oko: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m dodanie informacji (frazeologia) |
porządkowanie tłumaczeń |
||
| Linia 182: | Linia 182: | ||
* staroangielski: (1.1) [[eage|ēaġe]] {{n}} |
* staroangielski: (1.1) [[eage|ēaġe]] {{n}} |
||
* starobengalski: (1.1) |
* starobengalski: (1.1) |
||
| ⚫ | |||
* staroegipski: (1.1) [[Plik:Egyptian-ỉrt.PNG|20px|link=ỉrt]] (ỉrt) |
* staroegipski: (1.1) [[Plik:Egyptian-ỉrt.PNG|20px|link=ỉrt]] (ỉrt) |
||
* starofryzyjski: (1.1) [[age|āge]] {{n}} |
* starofryzyjski: (1.1) [[age|āge]] {{n}} |
||
| Linia 189: | Linia 190: | ||
* staroormiański: (1.1) [[ակն]] (akn) |
* staroormiański: (1.1) [[ակն]] (akn) |
||
* starosaksoński: (1.1) [[oga|ōga]] {{n}} |
* starosaksoński: (1.1) [[oga|ōga]] {{n}} |
||
| ⚫ | |||
* staro-wysoko-niemiecki: (1.1) [[ouga]] {{n}} |
* staro-wysoko-niemiecki: (1.1) [[ouga]] {{n}} |
||
* suahili: (1.1) [[jicho]] |
* suahili: (1.1) [[jicho]] |
||
Wersja z 04:35, 30 lis 2019
oko (język polski)
.jpg)
_Caldas_(LF_52)_stands_the_look_out_watch_as_they_practice_boarding_scenarios_during_exercise_PANAMAX_2006.jpg)
.jpg)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) anat. narząd wzroku; zob. też oko w Wikipedii
- (1.2) kulin. krążek tłuszczu na powierzchni płynu
- (1.3) otwór pomiędzy węzłami (splotami) sieci
- (1.4) w grze go, niezajęty punkt lub punkty otoczone przez kamienie tego samego koloru; zob. też oko (go) w Wikipedii
- (1.5) żegl. służba obserwacyjna na statku albo jachcie
- (1.6) żegl. marynarz lub żeglarz pełniący służbę obserwacyjną na oku (1.5)
- (1.7) żegl. otwór w pętli zawiązanej lub zaplecionej na końcu liny np. cumy
- (1.8) meteorol. centrum cyklonu tropikalnego
- (1.9) st.pol. punkt, jednostka
- (1.10) gw. (Bukowina) litr[1]
- odmiana:
- (1.1, 1.5-6)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik oko oczy dopełniacz oka oczu / rzad. oczów / przest. ócz celownik oku oczom biernik oko oczy narzędnik okiem oczami / książk. oczyma miejscownik oku oczach wołacz oko oczy - (1.2-4, 1.7-8)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik oko oka dopełniacz oka ok celownik oku okom biernik oko oka narzędnik okiem okami miejscownik oku okach wołacz oko oka
- przykłady:
- (1.1) Nigdy nie zapomnę tych świdrujących oczu.
- (1.2) Zupę pokrywały odrażające oka tłuszczu.
- (1.3) Ta sieć ma za duże oka, każda ryba z niej ucieknie.
- (1.4) Są nadal żywe, ponieważ mają dwoje oczu[2].
- (1.5) Całą wachtę stałem na oku.
- (1.6) Kapitan wyznaczył mnie na oko.
- (1.7) Załóż oko cumy na poler.
- (1.8) Statek wpadł w oko cyklonu.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) niebieskie / brązowe / szare / zielone / czarne / piwne / przekrwione oko (oczy) • trzeć / przecierać oko (oczy) • zamknąć / przymknąć / otworzyć / rozewrzeć oko (oczy) • mrużyć / wybałuszać oczy • przewracać oczami
- (1.4) fałszywe oko
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- (1.1) oko złożone
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. oczniak m, ocznica ż, ocznik m, oczkownica ż, oczkowanie n
- czas. zoczyć dk., oczkować ndk.
