serce

serce (język polski)

serce (1.1)

serce (1.5)

serce (1.6)

wymowa:

IPA: [ˈsɛrʦ̑ɛ], AS: [serce]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) anat. u ludzi i wielu zwierząt: organ (mięsień), którego praca powoduje przepływ krwi w organizmie; zob. też serce w Wikipedii

(1.2) przen., pot. współczucie, pozytywne cechy wobec innych, ludzi i zwierząt

(1.3) przen. zapał, chęć robienia czegoś jak najlepiej

(1.4) przen., pot. miejsce, gdzie są czyjeś uczucia, często miłości

(1.5) część dzwonu, która uderza w jego ściany i powoduje dźwięk

(1.6) przedmiot przypominający serce (1.1) będący symbolem miłości

(1.7) przen. centrum, najważniejsza część czegoś

odmiana:

(1.1-7)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	serce	serca
dopełniacz	serca	serc
celownik	sercu	sercom
biernik	serce	serca
narzędnik	sercem	sercami
miejscownik	sercu	sercach
wołacz	serce	serca

przykłady:

(1.1) Płazy mają tylko jedną komorę serca.

(1.2) Zmarły ksiądz miał wiele serca dla bezdomnych dzieci.

(1.3) Nasi piłkarze nie mają serca do gry.

(1.4) Informacja o śmierci papieża napełniła bólem serca wielu osób.

(1.5) Stary dzwon przetopiono na armaty, a serce oddano do muzeum.

(1.7) W samym sercu miasta czytam to na twojej twarzy, / W samym sercu miasta coś się nam przydarzy.

składnia:

(1.2) serce dla +D.

(1.3) serce do +D.

kolokacje:

(1.1) zawał serca; serce pracuje/pompuje krew/bije/boli/…; rytm serca; komora / przedsionek serca

(1.2) być bez serca, nie mieć serca

(1.3) wkładać w coś wiele / mało / … serca

synonimy:

(1.1) pot. pikawa, st.pol. sirce, st.pol. sierce

(1.4) wątroba

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. serdeczność ż

zdrobn. serduszko n

przym. sercowy, serdeczny

przysł. sercowo, serdecznie

związki frazeologiczne:

kamień komuś spadł z serca • złamać komuś serce • z ręką na sercu • coś leży komuś na sercu • sercem być przy kimś • robić coś z drżeniem serca • serce zamiera z trwogi • serce się rwie do kogoś • serce lgnie do kogoś • mieć serce z kamienia • lwie serce

etymologia:

ogólnosłowiańskie (por. czes. srdce, ros. сердце) < czes. srdce (wcześniej istniały w polszczyźnie formy sirce, sierce) < prasł. *sŕdъce < prasł. *sŕdъ (por. litew. širdis) < praindoeur. *k'erd- → środek, wnętrze, serce (skąd także niem. Herz, st.ang. heorte, łac. cor, łac. cordis)

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) heart; (1.5) clapper
• arabski: (1.1-2, 1.7) قلب ,فؤاد m; (1.7) لب
• aramejski: (1.1) ܠܸܒܵܐ
• baskijski: (1.1) bihotz
• białoruski: (1.1) сэрца n
• bułgarski: (1.1) сърце n
• chorwacki: (1.1-4) srce n
• czeski: (1.1) srdce
• dolnołużycki: (1.1) wutšoba ż
• duński: (1.1) hjerte n
• dzongkha: (1.4) ཐུགས
• esperanto: (1.1, 1.4, 1.7) koro
• fenicki: (1.1) 𐤋𐤁
• fiński: (1.1) sydän
• francuski: (1.1) cœur m
• hebrajski: (1.1) לב m (lew)
• hindi: (1.1) हृदय
• hiszpański: (1.1) corazón m, (1.5) badajo m
• irlandzki: (1.1) croí, chroí
• islandzki: (1.1,2) hjarta n
• jidysz: (1.1) האַרץ n (harc)
• kazachski: (1.1) жүрек
• macedoński: (1.1) срце n
• niemiecki: (1.1) Herz n
• nowogrecki: (1.1) καρδιά ż
• ormiański: (1.1) սիրտ
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• rosyjski: (1.1,4) сердце n; (1.5) язык m
• rumuński: (1.1) inimă ż
• sanskryt: (1.1) हृदय
• słowacki: (1.1) srdce n
• staroegipski: (1.1,4) (ỉb)
• suahili: (1.1) moyo
• szwedzki: (1.1-4,6,7) hjärta n
• tatarski: (1) yöräk
• turecki: (1.1) yürek
• tybetański: (1.1) སྙིང༌; (1.4) ཐུགས
• ukraiński: (1.1-6) серце n
• włoski: (1.1-4,6,7) cuore m; (1.5) battaglio m

źródła: