Indeks:Białoruski - Związki frazeologiczne
Związki frazeologiczne (frazeologizmy) w języku białoruskim.
А
[edytuj]- аб сухім хлебе → o suchym chlebie, o chlebie i wodzie
- абадраць як сідараву казу → obedrzeć do gołej skóry
- абдзерці як ліпку, абадраць як ліпку, абабраць як ліпку, аблупіць як ліпку → obedrzeć do gołej skóry
- абліць граззю → obrzucić błotem, zmieszać z błotem
- абліць памыямі → wylać kubeł pomyj, wylać wiadro pomyj
- абяцаць залатыя горы → obiecywać złote góry / obiecać złote góry
- ад а да я → od a do zet, od A do Z
- ад дошкі да дошкі → od deski do deski
- ад галавы да пят → od stóp do głów
- ад калыскі → od kołyski, od kolebki
- ад усяго сэрца → z całego serca
- ад чыстага сэрца / ад шчырага сэрца → ze szczerego serca, z dobrego serca, z dobroci serca
- адваротны бок медаля → druga strona medalu
- аддаць богу душу → oddać duszę Bogu
- аддаць чорту душу → oddać duszę diabłu, zaprzedać duszę diabłu
- адкрыць Амерыку → odkryć Amerykę
- адкрыць вочы → otworzyć oczy
- аднаму богу вядома → Bóg jeden wie
- адплаціць той жа манетай → odpłacić taką samą monetą
- адправіць у царства нябеснае → wyprawić na tamten świat, zabić
- адыходзіць на задні план → schodzić na drugi plan, ustępować na dalszy plan
- алімпійскі спакой → olimpijski spokój
- апошні з магікан → ostatni Mohikanin
- апошні крык моды → ostatni krzyk mody
- апошні шлях → ostatnia droga
- апошняя воля → ostatnia wola
- апусціць хвост → podkulić ogon, skulić ogon
- аўгіевы канюшні / аўгіевы стайні → stajnia Augiasza
Б
[edytuj]- бабіна лета → babie lato
- бабка надвае гадала / бабка надвае варажыла → na dwoje babka wróżyła
- бабскае царства → babiniec
- баявое хрышчэнне → chrzest bojowy
- баяцца ўласнага ценю → bać się własnego cienia
- баяцца як агню / баяцца як шалёны сабака вады → bać się jak ognia
- баяцца як халеры → bać się jak morowej zarazy, bać się jak zarazy, bać się jak morowego powietrza
- баяцца як чорт крыжа / баяцца як чорт ладану / баяцца як чорт пасвячонай вады → bać się jak diabeł święconej wody
- бегчы з усіх ног → biec na jednej nodze
- бегчы на ўсю сілу → biec co sił w nogach
- бегчы як жару ўхапіўшы → biec na złamanie karku
- без нажа зарэзаць → dziury nie zrobić, a krew wyssać
- берагчы як зрэнку вока → strzec jak źrenicy oka
- біць па кішэні → bić po kieszeni, uderzać po kieszeni
- біць трывогу → bić w dzwony na trwogę, dzwonić na trwogę
- бледны як палатно → blady jak płótno, blady jak chusta
- бледны як смерць → blady jak śmierć
- блудны сын → syn marnotrawny
- божая іскра → iskra boża
- бочка з порахам → beczka prochu
- браць на веру → brać na wiarę
- браць ногі на плечы / браць ногі ў рукі → brać nogi za pas
- будаваць паветраныя замкі → budować zamki na piasku, budować zamki na lodzie
- бура ў шклянцы вады → burza w szklance wody
- быць на бюлетэні → być na L4
- быць на нажах → być na noże
- быць на сёмым небе → być w siódmym niebie
- быць у цэнтры ўвагі → być w centrum uwagi
- бяздонная бочка → beczka bez dna
В
[edytuj]- вадзіць за нос → wodzić za nos
- ведаць сваё месца → znać swoje miejsce
- верыць на слова → wierzyć na słowo
- вецер гуляе ў кішэні → mieć pustą kieszeń, mieć puste kieszenie
- вісець на тэлефоне → wisieć na telefonie
