Indeks:Polski - Gwara warszawska
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
A[edytuj]
- adam – daw. policjant[1]
- andrus – daw. (gwara uliczna)[2]
- antek – daw. (Powiśle, gwara uliczna) – łobuz[3]
- awantaż – awantura
- apasz – bandyta, ulicznik
B[edytuj]
- bajtlować – daw. (Stare Miasto) zawracać głowę[4]
- bandzior – przestępca, bandyta
- barachło – stare rzeczy, graty
- bawar – daw. piwo[5]
- bawaria – daw. gw. rzem. piwiarnia[6]
- bawić się – daw. zajmować się[7]
- bęcoły – kluski kartoflane[8]
- bogdanka – kochanka
- bonować się – daw. (Powiśle) bawić się[3]
- brandmajster – daw. kapitan straży pożarnej[9]
- bransolety – kajdanki[1]
- brazyliana – kawa
- buchnąć – ukraść[10]
- budenek – budynek
C[edytuj]
- cham – daw. (Powiśle) człowiek z prowincji[3]
- chmura – daw. stróż[10]
- ciągnąć bańkę – daw. pić[7]
- codziennik – daw. kurtka[5]
- cwajnos – buldog (pies)
- cykorzyć – tchórzyć, bać się
- cinkciarz – ulicznik wymieniający waluty
- cierpiarz – taksówkarz
- cyferblat – twarz[5]
- cykoria – strach[1]
- cyrk – daw. areszt policyjny[11]
- cyrkiel – daw. areszt policyjny[11]
Ć[edytuj]
- ćwikać – dźwigać
D[edytuj]
- dolina – (już w XVIII w.) kieszeń[10]
- dotaskać – dojechać, dojść, dostać się dokądś
- dreptak – koń[12]
- drewniana jesionka – trumna[1]
- drynda[4], dryńda[13] – daw. dorożka
- dyrda – daw. (Stare Miasto) dorożka[4]
- dzieliwork – daw. pogard. dorożkarz[6]
E[edytuj]
F[edytuj]
- fajeryk – daw. (Powiśle) najemnik browarny[3]
- fater – daw. (Stare Miasto) ojciec[4]
- fatrowski – daw. (Stare Miasto) ojcowski[4]
- fela – prostytutka[1]
- ferajna – daw. (Czerniaków, Wola) towarzystwo[14]
- fest – krzepki, silny, mocny, imponujący
- filucha – daw. chustka[10]
- filut – daw. oszust[7]
- fomka – mały łom
- flota – pieniądze
- fucha – 1. praca (najczęściej nielegalna); 2. coś zrobione źle, w sposób niedbały
- fudrygarnia – areszt
- frajer – człowiek łatwowierny, naiwny, nie umiejący sobie radzić
- fugować – daw. (Stare Miasto) uciekać[4]
- futerał – trumna[1]
G[edytuj]
- gablota – taksówka[13]
- garsonka – kelnerka
- geszefciarz – spekulant
- gibać – gw. złodziejska chwiać się[6]
- gibus – daw. cylinder[6]
- glina – policjant[1]
- gliniane słowo – wyzwisko[1]
- glinoszczak – policjant[1]
- gliński – policjant[1]
- grabiączka – ręka, rączka
- grabki – (już w XVIII w.) ręce[10]
- granda – 1. kłamstwo, oszustwo; 2. banda; 3. grupa, towarzystwo; 4. daw. (Wola) zabawa[14]
- grdyń – daw. (Stare Miasto) grosz[4]
- groszak – grosz[15]
- groszówka – daw. (Powiśle) najtańsza bułka[3]
- grzebień – rolnik[16]
H[edytuj]
I[edytuj]
- inszy – inny
J[edytuj]
- jamnik – daw. (gwara uliczna) [17]
- jemieniny – imieniny
- jorgnąć się – zorientować się, domyślić się
K[edytuj]
- kadryl – daw. tania kaszanka[11]
- kalesze – kalosze[18]
- kanar – kontroler biletów
- kantopista – daw. (Stare Miasto) pijak[4]
- kapota – 1. kurtka, płaszcz; 2. koniec
- karaim – daw. (Powiśle) obelga[3]
- karkulacja – kalkulacja[18]
- kawał – psota[5]
- każden – każdy
- kibitka – wóz policyjny, suka
- kimać – spać
- kipisz – 1. zamieszanie; 2. rewizja
