Aneks:Język portugalski - zaimek: você/vocês

Zaimki osobowe tu („ty”) i vós („wy”) w brazylijskiej odmianie języka portugalskiego stopniowo wypierane są przez você i vocês.

Você i vocês, mimo że tłumaczy się je najczęściej jako „ty” i „wy”, używają form czasownika w trzeciej osobie, co przypomina polskie „Czy kolega to zna?” lub „Pani kłamie!”, gdy zwracając się do drugiej osoby, używamy form czasownikowych trzeciej.

Przykłady:

Tu és muito bonita. (2. osoba) → Jesteś bardzo ładna. (2. osoba) Você é um idiota! (3. osoba) → Jesteś idiotą! (2. osoba) Vós sois muito altos. (2. osoba) → Jesteście bardzo wysocy. (2. osoba) Vocês são amigas? (3. osoba) → Jesteście koleżankami? (2. osoba)

Etymologia

Você jest skróconą formą dawnego zwrotu grzecznościowego vossa mercê zbliżonego znaczeniem do polskiego „waść” lub „waszmość”.

Występowanie i użycie

Zaimek você używany jest prawie w całej Brazylii z wyjątkiem południowych stanów (Rio Grande do Sul, Santa Catarina, Paraná), północnych rejonów stanu Rio de Janeiro i północno-wschodnich rejonów kraju, gdzie ciągle przeważającą formą jest tu. W Portugalii nie jest tak rozpowszechniony, a użycie go może być uznane za niekulturalne (podobnie jak polskie „ty” zamiast „pan”/„pani”).

Zaimek vocês (w liczbie mnogiej) niemal całkowicie wyparł z języka portugalskiego (w obu wersjach: brazylijskiej i europejskiej) zaimek vós, który dziś spotyka się tylko w tekstach religijnych i kazaniach oraz niektórych północnych rejonach Portugalii.

W Brazylii zaimka você używa się właściwie w każdej sytuacji, gdy zwracamy się do drugiej osoby. Jeśli wymagana jest szczególna grzeczność (np. wobec osób starszych, rodziców) lub formalność, você zastępuje się zwrotem o senhor/a senhora („pan”/„pani”).

Ponieważ zamki osobowe ele/eles („on”/„oni”) i ela/elas („ona”/„one”) korzystają z tych samym form czasownika, do identyfikacji osoby wymagane jest użycie zaimka (często w portugalskim opuszczanego) lub kontekst.