Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł/Odmiana

Ta strona jest rozwinięciem strony Zasady tworzenia haseł i zawiera informacje, jak powinien wyglądać opis odmiany hasła.

Zasady ogólne

Staramy się nie wypisywać każdego wyrazu odmiany, a jedynie jego część nieodmienną. Część wyrazu, która się nie odmienia, od części odmiennej oddzielamy znakiem |. Później część tę zastępujemy tyldą ~.

Sposób zapisu odmiany zależy zarówno od języka, jak i od części mowy.

rzeczowniki

Przy rzeczownikach wypisujemy najpierw formy liczby pojedynczej, a następnie mnogiej. W ramach liczby pojedynczej wypisujemy po kolei formy wszystkich przypadków (nazw przypadków nie zapisujemy), oddzielając je przecinkami. Następnie, po średniku wypisujemy po kolei formy liczby mnogiej. Nie wypisujemy rodzajników (wyjątek: rzeczowniki niemieckie), przedimków itp. Jeżeli odmiana jest w miarę regularna, wypisujemy tylko pełną formę mianownika liczby pojedynczej.

Przykład:

lp odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; lm ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y

{{lp}} odmian|a, ~y, ~ie, ~ę, ~ą, ~ie, ~o; {{lm}} ~y, ~, ~om, ~y, ~ami, ~ach, ~y

Zwróć uwagę, że nie dodajemy wykrzyknika przy wołaczu.

Przykład odpowiada tabelce:

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	odmiana	odmiany
dopełniacz	odmiany	odmian
celownik	odmianie	odmianom
biernik	odmianę	odmiany
narzędnik	odmianą	odmianami
miejscownik	odmianie	odmianach
wołacz	odmiano	odmiany

rzeczowniki bez liczby pojedynczej i mnogiej

Istnieją rzeczowniki, które nie posiadają liczby pojedynczej albo liczby mnogiej: Singulare tantum i Plurale tantum. Zaznaczamy to w następujący sposób (tu przykład dla języka polskiego, ale oba typy rzeczowników są wspólne dla wielu języków):

''rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy''
...
{{odmiana}} (1.1) {{blp}}; {{lm}} widł|y, ...

''rzeczownik, rodzaj żeński''
...
{{odmiana}} (1.1) {{lp}} odzież, ...; {{blm}}

Uwaga: nie każdy rzeczownik, który dotyczy czegoś, co nie może mieć dwóch egzemplarzy, nie ma przez to liczby mnogiej. Na przykład Europa, Azja, Afryka i wiele innych słów tego typu ma liczbę mnogą, choć taka nie jest często używana, ale wciąż można ją znaleźć w felietonach i książkach. Dlatego "brak liczby mnogiej" można wpisywać tylko wtedy, gdy w wiarygodnym słowniku jest wprost napisane, że słowo nie ma liczby mnogiej. Jeśli w słowniku nie jest podana liczba mnoga, nie musi to oznaczać automatycznie, że słowo liczby mnogiej nie ma, bo wiele słowników pomija "zbyt proste" (regularne) odmiany słów.

przymiotniki

Odmianę przymiotników zapisujemy przez podanie po kolei form wszystkich istniejących w danym języku rodzajów (o ile odmiana przymiotnika przez rodzaje wymaga zmiany jego formy) oraz - po średniku - formę stopnia wyższego rodzaju męskiego. Jeżeli przymiotnik odmienia się nieregularnie, podajemy również formy innych rodzajów. Jeżeli tworzenie stopnia najwyższego również jest nieregularne, dopisujemy i ten stopień. W razie potrzeby nie boimy się stosować słówek "bardziej", "najbardziej" i ich obcojęzycznych odpowiedników.

Przykłady:

(j. polski) prawdziw|y, ~a, ~e, ~i, ~e; stopień wyższy: ~szy

(j. polski) czerwon|y, ~a, ~e, ~i, ~e; stopień wyższy: czerwieńszy

(j. polski) kwadratow|y, ~a, ~e, ~i, ~e; stopień wyższy: nie tworzy

(j. polski) ubo|gi, ~ga, ~gie, ~dzy, ~gie; stopień wyższy: ~ższy, ~ższa, ~ższe, ~żsi, ~ższe

(j. angielski) good; stopień wyższy: better; stopień najwyższy: best

(j. angielski) cautious; stopień wyższy: more ~

Zobacz: prawdziwy, czerwony, kwadratowy, ubogi, angielskie: good, cautious

Zobacz też: informacje na temat przymiotników w języku polskim

przysłówki

W przypadku gdy przysłówek stopniuje się, jak np. dobrze, korzystnie, kozacko itd., wpisujemy, odpowiednio:

st. wyższy lepiej; st. najwyższy najlepiej

st. wyższy korzystniej; st. najwyższy najkorzystniej

st. wyższy bardziej kozacko; st. najwyższy najbardziej kozacko

gdy nie stopniuje się, jak np. niedawno, wpisujemy

nieodm.

Zasady dla poszczególnych języków

• Polski
• Angielski
• Dolnołużycki
• Holenderski
• Czeski
• Francuski
• Islandzki
• Łaciński
• Niemiecki
• Rosyjski
• Słowacki

Języki duński, norweski, szwedzki

W odróżnieniu od jęz. polskiego, języki nordyckie mają mniej form odmiany, w zw. z czym odmienione słowa można podawać w całości (tj. "hunden", a nie "~en"), co ułatwi użytkownikowi wyszukiwanie.

rzeczowniki

Podajemy cztery formy, pełne: formę z rodzajnikiem nieokreślonym i formę określoną, lm formy nieokreśloną i określoną, np:

odmiana:

(1.1) en hund, hunden, hunde, hundene

odmiana:

(1.1) en ordbok, ordboken, ordböcker, ordböckerna

czasowniki

Podajemy cztery formy, pełne: bezokolicznik, formy osobowe czasu teraźniejszego, przeszłego, imiesłów, np:

odmiana:

(1.1) at spise, spiser, spiste, (have) spist

przymiotniki

Podajemy pełne formy dla wszystkich rodzajów i liczby mnogiej oraz stopnie wyższy i najwyższy, np:

odmiana:

(1.1) fattig, fattigt, fattige; st. wyższy fattigere, st. najwyższy fattigst

zaimki osobowe

Podajemy formę podmiotu i dopełnienia, a w uwagach dajemy linka do omówienia zaimków w Aneksie, np:

uwagi: (1.1) zob. też: jag ~ han ~ hon ~ den ~ det ~ vi ~ ni ~ de → zaimki w języku szwedzkim
uwagi: (1.1) zob. też: du ~ han ~ hun ~ det ~ den ~ vi ~ I/De ~ de → zaimki w języku duńskim

Język staro-cerkiewno-słowiański

rzeczowniki

Podajemy pełną odmianę w skróconej wersji: w mianowniku liczby pojedynczej zaznaczamy granicę między tematem a końcówką pionową kreską |, a następnie dla pozostałych przypadków wypisujemy po tyldzie same końcówki. W odróżnieniu od języka rosyjskiego mamy siedem przypadków, które podajemy w takiej kolejności jak w języku polskim. Dodatkowo pomiędzy liczbą pojedynczą a mnogą podajemy liczbe podwójną.

(1.1) lp кост|ь, ~и, ~и, ~ь, ~ьѭ, ~и, о ~и; du ~и, ~ью, ~ьма, ~и, ~ьма, ~ью, о ~и; lm ~и, ~ьи, ~ьмъ, ~и, ~ьми, ~ьхъ, о ~и