- вісець на хвасце → siedzieć na ogonie
- воўк у авечай шкуры → wilk w owczej skórze
- воўкам глядзець → patrzeć wilkiem
- воўчы апетыт → wilczy apetyt
- воўчы білет / воўчы пашпарт → wilczy bilet
- выкідаць грошы на вецер → wyrzucać pieniądze w błoto, wyrzucać pieniądze przez okno
- выкінуць дурасць з галавы → nabrać rozumu, nauczyć się rozumu
- выкінуць з галавы → wyrzucić z głowy
- выкінуць з памяці → wyrzucić z pamięci
- выкінуць з сэрца → wyrzucić z serca
- выкінуць на вуліцу → wyrzucić na ulicę, wyrzucić na bruk
Г
[edytuj]- гады ў рады → bardzo rzadko
- галава закруцілася → przewrócić się w głowie
- галава сям'і → głowa rodziny
- галава як рэшата → dziurawa pamięć, kurza pamięć
- гарачая галава → gorąca głowa
- гарматнае мяса → mięso armatnie
- гарохавы вянок → grochowy wianek, czarna polewka, rekuza
- глухі як пень → głuchy jak pień
- глытаць слёзы → połykać łzy
- глытаць слінку / глытаць сліну → przełykać ślinkę
- глытаць словы → połykać słowa
- глядзець з-пад ілба → patrzeć spode łba, spoglądać spode łba, patrzeć bykiem, spoglądać bykiem
- глядзець праз пальцы → patrzeć przez palce
- глядзець праз ружовыя акуляры → patrzeć przez różowe okulary
- глядзець са сваёй званіцы → oceniać coś tylko ze swojego punktu widzenia
- глядзець смерці ў вочы → patrzeć śmierci w oczy, zaglądać śmierci w oczy
- голы як бізун / голы як стары венік → goły jak święty turecki, biedny jak mysz kościelna
- гордзіеў вузел → węzeł gordyjski
- губляць глебу пад нагамі → tracić grunt pod nogami
- гульня не варта свечак → gra niewarta świeczki
- гульня слоў → gra słów
- гуляць з агнём → igrać z ogniem
- гуляць у ката і мышку → bawić się w kotka i myszkę
Д
[edytuj]- да апошняй кроплі крыві → do ostatniej kropli krwi
- да хваробы → do cholery, od cholery, do diabła, do licha
- дагары нагамі → do góry nogami
- далікатны пол → słaba płeć
- дах над галавой → dach nad głową
- даць дуба → wyciągnąć nogi, wyciągnąć kopyta, kopnąć w kalendarz, odwalić kitę
- даць у лапу → dać w łapę
- даць шчодрай рукой → dać lekką ręką, dać ciepłą ręką
- дварцовы пераварот → przewrót pałacowy
- дзесятая вада на кісялі → dziesiąta woda po kisielu
- дзіравая памяць / дзіравая галава → dziurawa pamięć
- дзякаваць богу → dziękować Bogu
- дзякуй богу → dzięki Bogu
- дзяліць шкуру незабітага мядзведзя → dzielić skórę na niedźwiedziu
- другая маладосць → druga młodość
- дрыжаць за сваю шкуру → drżeć o swoją skórę, bać się o swoją skórę
- дурны як бот / дурны як пень / дурны як баран → głupi jak but
Е
[edytuj]Ж
[edytuj]- жартаваць з агнём → igrać z ogniem
- жоўты дом → zakład dla obłąkanych, dom bez klamek
- жывое серабро → żywe srebro (rtęć)
- жывы труп → żywy trup
- жыць як кошка з сабакам / жыць як кот з сабакам → żyć jak pies z kotem
З
[edytuj]- з агню ды ў полымя / з пекла ды ў агонь / з дажджу пад рыну / з холаду ў мароз → z deszczu pod rynnę
- з вышыні птушынага палёту / з птушынага палёту → z lotu ptaka
- з галавы да ног / з ног да галавы / з галавы да пят → od stóp do głów
- з дурнога розуму → z głupoty, przez głupotę
- з калыскі → od kołyski, od kolebki
- з пятага на дзесятае → piąte przez dziesiąte
- з торбай ісці → iść z torbami, pójść z torbami
- за дзякуй → za dziękuję, za darmo
- за царом Гарохам → za króla Ćwieczka