- przym. oczny, naoczny, oczkowy
- związki frazeologiczne:
- (1.1) ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało • argusowe oko • argusowe oczy • bać się spojrzeć w oczy • bez mrugnięcia okiem • bić po oczach • biednemu zawsze wiatr w oczy • błądzić oczyma • być solą w oku • ciemno, choć oko wykol • cieszyć oko • co oko widzi, to głowa dorozumie • co z oczu, to z serca • czego oko nie widzi, tego sercu nie żal • do oczu jako miód, poza oczy jako jad • dobrze z oczu patrzy • gołym okiem • iść, dokąd oczy poniosą / iść, gdzie oczy poniosą • jak okiem sięgnąć • jak okiem sięgnąć • kij ci w oko • kłamać w żywe oczy • kłuć w oczy • kruk krukowi oka nie wykole • kwarcowe kocie oko • łuski z oczu spadają • łza się w oku kręci • maślane oczy • mgnienie oka • mieć bielmo na oczach • mieć klapki na oczach • mieć kurwiki w oczach • mieć na oku • mieć oczy szeroko otwarte • mieć sokole oko • mieć swoje oczy i uszy • mówić prosto w oczy • mydlić oczy • na czyichś oczach • na oko • na piękne oczy • nie spuszczać z oczu • nie wierzyć własnym oczom • nie zmrużyć oka • oczy jak szklanki • oczy stanęły w słup • oczy świata • Oko Afryki • oko bomby • oko do serca okno • oko cyklonu • oko za oko, ząb za ząb • otworzyć oczy • pańskie oko konia tuczy • pawie oko • perskie oko • pi razy oko • przejrzeć na oczy • przymykać oko / przymknąć oko • psu oczy sprzedać • puszczać / robić oko • robić wielkie oczy / robić okrągłe oczy • rosnąć w czyichś oczach • rosnąć w oczach • rzucać się w oczy • rzucić okiem • rzut oka / na pierwszy rzut oka • skoczyć sobie do oczu • spędzać sen z oczu • spoglądać łaskawym okiem • spojrzeć prawdzie w oczy • strach ma wielkie oczy • stracić z oczu • strzec jak źrenicy oka • świecić oczyma / świecić oczami • śmierć zajrzała w oczy • świeczki stanęły w oczach • tego oko szuka, co sercu miłe • troić się w oczach • trzecie oko • tygrysie oko • w cztery oczy • walić prawdę między oczy • w mgnieniu oka • widzieć na własne oczy • wodzić okiem • wole oczy • wpaść w oko • wyczytać z oczu • z przymrużeniem oka • z zamkniętymi oczami • zawiesić oko • zejść z oczu / schodzić z oczu • złe oko / złe oczy • zrobić wielkie oczy • żabie oczy • źdźbło w oku bliźniego widzisz, a belki w swoim nie dostrzegasz • źle z oczu patrzy
- etymologia:
- (1.1) scs. oko[3] < praindoeur. *okʸ-[4][3]
- (1.1) por. łac. oculus[3], litew. akis[3], goc. *augo[3]
- (1.10) por. ukr. око[1]
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała
- tłumaczenia:
- (1.10) zobacz listę tłumaczeń w haśle: litr
- afrykanerski: (1.1) oog
- ajnoski: (1.1) シㇰ (sik)
- akadyjski: (1.1) 𒅆 ż (īnu)
- akan: (1.1) aniwa
- albański: (1.1) sy m
- aleucki: (1.1) d'aq, da-x̂
- amharski: (1.1) ዐይን (ʿäyən) m
- angielski: (1.1) eye; (1.4) eye; (1.6) seaman/sailor on lookout duty; (1.7) collar in the end of a rope; (1.8) centre of cyclone, storm centre
