Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł/Odmiana

Ta strona jest rozwinięciem strony Zasady tworzenia haseł i zawiera informacje, jak powinien wyglądać opis odmiany hasła.

Zasady ogólne

Staramy się nie wypisywać każdego wyrazu odmiany, a jedynie jego część nieodmienną. Część wyrazu, która się nie odmienia, od części odmiennej oddzielamy znakiem |. Później część tę zastępujemy tyldą ~.

Sposób zapisu odmiany zależy zarówno od języka, jak i od części mowy.

rzeczowniki

Przy rzeczownikach wypisujemy najpierw formy liczby pojedynczej, a następnie mnogiej. W ramach liczby pojedynczej wypisujemy po kolei formy wszystkich przypadków (nazw przypadków nie zapisujemy), oddzielając je przecinkami. Następnie, po średniku wypisujemy po kolei formy liczby mnogiej. Nie wypisujemy rodzajników (wyjątek: rzeczowniki niemieckie), przedimków itp.

Przykład:

lp odmiana, odmiany, odmianie, odmianę, odmianą, odmianie, odmiano; lm odmiany, odmian, odmianom, odmiany, odmianami, odmianach, odmiany

{{lp}} odmiana, odmiany, odmianie, odmianę, odmianą, odmianie, odmiano; {{lm}} odmiany, odmian, odmianom, odmiany, odmianami, odmianach, odmiany

Zwróć uwagę, że nie dodajemy wykrzyknika przy wołaczu.

Przykład odpowiada tabelce:

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	odmiana	odmiany
dopełniacz	odmiany	odmian
celownik	odmianie	odmianom
biernik	odmianę	odmiany
narzędnik	odmianą	odmianami
miejscownik	odmianie	odmianach
wołacz	odmiano	odmiany

rzeczowniki bez liczby pojedynczej i mnogiej

Istnieją rzeczowniki, które posiadają tylko liczbę pojedynczą (singulare tantum) albo tylko liczbę mnogą (plurale tantum). Zaznaczamy to w następujący sposób (tu przykład dla języka polskiego, ale oba typy rzeczowników są wspólne dla wielu języków):

''rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy''
...
{{odmiana}} (1.1) {{blp}}; {{lm}} widł|y, ...

''rzeczownik, rodzaj żeński''
...
{{odmiana}} (1.1) {{lp}} odzież, ...; {{blm}}

Uwaga: nie każdy rzeczownik, który dotyczy czegoś, co nie może mieć dwóch egzemplarzy, nie ma przez to liczby mnogiej. Na przykład Europa, Azja, Afryka i wiele innych słów tego typu ma liczbę mnogą, choć taka nie jest często używana, ale wciąż można ją znaleźć w felietonach i książkach. Dlatego "brak liczby mnogiej" można wpisywać tylko wtedy, gdy w wiarygodnym słowniku jest wprost napisane, że słowo nie ma liczby mnogiej. Jeśli w słowniku nie jest podana liczba mnoga, nie musi to oznaczać automatycznie, że słowo liczby mnogiej nie ma, bo wiele słowników pomija "zbyt proste" (regularne) odmiany słów.

przymiotniki

Odmianę przymiotników zapisujemy przez podanie po kolei form wszystkich istniejących w danym języku rodzajów (o ile odmiana przymiotnika przez rodzaje wymaga zmiany jego formy) oraz - po średniku - formę stopnia wyższego i najwyższego rodzaju męskiego używając szablonu {{stopn}}. Jeżeli przymiotnik odmienia się nieregularnie, podajemy również formy innych rodzajów. W razie potrzeby nie boimy się stosować słówek "bardziej", "najbardziej" i ich obcojęzycznych odpowiedników. Gdy przymiotnik nie stopniuje się, wpisujemy po prostu nie stopniuje się (najlepiej używając szablonu {{niestopn}}).

Przykłady:

(j. polski) prawdziwy m, prawdziwa ż, prawdziwe n, prawdziwi mos, prawdziwe nmos; st. wyższy prawdziwszy; st. najwyższy najprawdziwszy

(j. polski) czerwony m, czerwona ż, czerwone n, czerwoni mos, czerwone nmos; st. wyższy czerwieńszy; st. najwyższy najczerwieńszy

(j. polski) kwadratowy m, kwadratowa ż, kwadratowe n, kwadratowi mos, kwadratowe nmos; nie stopniuje się

(j. polski) ubogi m, uboga ż, ubogie n, ubodzy mos, ubogie nmos; st. wyższy uboższy; st. najwyższy najuboższy

(j. angielski) good; st. wyższy better; st. najwyższy best

(j. angielski) cautious; st. wyższy more cautious; st. najwyższy most cautious

Zobacz: prawdziwy, czerwony, kwadratowy, ubogi, angielskie: good, cautious zobacz też: informacje na temat przymiotników w języku polskim

przysłówki

W przypadku gdy przysłówek stopniuje się, jak np. dobrze, korzystnie, kozacko itd., wpisujemy, odpowiednio:

st. wyższy lepiej; st. najwyższy najlepiej

st. wyższy korzystniej; st. najwyższy najkorzystniej

st. wyższy bardziej kozacko; st. najwyższy najbardziej kozacko

gdy nie stopniuje się, jak np. niedawno, wpisujemy

nieodm.

czasowniki

Zobacz zasady wynikające z konwencji nazewnictwa haseł przyjętych dla czasowników dokonanych, niedokonanych i przechodnich → Wikisłownik:Nazewnictwo#czasowniki

związki wyrazowe

Odmianę związków wyrazowych podajemy w pełnej formie podając odmienione formy każdego z członów tego związku przez przypadki i liczby. Na końcu odmiany podajemy w nawiasie relację pomiędzy członami związku. Dla przykładu hasło góra lodowa:

lp góra lodowa, góry lodowej, górze lodowej, górę lodową, górą lodową, górze lodowej, góro lodowa; lm góry lodowe, gór lodowych, górom lodowym, góry lodowe, górami lodowymi, górach lodowych, góry lodowe (związek zgody)

Zasady dla poszczególnych języków

• Polski
• Angielski
• Dolnołużycki
• Holenderski
• Czeski
• Duński → Duński, norweski
• Francuski
• Islandzki
• Łaciński
• Niemiecki
• Norweski → Duński, norweski
• Rosyjski
• Słowacki
• Staro-cerkiewno-słowiański
• Szwedzki