- забаронены плод → zakazany owoc
- заглядаць у бутэльку → zaglądać do butelki
- заглядаць у чарку → zaglądać do kieliszka
- загнаць у казіны рог → zapędzić w kozi róg
- загнаць у труну / загнаць у дамавіну / загнаць у магілу → wpędzić do grobu
- задраць капыты → wyciągnąć kopyta
- залатая сярэдзіна → złoty środek
- заліць за скуру сала → zalać sadła za skórę
- замазваць вочы → mydlić oczy
- замарыць чарвяка, замарыць чарвячка → przegryźć, przekąsić nieco
- зарасці граззю → zarosnąć brudem
- заснуць вечным сном → zasnąć snem wiecznym
- заснуць навекі → zasnąć na wieki
- заснуць назаўсёды → zasnąć na zawsze
- зацішша перад бурай → cisza przed burzą
- збіць з панталыку → zbić z pantałyku
- збіць на горкі яблык → zbić na kwaśne jabłko
- зваліцца як снег на галаву → spaść jak grom z jasnego nieba
- звесці канцы з канцамі / звесці канец з канцамі → wiązać koniec z końcem
- згарэць ад сораму → spalić się ze wstydu, spłonąć ze wstydu
- здаровы як бык → zdrowy jak byk
- злавіць на слове → złapać za słowo, złapać za słówko
- змыць галаву → zmyć głowę
- змяшаць з граззю → zmieszać z błotem
- знайсці агульную мову → znaleźć wspólny język
- знацца як свіння на саладзінах → znać się jak świnia na gwiazdach, znać się jak świnia na pietruszce
- знацца як свіння ў апельсінах → znać się jak świnia na gwiazdach, znać się jak świnia na pietruszce
- знаць сваё месца → znać swoje miejsce
- знікнуць як камень у ваду → zniknąć jak kamień w wodzie
- зняць маску → zdjąć maskę
І
[edytuj]- іграць на нервах → grać na nerwach
- ірваць жылы → wypruwać żyły
- ірваць кішкі → wypruwać flaki, wypruwać bebechy
- ісці круглым выдатнікам → uczyć się na samych piątkach
- ісці на дно → iść na dno
- ісці супраць цячэння → iść pod prąd, płynąć pod prąd
- ісці па лініі найменшага супраціўлення → iść po linii najmniejszego oporu
- ісці пад вянок → stawać na ślubny kobierzec
- ісці поўным ходам → iść pełną parą
- ісці ўгару → iść w górę
- ісці як па масле → iść jak po maśle
К
[edytuj]- калі рак свісне → jak rak świśnie a ryba piśnie
- калос на гліняных нагах → kolos na glinianych nogach
- каменнае сэрца → serce z kamienia
- камень з сэрца зваліўся / камень з сэрца спаў → kamień spadł z serca
- карона з галавы не зваліцца / карона з галавы не спадзе → korona z głowy nie spadnie
- картачны домік → domek z kart
- качацца са смеху → tarzać się ze śmiechu, pokładać się ze śmiechu
- кашэчы канцэрт → kocia muzyka
- кідаць словы на вецер → rzucać słowa na wiatr
- кланяцца ў пояс → kłaniać się w pas
- класціся спаць з курамі → kłaść się spać z kurami, chodzić spać z kurami
- колеравая слепата → kolorowa ślepota (daltonizm)
- кракадзілавы слёзы → krokodyle łzy
- крок за крокам → krok za krokiem, krok po kroku
- кропля ў моры → kropla w morzu
- круціць носам → kręcić nosem
- круціць раман → kręcić z kimś, flirtować, romansować
- куды вочы глядзяць → dokąd oczy poniosą, gdzie oczy poniosą
- куды папала → gdzie popadnie, gdzie popadło, byle gdzie
- купіць ката ў мяшку → kupić kota w worku
- курыная слепата → kurza ślepota
Л
[edytuj]- лавіць на слове → łapać za słowa, łapać za słówka, chwytać za słowa, chwytać za słówka
- ламаць галаву → łamać sobie głowę
- ламаць коп'і → kruszyć kopie