- kopiejans – (Stare Miasto) kopiejka[4]
- koryto – daw. (Stare Miasto) kareta[4]
- korzystać – daw. kraść[19]
- kobzacz – awanturnik
- kobzanka – kłótnia, awantura
- kruk – daw. (Praga – Szmulowizna) bezrobotny[14]
- ksiuty[20]
- kurnik – daw. handlarz drobiu[19]
L[edytuj]
Ł[edytuj]
M[edytuj]
- majcher – nóż
- makówka – (już w XVIII w.) głowa[10]
- mamona – pieniądze
- matka – wódka[1]
- męczynas – adwokat[1]
- menelik – daw. (Praga) obelga[14]
- meter – mistrz
- mieć boja – bać się[4]
- mieć pietra – bać się[4]
- mieć pietrusińskiego – daw. (Stare Miasto) bać się[4]
- mieć zręczność – daw. mieć okazję[19]
- mleczarnie – piersi, biust
- mojra – czuć mojrę, znać mojrę – czuć strach, mieć respekt
- moczymorda – pijak
- moździerz – daw. (Stare Miasto) twarz[4]
- mularka – daw. (Powiśle) buła podwójna[3]
- mutra – (Stare Miasto) matka[4]
N[edytuj]
- najmimorda – (gwara uliczna) adwokat[17]
- najpierwszy – znakomity, dobry
- niemożebny – niemożliwy, nieznośny
- niewąski – niezwykły, nieprzeciętny
- nocne życie – prostytutka[1]
- nogować – daw. (Stare Miasto) uciekać[4]
O[edytuj]
- oblatany – doświadczony
- obsztorcować – okrzyczeć kogoś
- ochłap – mięso[16]
- odknąć – daw. (Powiśle) dać spokój[3]
- odsiadka – odbywanie kary w więzieniu
- okpistwo[9]
- okpiszostwo[9]
- oprych – bandyta, chuligan
- orylka – daw. (Powiśle) wódka[3]
P[edytuj]
- pacykarz – fotograf
- pajęczyna – daw. bielizna[10]
- parka – daw. (Powiśle) bułka podwójna[3]
- partanina – praca
- patrzałki – okulary
- piłat – daw. (Nowa Praga, Stare Miasto) tracz[4]
- piwonia – daw. piwo[5]
- piszpan – inteligent
- podajka – kelnerka
- poduszka – daw. kobieta[5]
- polować – śledzić kogoś
- poterować się – daw. (Stare Miasto) poniewierać się[4]
- prager – daw. (Praga) dorożka[14]
- profesja – daw. zajęcie[19]
- przymordka – daw. fajka[5]
- przypałka – problem, kłopot
R[edytuj]
- raban – zamieszanie, awantura, kłótnia
- rajster – pęk
- robić zapytanie – pytać
- rogi – daw. wół[10]
- rypać – daw. (Stare Miasto) uciekać[4]
S[edytuj]
- salcefiks – daw. policjant[11]
- salceson – daw. policjant[11]
- sałaciarz – daw. dorożkarz[5]
- sałaciński – daw. dorożkarz[5]
- sałata – daw. dorożkarz[5]
- sałatkiewicz – daw. dorożkarz[5]
- setnik – daw. centymetr[5]
- sięgawka – daw. ręka[10]
- siksa[20]
- Siulec – daw. (Powiśle) Solec[3]
- skantopić się – daw. (Stare Miasto) upić się[4]
- skowyr – pies
- skrobideska – stolarz
- smaruj tyłek – daw. (gwara uliczna) aptekarz[17]
- smrodochód – daw. (gwara uliczna) samochód[17]
- sposób – daw. środek do życia[19]
- stawnik – daw. (Stare Miasto) tracz[4]
- sumer – daw. chleb[10]
- syrek jak stąd do Siekirek – daw. (Czerniaków) – kłamstwo[13]
- szamać – jeść
- szczekacz – daw. (gwara uliczna) adwokat[17]
- szkop – Niemiec
- szucherny – awanturniczy
- szemrany – podejrzany
- szmelc – 1. złom; 2. drobne pieniądze
- Szmulki – daw. (Praga) Szmulowizna (dzielnica Pragi)[14]
- szpagat – daw. (Stare Miasto) wódka[4]
- szruba – daw. (Stare Miasto) wódka[4]
- sztama – zgoda; koleżeństwo
- Szulec – daw. (Powiśle) Solec[3]
- szumowisko – daw. pałka[10]
- szykan – kontroler biletów
Ś[edytuj]