- arabski: (1.1) عين ż (ʿayn)
- aragoński: (1.1) güello m, uello m
- aramejski: (1.1) syryjski ܥܝܢܐ ż (ʕaynā’), hebrajski עינא ż (ʕaynā’)
- arczyński: (1.1) лур (lur)
- asamski: (1.1) চকু (soku), আঁখি
- awarski: (1.1) бер
- azerski: (1.1) göz
- baskijski: (1.1) begi
- bengalski: (1.1) আঁখি (ām̐khi)
- białoruski: (1.1) вока n (woka)
- bretoński: (1.1) lagad m
- bułgarski: (1.1) око n
- chorwacki: (1.1) oko n
- czeski: (1.1) oko n; (1.4) oko n
- dolnołużycki: (1.1) woko n
- duński: (1.1) øje n
- esperanto: (1.1) okulo; (1.4) okulo
- estoński: (1.1) silm
- fenicki: (1.1) 𐤏𐤍 (ʕn), 𐤍𐤉𐤀(ʕyn)
- fidżyjski: (1.1) mata
- fiński: (1.1) silmä
- francuski: (1.1) œil m
- fryzyjski: (1.1) each
- galicyjski: (1.1) ollo m m
- gocki: (1.1) 𐌰𐌿𐌲𐍉 (augō) n
- górnołużycki: (1.1) woko n
- grenlandzki: (1.1) isi
- gudźarati: (1.1) આંખ (āṅkha)
- hausa: (1.1) ido
- hawajski: (1.1) maka; (1.3) maka
- hebrajski: (1.1) עין ż (ajin)
- hindi: आँख (ā̃kh) ż
- hiszpański: (1.1) ojo m; (1.2) ojo m; (1.3) ojo m
- holenderski: (1.1) oog n
- ido: (1.1) okulo
- inari: (1.1) čalme
- inuktitut: (1.1) ᐃᔨ (iji)
- irlandzki: (1.1) súil ż
- islandzki: (1.1) auga n
- japoński: (1.1) め (me), 目 (me), アイ (ai)
- jidysz: (1.1) אויג n (ojg)
- joruba: (1.1) ojú
- kabardyjski: (1.1) нэ
- kabylski: (1.1) allen
- kanuri: (1.1) shim
- kaszubski: (1.1) òkò
- kataloński: (1.1) ull m
- kazachski: (1.1) көз
- ketyjski: (1.1) десь (dʼesʼ)
- litewski: (1.1) akis ż
- luksemburski: (1.1) A n
- łaciński: (1.1) oculus m
- łotewski: (1.1) acs ż
- macedoński: (1.1) око n
- maltański: (1.1) għajn ż
- nepalski: (1.1) आँखा (ā̃khā)
- niemiecki: (1.1) Auge n; (1.2) Fettauge n, Auge n; (1.8) Auge n
- niue: (1.1) mata
- norweski (bokmål): (1.1) øye
- nowogrecki: (1.1) μάτι n, οφθαλμός m, όμμα n
- orija: (1.1) ଆଖି
- ormiański: (1.1) աչք (ačʿkʿ), աչ (ačʿ), przest. ակն (akn)
- pahlawi: (1.1) 𐭰𐭱𐭬 / 𐭠𐭩𐭭𐭤 (čašm)
- pali: (1.1) akkhi / अक्खि / အက္ခိ n, cakkhu n
- pendżabski: (1.1) ਅੱਖ m (akh:)
- perski: (1.1) چشم (češm)
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
, oczy: 
- portugalski: (1.1) olho m
- pruski: (1.1) aks ż
- romski: (1.1) jakh ż
- rosyjski: (1.1) глаз m, rzad. око n; (1.3) ячейка ż
- rumuński: (1.1) ochi
- sanskryt: (1.1) अक्षि n (ákṣi), अक्षन् n
- serbski: (1.1) око n
- serbsko-chorwacki: (1.1) око n
- sindhi: (1.1) अखि
- słowacki: (1.1) oko n
- słoweński: (1.1) oko n
- staroangielski: (1.1) ēaġe n
- starobengalski: (1.1)
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) ⱁⰽⱁ / око n
- staroegipski: (1.1)
(ỉrt) - starofryzyjski: (1.1) āge n
- starogrecki: (1.1) ὀφθαλμός m, ὄμμα n, ὤψ (ṓps) n
- staroirlandzki: (1.1) súil ż
- staronordyjski: (1.1) auga n
- staroormiański: (1.1) ակն (akn)
- starosaksoński: (1.1) ōga n
- staro-wysoko-niemiecki: (1.1) ouga n
- suahili: (1.1) jicho
- syngaleski: (1.1) ඇස (æsa)