- лебядзіная песня → łabędzi śpiew
- лёгкі хлеб → lekki chleb
- літара ў літару → bardzo dokładnie, literalnie, litera w literę
- літара закону → litera prawa
- літаратурны парабак → murzyn, ghostwriter
- ліха ведае → licho wie
- лоб у лоб → twarzą w twarz, oko w oko
- людзі добрай волі → ludzie dobrej woli
М
[edytuj]- майстар на ўсе рукі → złota rączka
- манна нябесная → manna z nieba
- марскі воўк → wilk morski
- масла масленае → masło maślane
- медны лоб → zakuty łeb, uparciuch, kozioł
- мець галаву на плечах → mieć głowę na karku
- мець мухі ў носе → mieć muchy w nosie
- мець свае вочы і вушы → mieć swoje oczy i uszy
- мядзведжая паслуга → niedźwiedzia przysługa
- мядовы месяц → miodowy miesiąc
- мякка кажучы → delikatnie mówiąc
Н
[edytuj]- на вагу золата → na wagę złota
- на злом галавы / на злом карку → na łeb na szyję, na złamanie karku
- на кожным кроку → na każdym kroku
- на край свету → na kraj świata
- на мой розум → na mój rozum
- на мой дурны розум / на маю дурную галаву → na mój głupi rozum
- на поўных парусах → na pełnych żaglach
- на ўсю Іванаўскую → z całych sił, z całej mocy, wniebogłosy
- набіць кішэнь → nabić kabzę, nabić sobie kabzę
- называць рэчы сваімі імёнамі → nazywać rzeczy po imieniu
- нарадзіцца пад шчаслівай зоркай → urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą
- насіць ваду ў рэшаце → czerpać wodę rzeszotem, czerpać wodę sitem, czerpać wodę przetakiem
- насіць на руках → nosić na rękach
- не адпавядаць ісціне → mijać się z prawdą
- не верыць сваім вачам → nie wierzyć swoim oczom, nie wierzyć własnym oczom
- не верыць сваім вушам → nie wierzyć swoim uszom, nie wierzyć własnym uszom
- не кіем дык палкай → nie kijem, to pałką
- не лыкам шыты → nie w ciemię bity
- не мець сэрца → nie mieć serca
- не на жыццё, а на смерць → na śmierć i życie
- не першай маладосці → nie pierwszej młodości
- несці крыж → nieść krzyż, dźwigać krzyż
- ні бэ, ні мэ, ні кукарэку → ani be, ani me, ani kukuryku
- ні да танца, ні да ружанца → ani do tańca, ani do różańca, ni do tańca, ni do różańca
- ні за якія грошы → za żadne pieniądze, za żadne skarby, za żadne skarby świata
- ні на ёту → ni na jotę
- ні на крок → ani o krok
- ні складу, ні ладу → bez ładu i składu
- ні ў зуб нагой → ni w ząb
- няма дурных! → nie ma głupich!
О
[edytuj]П
[edytuj]- па знаёмству → po znajomości
- павесіць нос на квінту → spuścić nos na kwintę
- пад адным дахам / пад адной страхой → pod jednym dachem
- пад хмелем / пад хмяльком → po pijanemu, na cyku
- падаць духам → padać na duchu / upadać na duchu
- падлажыць свінню / падсунуць свінню → podłożyć świnię
- падмазаць лапу → dać w łapę, posmarować
- падняць вочы → podnieść oczy, podnieść wzrok
- падняць руку → podnieść rękę
- падрэзаць крылы / падрэзаць крыле → podciąć skrzydła
- падтуліць хвост → podkulić ogon, skulić ogon
- пайсці з дымам → pójść z dymem
- пайсці пад вянец → stanąć na ślubnym kobiercu
- пайшоў на хуй → wulg. spierdalaj, idź w pizdu
- паказаць, дзе ракі зімуюць → pokazać, gdzie raki zimują
- палажыўшы руку на сэрца → z ręką na sercu
- пальма першынства → palma pierwszeństwa
- пальцам не крануць → palcem nie kiwnąć
- памерці пад нажом → umrzeć pod nożem
- паміж молатам і кавадлам → między młotem a kowadłem