- ślepaki – naboje
- ślepucha – kura[21]
- śmietana od wściekłej krowy – wódka[1]
T[edytuj]
- taryfa – taksówka[13]
- tata z mamą – spirytus z sokiem wiśniowym[1]
- todres – daw. (Powiśle) wódka przemycona przez Wisłę[3]
- todreśnik – daw. (Powiśle) przemytnik wódki[3]
- tretuar – trotuar[18]
- troić – jeść
- troszkie – trochę, nieznacznie
- tunel – lokal gastronomiczny niższej kategorii[11]
- tyż – też
U[edytuj]
- ukontentowanie – zadowolenie
W[edytuj]
- walizka – brzuch[1]
- wałówka[20]
- waronek – warunek
- wioślarka – daw. (Powiśle) wódka[3]
- Wolska zastawa – daw. (Wola) chłopcy z Woli[14]
- wknaić – wejść
- wstawiony – pijany
Z[edytuj]
- za okopy – daw. za granicę miasta[7]
- zagazowany w kołyskie – pijany[1]
- zdrutować – daw. zarobić[5]
- zgred – 1. ojciec; 2. stary mężczyzna
- zmiatać – wychodzić, odchodzić, uciekać
- zmieść – daw. ukraść[10]
- zręczność – daw. okazja[19]
- zryć się – daw. upić się[5]
- zygmuntowski próżniak – daw. (Stare Miasto) tracz[4]
Ź[edytuj]
Ż[edytuj]
- żeglin – daw. policjant[1]
- żywczykiem – szybko, sprawnie, pośpiesznie
Przypisy[edytuj]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 99.
- ↑ Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 31.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 13.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 12.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 71.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Violetta Machnicka, Uwagi o słownictwie „Kronik” Bolesława Prusa, „Acta Universitatis Lodziensis”, „Folia Linguistica” 39/1999, s. 61.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 25.
- ↑ Natalija Ewgeniewna Ananiewa, Germanizmy leksykalne w dwóch polskich gwarach wyspowych na Syberii, „Gwary Dziś”, t. 7, 2015, s. 171.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Violetta Machnicka, Uwagi o słownictwie „Kronik” Bolesława Prusa, „Acta Universitatis Lodziensis”, „Folia Linguistica” 39/1999, s. 62.
- ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 26.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 68.
- ↑ Władysław Migdał, Łukasz Migdał, Słownictwo gwarowe w hodowli zwierząt, „Wiadomości Zootechniczne”, r. XLVI, nr 3/2008, s. 54.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 54.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 14.
- ↑ Stanisław Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994, s. 201.
- ↑ 16,0 16,1 Władysław Migdał, Łukasz Migdał, Słownictwo gwarowe w hodowli zwierząt, „Wiadomości Zootechniczne”, r. XLVI, nr 3/2008, s. 55.
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 33.
- ↑ 18,0 18,1 18,2 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 64.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968, s. 22.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.
- ↑ Władysław Migdał, Łukasz Migdał, Słownictwo gwarowe w hodowli zwierząt, „Wiadomości Zootechniczne”, r. XLVI, nr 3/2008, s. 60.
Źródła[edytuj]
- Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, wyd. drugie rozszerzone, PIW, Warszawa 1968.
- Słownik gwary warszawskiej
Zobacz też[edytuj]
- Gwara warszawska w Wikipedii
