Indeks:Polski - Gwara muzyków rockowych

Indeks: A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż

Gwara muzyków rockowych – specyficzne słownictwo (socjolekt) polskich muzyków rockowych, ale i popowych, jazzowych itp.

A

• a wiśta – a vista
• allegro mordę darto – allegro moderato
• artycha – solista
• ary – aranżacje
• atakować dźwięk – prawidłowo emitować dźwięk

B

• background vocal – chórek (zapożyczenie z ang.)
• back-up vocal – dodatkowy chórek (zapożyczenie z ang.)
• bakline – instrumenty (zapożyczenie z ang.)
• balia – kontrabas
• baniak – pudło rezonansowe
• bas – 1) kontrabas; 2) gitara basowa
• basia, basówka – gitara basowa
• basior, basman, basmen, bassman – 1) kontrabasista; 2) gitarzysta basowy, basista
• batman – dyrygent
• beczki – bębny
• betoniarka – magnetofony
• bezgłosie – ktoś, kto nie potrafi śpiewać
• bębniarz, bębnowy – perkusista
• bit – perkusja
• blacha, blachy, blaszki – instrumenty dęte blaszane
• blacharz – muzyk grający na instrumencie dętym blaszanym
• blachy – talerze perkusyjne
• blokada – 1) trema; 2) sytuacja, w której zapomina się tekstu
• brać dźwięk – wydać dźwięk głosem

C

• cedek – płyta CD
• Chiny – licznie zebrana publiczność
• chorus
• chrupać – o gitarze: dobrze brzmieć w niskim rejestrze
• cyja – akordeon
• czad – głośna muzyka
• czesać (się) – grać akordami na gitarze
• czynele – talerze od perkusji
• czytać – grać z nut

D

• dać czadu – 1) głośno grać; 2) wzmacniać dźwięk
• daj mało głosu – ciszej
• dać trochę talentu – włączyć pogłos
• demo, demko – płyta z nagraniem demonstrującym umiejętności zespołu
• depesz – wielbiciel zespołu Depeche Mode
• deska – gitara elektryczna
• dęciak – muzyk grający na instrumencie dętym
• dmuchać – grać na instrumencie dętym
• dobrze postawiony głos – prawidłowa emisja głosu
• doły – najniższy rejestr głosowy danej osoby
• dowyglądać – nadrobić braki umiejętności muzycznych ładnym wyglądem
• dramler – perkusista
• dreptać w miejscu – improwizować nieporadnie
• druty – struny
• drzewo – instrumenty dęte drewniane
• dwunastka – gitara dwunastostrunowa
• dyr – dyrygent
• dyskomuł – pogard. o wielbicielu lub wykonawcy muzyki dyskotekowej
• dyskoplacek – płyta CD

E

• efekty – przystawki elektroniczne wpinane w kabel pomiędzy instrumentem i wzmacniaczem lub w kabel mikrofonowy służące do zmiany brzmienia; skonstruowane tak, aby można je było programować, szybko regulować i błyskawicznie włączać/wyłączać (np. nogą)
• ekipa – 1) zespół muzyczny; 2) grupa osób organizujących daną imprezę muzyczną (scenografów, akustyków itd.)
• elektryk – gitara elektryczna
• epka – rodzaj wydania płytowego

F

• fałszerz – ktoś, kto fałszuje
• firaneczka – instrument perkusyjny składający się z wiszących elementów
• fraza
• frazowanie
• frontman, frontmen – 1) solista; 2) lider zespołu
• fujara – saksofon lub klarnet, rzadziej trąbka
• fuzer – gitarzysta grający na gitarze elekstrycznej

G

• galówka – uroczysty, ważny występ, z jakiejś szczególnej okazji lub przed wyjątkową publicznością
• gałker – akustyk
• gary – 1) zestaw perkusyjny; 2) głośniki
• generalka – próba generalna
• gienek – genialny muzyk
• gig – występ, koncert
• glisować, glissować – wykonywać glissando
• góry – wysoki rejestr głosu danej osoby
• grać kogoś – grać czyjś utwór
• grać na czuja – improwizować
• graty – instrumenty muzyczne
• grać w miejscu – improwizować nieporadnie
• grać w tajmie – grać precyzyjnie
• grać z przodem – grać nieprecyzyjnie (za szybko)
• grać z tyłem – grać nieprecyzyjnie (za wolno)
• grucha – mikrofon