- паміраць са смеху / паміраць з рогату → umierać ze śmiechu
- паплаціць жыццём → zapłacić życiem
- паслаць кулю ў малако → trafić kulą w płot, spudłować
- патрэбен як у мосце дзірка → potrzebny jak dziura w moście
- пацалаваць клямку → pocałować klamkę
- пацалунак Юды → pocałunek Judasza
- пераліваць з пустога ў парожняе → przelewać z pustego w próżne
- перакаваць мячы на аралы → przekuć miecze na lemiesze
- пісаць як курыца лапай → pisać jak kura pazurem
- плаваць як сыр у масле → żyć jak pączek w maśle
- плакаць як бабёр → płakać jak bóbr
- плаціць той жа манетай → odpłacać taką samą monetą
- плесці смалянога дуба / плесці з дуба вецце → pleść duby smalone
- плысці па цячэнню → płynąć z prądem, płynąć z nurtem
- прадаць чорту душу → zaprzedać duszę diabłu
- праліваць кроў → przelewać krew
- прамокнуць да ніткі → zmoknąć do suchej nitki
- прапасці як камень у ваду → przepaść jak kamień w wodę
- прасіць рукі → prosić o rękę
- проста з моста → 1) ni z tego, ni z owego; 2) prosto z mostu
- прыгожы пол → płeć piękna
- прыгрэць гадзюку на сваіх грудзях / прыгрэць змяю на сваіх грудзях → wyhodować żmiję na własnym łonie / wyhodować żmiję na własnej piersi
- прымаць за чыстую манету → przyjmować za dobrą monetę, brać za dobrą monetę
- пускаць словы на вецер → rzucać słowa na wiatr
- пусціць з дымам → puścić z dymem
- пусціць сабе кулю ў лоб → strzelić sobie w łeb, kropnąć sobie w łeb, palnąć sobie w łeb, trzasnąć sobie w łeb
- пусціць у царства нябеснае → wyprawić na tamten świat, zabić
- пытанне жыцця і смерці → sprawa życia i śmierci
- пятае кола ў возе → piąte koło u wozu
- пятае цераз дзесятае → piąte przez dziesiąte
Р
[edytuj]- рабіць вясёлую міну пры дрэннай гульні → robić dobrą minę do złej gry
- рабіць з камара каня / рабіць з мухі слана → robić z muchy słonia, robić z igły widły
- рабіць як чорны вол → harować jak wół
- разбірацца як свіння на саладзінах → znać się jak świnia na gwiazdach, znać się jak świnia na pietruszce
- разменьвацца на дробязі → rozmieniać się na drobne
- рай зямны → raj na ziemi
- разбірацца як свіння ў апельсінах → znać się jak świnia na gwiazdach, znać się jak świnia na pietruszce
- раскрыць вочы → otworzyć oczy
- расці як грыбы пасля дажджу → rosnąć jak grzyby po deszczu
- расці як на дражджах → rosnąć jak na drożdżach
- ратаваць сваю шкуру → ratować swoją skórę / ratować własną skórę
- рука руку мые → ręka rękę myje
- рукой падаць → na wyciągnięcie ręki, o rzut kamieniem
С
[edytuj]- Садом і Гамора → Sodoma i Gomora
- сагнаць смагу → ugasić pragnienie
- саламонава рашэнне → salomonowy wyrok
- свой хлопец → swój chłop
- скінуць маску → zrzucić maskę
- скура ды косці → skóra i kości
- слабы пол → słaba płeć
- слава богу → chwała Bogu
- смяяцца праз слёзы → śmiać się przez łzy
- спаліць свае караблі / спаліць масты за сабой / спаліць масты → spalić za sobą mosty
- спаць вечным сном → spać snem wiecznym, spoczywać snem wiecznym
- спаць мёртвым сном → spać jak zabity, spać jak kamień
- спаць сном праведніка → spać snem sprawiedliwego
- спаць як заяц → spać jak zając
- стары верабей / стрэляны верабей → stary wróbel
- стары халасцяк → stary kawaler
- стары хрэн → stary piernik, stary grzyb
- стаяць адной нагой у магіле → stać nad grobem, być jedną nogą na tamtym świecie