- szwedzki: (1.1) öga n; (1.2) fettöga n; (1.3) maska w; (1.4) öga n; (1.7) ögla w, snara w; (1.8) öga n
- tajski: (1.1) ตา
- tamilski: (1.1) கண்
- tatarski: (1.1) küz
- telugu: (1.1) అక్షి (akṣi), కన్ను (kannu)
- turecki: (1.1) göz
- tybetański: མིག, སྤྱན་
- ukraiński: (1.1) око n; (1.1) око
- umbundu: (1.1) iso
- urdu: (1.1) آنکھ (ā̃ṅkh) ż
- volapük: (1.1) log
- walijski: (1.1) llygad ż
- wczesny nowoangielski: (1.1) eyne
- węgierski: (1.1) szem
- wietnamski: (1.1) mắt
- wilamowski: (1.1) aug n, aojg n, oüg n
- włoski: (1.1) occhio m
- zulu: (1.1) iso
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Zbigniew Greń, Helena Krasowska, Słownik górali polskich na Bukowinie, SOW, Warszawa 2008, s. 152; dostęp: 26 listopada 2018.
- ↑ Interaktywna droga do poznania Go, go.art.pl.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2001, s. 35.
- ↑ Edward Łuczyński, Jolanta Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, wyd. II rozszerzone i uzupełnione, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002, s. 119.
oko (język chorwacki)
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
przyimek
- przykłady:
- (2.1) Ne brini oko mene. → Nie martw się o mnie.
- (2.2) Sjedimo oko stola i razgovaramo. → Siedzimy przy stole i rozmawiamy.
- (2.3) Oko 20 sati objavljeno rezultate izbora. → Około godziny 20 podano wyniki wyborów.
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
oko (język czeski)
- wymowa:
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- przykłady:
- (1.1) V jazyce metafor je oko nejčastěji spojováno s duší (jakožto její okno).[1] → W języku metafor oko najczęściej łączone jest z duszą (jako jej okno).
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- lhát do očí • mezi čtyřma očima • kuří oko • se zavřenýma očima • střežit jako oko v hlavě
- przysłowie strach má velké oči
- etymologia:
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Czeski - Części ciała
- źródła:
oko (esperanto)
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik
- odmiana:
- (1.1-2)
ununombro multenombro nominativo oko okoj akuzativo okon okojn
- przykłady:
- (1.1) Li desegnis okon. → On narysował ósemkę.
- (1.2) Konkurso de remistaj okoj jam komencis. → Zawody ósemek wioślarskich już się rozpoczęły.
- składnia:
- synonimy:
- (1.2) okopo
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: sepo ▶ oko ▶ naŭo (więcej w Indeks:Esperanto - Liczebniki)
- źródła:
oko (język słowacki)
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- prasł. *oko < praindoeur. *h₃ekʷ-
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Słowacki - Części ciała
- źródła:
oko (język słoweński)
- wymowa:
- IPA: /ɔˈkóː/
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- prasł. *oko < praindoeur. *h₃ekʷ-
- uwagi:
- zobacz też: Indeks:Słoweński - Części ciała
- źródła: