Dyskusja indeksu:Polski - Gwara góralska

Treść strony nie jest dostępna w innych językach.
Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

Pytać 'pytać' i haj 'nie'[edytuj]

Co prawda w niektórych gwarach góralskich pytać znaczy pytać, ale tego nie można uznać za gwarowe . Nie wydaje mi się, że w gwarach występuje słowo haj jako nie. Mimo wszystko, jednak nie zrobiłem tych edycji. 83.29.9.17 (dyskusja) 21:33, 1 lip 2011 (CEST) (na wikipedii jestem zalogowany jako David2009, pozdrawiam)[odpowiedz]

Zapis labializacji[edytuj]

Cześć! Szukałem rok temu informacji o pracach nad ustaleniem zasad ortografii dla gwar góralskich i znalazłem to: Postulowane zasady ortografii gwary podhalańskiej. Nie znalazłem tam jednak wskazań odnośnie zapisu labializacji (uwargowienia) o (i ew. u), czyli pojawienia się u niezgłoskotwórczego w nagłosie w słowach takich jak uowiecka i w śródgłosie w słowach takich jak puotocek czy wyuonacyć. W kaszubskim stosuje się do tego celu znak diakrytyczny ‹`›: ‹ò› [wɛ]) i ‹ù› [wu]. W postulowanej ortografii śląskiej stosuje się diakrytyk ‹^›: ‹ô›, a we wcześniejszym steuerowym szrajbůnku pisze się ‹uo›[1]. W góralszczyźnie widzi się najczęściej sygnalizowanie uwargowienia o przy użyciu zupełnie nieetymologicznego przecież ‹ło›[2], ale też czasem ‹uo›, np. w Golec uOrkiestra. Całkiem logiczne wydawałoby się też pisanie bez zaznaczenia labializacji, zakładające po prostu, że jak ktoś zna gwarę góralską, to wie, że owca czyta się uowca i nie trzeba mu tego pisać. Piszę o tym, bo to jest problem. W naszym indeksie mamy zarówno łokno, pisane z ‹ł›, jak i okiennice, bez niczego. Ryba g (dyskusja) 14:35, 31 sie 2011 (CEST)[odpowiedz]

  1. ↑ Lub ‹uů›, jeżeli po [w] występuje (lub historycznie występowało) [o], czyli o ścieśnione: uůn 'on'. Uwargowienia u się nie sygnalizuje w piśmie.
  2. ↑ Zapis z ‹ł› wydaje mi się szczególnie problematyczny również w praktyce; przecież wyraz łowca znaczy coś zgoła innego niż owca!
Wydaje mi się, że u byłoby bardziej czytelne niż ł. Alessia (dyskusja) 16:47, 21 lis 2013 (CET)[odpowiedz]

Pisowia ‹ó› vs ‹u› (vs ‹o›)[edytuj]

Mam jeszcze jedno pytanie. W indeksie jest sporo bezokoliczników zakończonych -uwać: banuwać, cuduwać, kosieruwać. Naprawdę czyta je się przez [u]? Również w tych gwarach, które zachowały tzw. o ścieśnione (pochylone), czyli dźwięk pośredni między [ɔ] ("zwykłym" o otwartym) a [u]? O ścieśnione i jego kontynuanty powinno się zapisywać ‹ó›. To dlatego w ogólnopolskim standardzie pisze się ósmy a nie *usmy i dlatego dialektalne dziś kóń 'koń' należy pisać przez o kreskowane. Wydaje mi się, że jedynym powodem, dla którego słowa posiadające w ogólnej polszczyźnie ‹o› lub ‹ó› można by pisać przez u mógłby być fakt, że gwara zachowała wszystkie trzy dźwięki, [ɔ], pisane ‹o›, [o], pisane ‹ó›, i [u], pisane ‹u›, i akurat banuwać, itp., czyta się przez [u], a w tej samej pozycji fonetycznej mogłoby się pojawić [o]. Jest tak? W wyizolowanych przypadkach to ogólna polszczyzna ma nieetymologiczną pisownię (zdarza się), wtedy też pisanie ‹u› zamiast ‹ó› miałoby sens.

Zastanawia mnie też pisownia słów takich jak kumora i dular. Wydaje się, że powinno się je pisać przez ‹ó› (bo w standardzie wymieniają się z ‹o›). Z góry wielkie dzięki za jakiekolwiek info i sugestie. Ryba g (dyskusja) 14:35, 31 sie 2011 (CEST)[odpowiedz]

Gwara podhalańska[edytuj]