- страусавая палітыка → strusia polityka
- стрымаць сваё слова → dotrzymać słowa
- судны дзень / судны час → sądny dzień
- сунуць у лапу → dać w łapę
- схапіць Бога за бараду → złapać Pana Boga za nogi
- сыпаць бісер перад свіннямі / сыпаць перлы перад свіннямі → rzucać perły przed wieprze
- сэрца кроўю абліваецца → serce krwią się zalewa
- сядзець на чамаданах → siedzieć na walizkach
- сядзець паміж двух крэслаў → siedzieć na dwóch stołkach
- сядзець у даўгах па вушы → siedzieć po uszy w długach / tkwić w długach po uszy
- сядзець як мыш пад мятлою / сядзець як мыш пад венікам → siedzieć jak mysz pod miotłą
- сядзець як на іголках → siedzieć jak na szpilkach
Т
[edytuj]- таварыш па барацьбе → towarzysz broni
- тварам у твар → twarzą w twarz
- толькі цераз мой труп → po moim trupie
- траціць глебу пад нагамі → tracić grunt pod nogami
- трымацца за спадніцу → trzymać się spódnicy
- трымацца рукамі і зубамі → trzymać się rękami i nogami
- трымаць галаву высока → nosić głowę wysoko
- трымаць кулакі → trzymać kciuki
- трымаць на адлегласці → trzymać na dystans
- трымаць руку на пульсе → trzymać rękę na pulsie
- трымаць язык за зубамі → trzymać język za zębami
- туці фруці → bara-bara
У
[edytuj]- у каламутнай вадзе рыбу лавіць → łowić ryby w mętnej wodzie
- у цане → w cenie
- увассаць з малаком мацеры / увассаць з малаком маці / усмактаць з малаком мацеры / увассаць з малаком маці / усмактаць з малаком маці → wyssać z mlekiem matki
- узброены да зубоў → uzbrojony po zęby
- узяць Бога за бараду → złapać Pana Boga za nogi
- узяць быка за рогі → wziąć byka za rogi
- узяць сябе ў рукі → wziąć się w garść
- узяць у абарот → wziąć w obroty
- уміраць з рогату / уміраць са смеху → umierać ze śmiechu
- устаць з левай нагі → wstać lewą nogą
- утаптаць у гразь → wdeptać w błoto, wdeptać w ziemię
- ухапіць Бога за бараду → złapać Pana Boga za nogi
Ў
[edytuj]Ф
[edytuj]Х
[edytuj]- хадзіць па людзях → chodzić po prośbie, chodzić od drzwi do drzwi
- хадзячая энцыклапедыя → chodząca encyklopedia
- халера ведае → cholera wie
- хвіліна ў хвіліну → co do minuty
- хоць куды → co się zowie, jak się patrzy
Ц
[edytuj]- цёмна хоць вока выкалі → ciemno, choć oko wykol
- цягнуцца як смоўж → wlec się jak ślimak, poruszać się jak ślimak, posuwać się jak ślimak
- цягнуць за вушы → ciągnąć za uszy
- цягнуць за язык → ciągnąć za język
- цягнуць ката за хвост → zanudzać
- цяжкі хлеб → ciężki kawałek chleba
- цялячае захапленне → cielęcy zachwyt
- цярпець холад і голад → cierpieć chłód i głód
Ч
[edytuj]- чароўны пол → płeć piękna
- чорная біржа → czarny rynek
- чорная няўдзячнасць → czarna niewdzięczność
- чорны рынак → czarny rynek
- чорны як смала → czarny jak smoła
- чорным па белым → czarno na białym
Ш
[edytuj]Я
[edytuj]- як аб сцяну гарохам / як у сцяну гарохам, як аб сценку гарохам, як у сценку гарохам → jak grochem o ścianę
- як гром з яснага неба → jak grom z jasnego nieba
- як дзве кроплі вады → jak dwie krople wody
- як кот наплакаў → tyle, co kot napłakał
- як скрозь зямлю праваліцца → zapaść się pod ziemię
- як у аптэцы → z aptekarską dokładnością
- як у Бога за пазухай / як у Бога за печкай / як у Хрыста за пазухай → jak u Pana Boga za piecem