H

• hammond na szelkach – akordeon
• heble – potencjometry
• hicior – hit, utwór, który podoba się publiczności
• horoskop – ranking najpopularniejszych utworów lub wykonawców w danym tygodniu, miesiącu itp.; lista przebojów

K

• kaczka – urządzenie efektowe dla gitary elektrycznej skonstruowane tak, aby można je było szybko i płynnie regulować stopą stojącą na części ruchomej urządzenia; angielska nazwa to wah–wah i w oryginalnej postaci było to urządzenie do regulacji szerokości pasma przenoszenia
• kanapka – efekt gitarowy (włączany nogą)
• kanciapa – własne miejsce prób zespołu i przechowywania sprzętu
• kapela – zespół muzyczny
• kapuś – kapodaster
• kartoflarz – kiepski perkusista
• kawałek – utwór muzyczny
• kiks – fałszywy dźwięk (czasem wykonany celowo)
• klawisze – instrumenty klawiszowe, keyboard
• klawiszowiec – osoba grająca na instrumentach klawiszowych
• kleić rymy – 1) rapować; 2) pisać teksty do muzyki hip-hopowej
• kochanka - gitara (zazwyczaj nie bas)
• kocioł – zbiorowa improwizacja
• konewka – saksofon
• konsola, konsoleta – stół mikserski, urządzenie lub zespół urządzeń służące do wzmacniania dźwięku poszczególnych instrumentów i mikrofonów
• krążek – płyta CD
• krokodyl – instrumenty klawiszowe, keyboard
• kubeł – reflektor
• kwity – nuty

L

• lead guitar – gitara prowadząca (zapożyczenie z ang.)
• lead vocal – główny głos (zapożyczenie z ang.)
• lider – solista
• litość – pogłos
• loop, loopy – komputerowe efekty dźwiękowe (zapożyczenie z ang.)
• ludożerka – publiczność

M

• magnet – magnetofon
• majk – mikrofon
• mało głosu – za cicho
• marudzić – ćwiczyć
• maska – twarz (używane przez wokalistów)
• masterować – montować z dwóch wersji
• metal – 1) wykonawca lub wielbiciel muzyki metalowej; 2) muzyka metalowa (heavy metal, thrash metal, death metal i in.)
• metalowiec – wykonawca lub wielbiciel muzyki metalowej
• miazga – bardzo dobry występ, bardzo dobre nagranie
• miąchnąć druty / struny – zerwać struny
• mieć blokadę – 1) być bardzo stremowanym; 2) zapomnieć tekstu (nutowego lub słów utworu)
• miks – 1) montaż dwóch wersji; 2) szuranie płytą winylową
• mikser – 1) ktoś, kto montuje różne wersje utworów; 2) zespół urządzeń do montażu utworów
• miksować – montować dwie wersje
• moog – komputerowe efekty dźwiękowe (zapożyczenie z ang.)
• mróz – nieprzychylna publiczność
• muza – muzyka
• muzyk z Osaki – keyboard

N

• na bebechach – o śpiewie: z wielką ekspresją, ukazując emocje
• na żywca – na żywo
• nabijać w gary – grać na perkusji
• nagrywka – nagrywanie
• nawijać – rapować
• nie groović, nie siedzieć – o aranżacji: nie pasować
• nie sandzić – o utworze: nie brzmieć dobrze
• numer – lista muzyczna
• nuta, nutka – muzyka

O

• orka – orkiestra
• odsłuchy – niewielkie kolumny głośnikowe ustawione na scenie lub w studio nagrań przy każdym z muzyków, służące do emisji wybranych instrumentów i głosów, ustawione tak, aby nie były zbierane przez mikrofony przeznaczone dla publiczności lub zapisu nagrania.