Proponuję zmienić nazwę tego indeksu na "Gwara podhalańska". Gwar góralskich (albo "góralskich" - jeśli przyjmiemy najwęższe znaczenie pojęcia "góral", czyli Podhalanina, w odróżnieniu np. od "Śpisoka" czy "Łorawioka" - bo i takie rozumienie pojęcia "góral" na terenie Podhala funkcjonuje) jest wiele, niektóre słowa występujące w jednej nie występują w innej (różne słowa używane na różne pojęcia w podhalańskiej a np. w orawskiej, vide: rzucać - podhalań. "rucać", ale oraw. "chodzać"), podobnie w różnych gwarach są różne koniugacje czasowników (np. w podhalańskiej "jedziyme", ale w orawskiej "jadymy"), różnie też "brzmią" poszczególne gwary (np. całkiem inny sposób wymawiania głosek w słowach w gwarze spiskiej a podhalańskiej). Przy czym podejrzewam, że wiele słownictwa tutaj zamieszczonego jest z różnych gwar "góralskich", dlatego należałoby je jakoś posegregować na orawskie, podhalańskie, spiskie etc. Najlepiej, gdyby zajęli się tym odpowiednio własnie przedstawiciele poszczególnych grup etnograficznych, gdyż sami najlepiej się znają na temat swoich gwar (ja ze swej strony jako Podhalanin ujednoliciłem już pisownię w hasłach od P do Z, przy czym niektóre słowa pierwszy raz na oczy widziałem, dlatego podejrzewam, że mogą pochodzić z innych własnie gwar - choć mogę się mylić, gdyż jestem z młodszego pokolenia, niestety w dużym stopniu "spolonizowanego" pod względem używanego słownictwa, więc niektórych słów używanych przez starsze pokolenia mogłem po prostu nie znać). 83.175.189.20 (dyskusja) 23:50, 11 paź 2011 (CEST) Bonsai[odpowiedz]

Z WS:ZB[edytuj]

Specjalna:Diff/1970823. 17:34, 15 kwi 2015 (CEST)

Miękka wymowa o, nie znaczy, że należy zaznaczać ją w pisowni jak ło! Ciekawe, dlaczego w słowniku nie napisano - łowca, tylko - łowce (w liczbie mnogiej)? Troczę głupio by wyszło? Łowca to ten co łowi, na coś poluje, a owca to po prostu owca. To jest skandaliczny błąd. Pisze się owca, oko, orcyk ale z zaznaczeniem na marginesie, że głoskę -o- wymawia się miękko. To jest jedna głoska tylko inaczej wymawiana i nie składa się z dwu odrębnych znaków. Taka błędna pisownia niestety utrwala się wśród ludzi nieznających gwary (jak autor tych haseł w Wikipedii)

Zgłosił: Piotr Bies 83.26.33.101 (dyskusja) 09:28, 31 sty 2011 (CET)[odpowiedz]

krzesno[edytuj]

Komentarz 46.171.183.161:

co do krzesno ------to forma grzecznościowa wypowiadano do każdej starszej kobiety ,i wcale nie chodzi tu o ciotkę ,ujne, stryne, albo i chrzestną ,a godo siy tak ;krzesno matko, natomiast na starszego chłopa godo się ;krzesny i już się nie godo łojce

Peter Bowman (dyskusja) 11:46, 30 kwi 2015 (CEST)[odpowiedz]

„źić”[edytuj]

Przeniesione ze strony indeksu, uwaga autorstwa 188.146.8.88:

Podczas swoich pobytów w Białce Tatrzańskiej zetknąłem się z gwarą góralską w wydaniu naszych zaprzyjaźnionych gospodarzy. Nie używali oni słowa "źić" ale "żyć" (... do rzyci...)
Tam też spotkałem się ze słowem "sąsiek", ktorego brakuje w tym słowniku, a które najprawdopodobniej oznacza miejsce w stodole, w którym składowano siano. Określenie to wymaga jednak weryfikacji.
Pozdrawiam
Andrzej z Krakowa.

Peter Bowman (dyskusja) 12:27, 24 mar 2016 (CET)[odpowiedz]

łowca[edytuj]

Przeniesiono z Specjalna:Diff/6109385, autor: 83.5.234.56. Peter Bowman (dyskusja) 20:56, 30 gru 2017 (CET)[odpowiedz]

Dlaczego w tym słowniku mamy - onacyć, ale łowce (w znaczeni owce)?! W gwarach południowej Polski o wypowiadane jest miękko, jak w potocznej polszczyźnie ło (tak zwane ł wałczone). Natomiast głoska ł wypowiadana jest (coraz rzadziej, ale takie jej prawidłowe, tradycyjne brzmienie, wystarczy posłuchać starych ludzi w podhalańskich wioskach) podobnie do kresowego ł (wymowa przedniojęzykowa). Niedopuszczalnym jest zatem pisanie owca jak - łowca!! Na całym Podhalu wyrazy takie jak onacyć itd, wszystkie zaczynające sie od samogłoski o wypowiada się miękko, z tym wałczonym ł . Tak więc powinno również być konsekwentnie, w błędnie podanej tutaj pisowni: łonacyć, łon (on), łod (od), łorcyk (orcyk)... Łowca to ten który łowi, poluje (dlatego autor tego nieszczęsnego wpisu, wiedząc to, napisał owce tylko w liczbie mnogiej - łowce). Drodzy Państwo: Nie piszcie - łowca (owca) , łostomili (ostomili, rostomili - r na początku zanika), łoscypek (pochodzi od - rozszczepek, r zanika), tylko prawidłowo, od O, wymawiajcie jak ło (wałczone). Natomiast wszędzie tam, gdzie w polszczyźnie potocznej występuje Ł pamiętajcie, że jego wymowa inna jest na Podhalu, zasadniczo, od ł wałczonego . Polecam sprawdzić w uczonych źródłach. Pozdrawiam. Piotr Bies Węgiercyk

Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=Dyskusja_indeksu:Polski_-_Gwara_góralska&oldid=6109454”