4) {{pot}} [[uśmiechać się]], {{pot}} [[dopisywać]]
 {{antonimy}}
@@ Linia 30: / Linia 45: @@
 {{meronimy}}
 {{pokrewne}}
-: {{czas}} {{ndk}} {{przest}} [[wschadzać]]<ref name="Karłowicz"></ref>, {{dk}} [[wzejść]], {{starop}} [[wznijść]]<ref name="Karłowicz"></ref>, {{przest}} [[wzniść]]<ref name="Karłowicz"></ref>, {{gwara}} [[wzić]]<ref name="Karłowicz"></ref>
+: {{rzecz}} [[wschód]] {{m}}, [[Wschód]] {{m}}, [[wschodzenie]] {{n}}
+: {{czas}} {{przest}} [[wschadzać]] {{ndk}}<ref name="Karłowicz"></ref>, {{starop}} [[wznijść]]<ref name="Karłowicz"></ref>, {{przest}} [[wzniść]]<ref name="Karłowicz"></ref>, {{gwara}} [[wzić]]<ref name="Karłowicz"></ref>
-: {{rzecz}} [[wschód]], [[Wschód]], [[wschodzenie]]
 : {{przym}} [[wschodni]]
-: {{formsłow}} [[wschodnio-]]
+: {{temsłow}} [[wschodnio-]]
+{{frazeologia}}
-{{frazeologia}} [[wschodząca gwiazda]] • [[ktoś wschodzi, gdzie go nie posieli]] (= [[ktoś wschodzi, gdzie go nie posieją]]) • [[rynek wschodzący]]
+: [[wschodząca gwiazda]] • [[Kraj Wschodzącego Słońca]] • [[ktoś wschodzi, gdzie go nie posieli]] (= [[ktoś wschodzi, gdzie go nie posieją]]) • [[rynek wschodzący]]
 {{etymologia}}
 {{uwagi}}
@@ Linia 44: / Linia 60: @@
 * interlingua: (1.2) [[germinar]]
 * islandzki: (1.1) [[koma]] [[upp]], [[renna]] [[upp]]
-* jidysz: (1.1-2) [[אויפֿגיין]]
+* jidysz: (1.1) [[אויפֿגיין]] (1.2) ;[[אויפֿגיין]]
 * łaciński: (1.1) [[oriri]]
-* niemiecki: (1.1-2) [[aufgehen]]<ref>{{Walewski1995|strony=517|hasło=wschodzić}}</ref>
+* niemiecki: (1.1) [[aufgehen]]; (1.2) [[aufgehen]]
 * szwedzki: (1.1) [[stiga upp]], [[gå upp]]; (1.2) [[komma upp]]
 * włoski: (1.1) [[sorgere]]; (1.2) [[spuntare]], [[germogliare]]
 {{źródła}}
-<references/>
+<references />