P

• paczki – kolumny dźwiękowe
• pakamera – własne miejsce prób zespołu i przechowywania sprzętu
• pałker – perkusista
• parapet – keyboard
• partytura – butelka alkoholu, z partytury – pić z butelki
• perka – perkusista
• piec – kombo składające się ze wzmacniacza i głośnika umieszczonego w jednej zwartej obudowie, czasem także sam wzmacniacz
• piersiówa, 'piersiówka – skala głosu wydobywającego się z narządów oddechowych znajdujących się na wysokości klatki piersiowej
• pikać – śpiewać lub grać staccato
• plener, grać plener – występ na zewnątrz
• pluć – rapować
• pluć w mikrofon – 1) śpiewać; 2) rapować
• płaski – o dźwięku: bez vibrata
• podkręcić, podkręcić tempo – przyspieszyć
• podparcie – w śpiewie: używanie przepony
• polymoog – komputerowe efekty dźwiękowe (zapożyczenie z ang.)
• postawić głos – prawidłowo emitować dźwięki
• półpudło – gitara elektryczno–akustyczna z płytkim pudłem rezonansowym
• przebijać – we frazie głośnik przebija: zachodzi zjawisko interferencji fal dźwiękowych
• przeczytać – sprawdzić w nutach
• przejście – zmiana tonacji, modulacja do innej tonacji
• przerzucić do innej tonacji – przetransponować do innej tonacji
• przypalać drzewo – powodować zniekształcenia dźwięku
• pudło – 1) gitara; 2) gitara akustyczna; 3) instrument z pudłem rezonansowym

R

• rajd – trasa koncertowa
• rapciuch – wielbiciel rapu
• rozfrazować utwór – grać lub śpiewać utwór z uwzględnieniem występujących w nim fraz muzycznych
• rozłazić się – o dźwięku: brzmieć nieczysto, niejednolicie
• rozśpiewać – pomóc komuś przygotować aparat do wydobywania czystego dźwięku
• rozśpiewać się – przygotować aparat do wydobywania czystego dźwięku
• rura – 1) gardło; 2) instrument dęty
• rybka – fragment tekstu piosenki, zazwyczaj refren
• ryczeć w sitko – śpiewać do mikrofonu
• rzeźbiarz – gitarzysta
• rzeźbić – grać na gitarze (zwłaszcza elektrycznej)
• rzęch – 1) zniszczony (np. przepity) głos; 2) osoba o zniszczonym głosie

S

• saks, sax – saksofon
• sample – 1) dźwięki; 2) rytm perkusji; 3) efekty dźwiękowe
• sardynka – tłumik
• scratch – wydawanie ustami dźwięków szurania płytą winylową
• seksofon – saksofon
• sitko – 1) mikrofon estradowy lub studyjny; 2) głośnik
• skakanka – kabel od mikrofonu
• skiepszczenie – zakłócenia dźwiękowe
• skład, squad – zespół hip-hopowy
• slap – gra kciukiem na gitarze, zwłaszcza basowej (zapożyczenie z ang.)
• smyczkowy – muzyk grający na instrumencie smyczkowym
• smyk – 1) instrument smyczkowy; 2) muzyk grający na instrumencie smyczkowym
• smyki – instrumenty smyczkowe
• solówa, solówka – partia solowa
• sprężarka – akordeon
• sprężyna – urządzenie typu reverb (czyli pogłosowe) o budowie mechanicznej, zawierające sprężynę z mocno hartowanej stali, imitujące efekt pogłosu, generujące swoje charakterystyczne dźwięki drganiami mechanicznymi sprężyny pobudzanej drganiami obudowy wzmacniacza
• stać centralnie – znajdować się na środku sceny
• stary – 1) kierownik muzyczny, opiekun zespołu; 2) dyrygent
• stół gry – urządzenie lub zespół urządzeń służące do wzmacniania dźwięku poszczególnych instrumentów i mikrofonów
• sypać kartofle – grać za szybko, w niewłaściwym rytmie
• szansonista – żart. wokalista
• szarpać druty – żart. grać na gitarze
• szarpidrut – żart. gitarzysta
• szklanka – zbyt czyste brzmienie instrumentu
• szlagwort – daw. część tekstu (zazw. refren) decydująca o tym, że utwór ma szansę stać się przebojem
• szóstka – gitara elektryczna sześciostrunowa
• sztuka – koncert
• szyć – 1) grać; 2) improwizować

