książę: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Znacznik: Wycofanie zmian |
(usunięto opis zmian) Znacznik: Anulowanie edycji |
||
| Linia 50: | Linia 50: | ||
: [[książę ciemności]] • [[książę, co psy wiąże]] • [[książę z bajki]] • [[książę krwi]] • [[udzielny książę]] |
: [[książę ciemności]] • [[książę, co psy wiąże]] • [[książę z bajki]] • [[książę krwi]] • [[udzielny książę]] |
||
{{etymologia}} |
{{etymologia}} |
||
: {{etym|prasł|*kъnęžę}} → [[młodociany]] [[syn]] [[władca|władcy]]<ref name=B>{{Boryś2006}}</ref><ref>{{WSJPonline|id=26232|hasło=książę}}</ref> |
: {{etym|prasł|*kъnęžę}} → [[młodociany]] [[syn]] [[władca|władcy a księżyc to jego wnuk]]<ref name=B>{{Boryś2006}}</ref><ref>{{WSJPonline|id=26232|hasło=książę}}</ref> |
||
{{uwagi}} |
{{uwagi}} |
||
: (1.1-3) wołacz {{źle|księciu}} jest niepoprawny |
: (1.1-3) wołacz {{źle|księciu}} jest niepoprawny |
||
: (1.1-3) {{daw}} rodzaj nijaki<ref name="Doroszewski">{{DoroszewskiOnline}}</ref>, z czego wynikają dawne formy odmiany; zmiana rodzaju związana ze zmianą znaczenia: „syn księcia” > „książę”<ref name=B/> |
: (1.1-3) {{daw}} rodzaj nijaki<ref name="Doroszewski">{{DoroszewskiOnline}}</ref>, z czego wynikają dawne formy odmiany; zmiana rodzaju związana ze zmianą znaczenia: „syn księcia” > „książę”<ref name=B/> |
||
Wersja z 14:36, 31 sty 2020
książę (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) władca księstwa, monarcha niekoronowany na króla
- (1.2) wysoki tytuł szlachecki
- (1.3) syn monarchy
- odmiana:
- (1.1-3) [1][2]
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik książę książęta dopełniacz księcia / daw. księżęcia książąt celownik księciu / daw. księżęciu książętom biernik księcia / daw. księżęcia / daw. książę książąt / daw. książęta narzędnik księciem / daw. książęciem książętami miejscownik księciu / daw. książęciu książętach wołacz książę książęta
- przykłady:
- (1.1) Mieszko I (= pierwszy) nie był królem, a jedynie księciem.
- (1.2) Brytyjski następca tronu tradycyjnie nosi tytuł Księcia Walii.
- składnia:
- (1.1) książę + D.
- kolokacje:
- (1.1) książę Polski / Monako / Liechtensteinu /… • książę mazowiecki / pomorski /… • Wielki Książę Luksemburga • być księciem
- (1.2) książę Lancaster • książę małżonek
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) władca
- (1.2) arystokrata
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. księstwo n; księżniczka ż, arcyksiążę m
- przym. książęcy, księżowski, księży
- związki frazeologiczne:
- książę ciemności • książę, co psy wiąże • książę z bajki • książę krwi • udzielny książę
- etymologia:
- prasł. *kъnęžę → młodociany syn władcy a księżyc to jego wnuk[3][4]
- uwagi:
- (1.1-3) wołacz księciu jest niepoprawny
- (1.1-3) daw. rodzaj nijaki[1], z czego wynikają dawne formy odmiany; zmiana rodzaju związana ze zmianą znaczenia: „syn księcia” > „książę”[3]
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) prince; (1.2) duke; (1.3) prince
- arabski: (1.1) أمير m
- baskijski: (1.1) printze
- białoruski: (1.1) князь m; (1.2) князь m
- chorwacki: (1.1) knez m
- czeski: (1.1) kníže m
- dolnołużycki: (1.1) wjerch m
- duński: (1.1) prins w
- esperanto: (1.1) princo; (1.2) duko; (1.3) princo
- fiński: (1.1) prinssi
- francuski: (1.1) prince m; (1.2) duc m
- hiszpański: (1.1) príncipe m
- interlingua: (1.1) prince
- japoński: (1.1) 王子 (おうじ, ōji)
- jidysz: (1.1) פּרינץ m (princ); (1.2) פּרינץ m (princ)
- kataloński: (1.1) príncep m; (1.2) duc m; (1.3) príncep m
- łaciński: (1.1) princeps m; (1.2) dux m
- minnan: (1.1) thâu-lâng
- niemiecki: (1.1) Fürst m, Prinz m; (1.2) Fürst m, Prinz m
- norweski: (1.1) prins
- nowogrecki: (1.1) πρίγκιπας m
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1-2)
- rosyjski: (1.1) князь m; (1.2) герцог m; (1.3) принц m
- rumuński: (1.1) prinț m
- szwedzki: (1.1) prins w
- ukraiński: (1.1) князь m; (1.2) герцог m; (1.3) принц m
- wilamowski: (1.1) fiyśt m, prync m princ m; (1.2) fiyśt m, prync m, princ m
- włoski: (1.1) duca
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1
Hasło „książę” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Hasło „książę” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
- ↑ 3,0 3,1 Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
- ↑ Hasło „książę” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