Ś

• śpiewać kogoś – śpiewać czyjś utwór
• śpiewać na Armstronga – śpiewać z chrypką w głosie charakterystyczną dla Louisa Armstronga
• śpiewać z chrypą – śpiewać z chrypką
• śpiewać na gardle – śpiewać bez użycia przepony
• śpiewać na Joplin – śpiewać z chrypką w głosie charakterystyczną dla Janis Joplin
• śpiewać na kogoś – śpiewać, naśladując czyjś sposób emitowania dźwięków, wykonawstwo, barwę głosu
• śpiewać na szepcie – szeptać
• śpiewać po norwesku – udawać, że się śpiewa po angielsku
• śpiewać uszami – śpiewać, mało otwierając usta
• śpiewać z intencją – śpiewać z interpretacją
• średnica – średnia część skali głosu lub instrumentu

T

• talent – pogłos
• tekst – nuty
• tekściarz – autor tekstów piosenek
• tempo! – szybciej!
• tłuc – grać na instrumencie klawiszowym, zwłaszcza ćwiczyć lub grać niewprawnie
• tułów – 1) gitara; 2) kontrabas

U

• ucho – słuchawkowy zestaw monitorów
• ustawić głos – nadać dźwiękom głosy ludzkiego odpowiednie brzmienie

W

• walić w gary – grać na perkusji
• walka – granie
• wejście – rozpoczęcie gry, śpiewu, danej części utworu
• wejść – zacząć śpiewać, grać utwór lub jego część
• wiadro – głośnik
• wieloryb – fortepian
• wieszak – statyw na mikrofon
• winyl – płyta winylowa
• wiosło – gitara elektryczna, najczęściej sześciostrunowa, a więc nie basowa
• wioślarz – gitarzysta
• wióry – skrzypce
• włączyć wibrator – śpiewać z vibratem
• wokal (także vocal) – śpiew (zapożyczenie z ang.)
• wolumen – natężenie dźwięku
• wstawka – partia utworu (np. solowa partia gitary w piosence)
• wybebeszać się – śpiewać z ekspresją, emocją
• wyczekać – zrobić długą pauzę
• wyczyścić – zaśpiewać możliwie najczystszym dźwiękiem
• wymiatacz – ktoś, kto świetnie gra na gitarze elektrycznej
• wymiatać – świetnie grać na gitarze elektrycznej
• wytrzymać – zaśpiewać długi i piękny dźwięk

Z

• załoga – zespół muzyczny
• zapałek – perkusista
• zapałki – perkusja
• zapiąć majka – włączyć mikrofon
• zastawa – perkusja
• zawodnik – członek grupy muzycznej
• zbonsować traki – połączyć brzmienia
• zdychać – o dźwięku: stawać się coraz słabszym
• zepsuł – zespół muzyczny
• zima – nieprzychylna publiczność
• zwiększyć wolumen – zwiększyć natężenie dźwięku

Ź

• źle postawiony głos – błędy emisyjne w śpiewie

Ż

• żyć tekstem – interpretować aktorsko, śpiewać z emocją, wydobywać emocje z tekstu

Uwagi

Niektóre słowa pochodzą z innych socjolektów (np. muzyków w ogóle, aktorów), a także z języka potocznego.

Bibliografia

• G. Dąbkowski, Język muzyków – profesjolekt czy socjolekt?, w: Polskie języki. O językach zawodowych i środowiskowych, red. M. Milewska-Stawiany, E. Rogowska-Cybulska, Gdańsk 2010, s. 354–360.
• M. Lewandowski, Słownictwo muzyczne w socjolekcie panków, „Język, Komunikacja, Informacja”, nr 1/2006, s. 91–101.
• Mówią po polsku, ale i tak ich nie rozumiesz, wp.pl