Aneks:Język portugalski - rodzajnik

W języku portugalskim rodzajnik (artigo) stawia się zazwyczaj przed rzeczownikiem lub przymiotnikiem opisującym ten rzeczownik.

Podział rodzajników

Rodzajnik może być:

• określony (definido)
• nieokreślony (indefinido)

Rodzajnik określony

Istnieją cztery rodzajniki określone: o, a, os i as.

	Rodzaj męski	Rodzaj żeński
Liczba pojedyncza	o	a
Liczba mnoga	os	as

Przykłady:

o gato – kot
os gatos – koty

a mão – dłoń
as mãos – dłonie

Uwaga: Rodzaj rzeczownika w języku portugalskim często nie odpowiada rodzajowi w języku polskim, przykładowo: a mesa (stół), a janela (okno), o livro (książka).

Użycie rodzajnika określonego

Rodzajnika określonego używa się:

• przed rzeczownikami oznaczającymi konkretne, wcześniej wspomniane przedmioty lub osoby znane nadawcy i odbiorcy przekazu lub znane powszechnie: O jogador foi suspenso por seis jogos. (Gracz został zawieszony na sześć meczów), A rainha aceitou o convite. (Królowa przyjęła zaproszenie).
• przed imionami, dla wskazania pewnej zażyłości: O João é muito engraçado. (João jest bardzo zabawny).
• przed zaimkami dzierżawczymi, choć nie jest wymagany: (os) meus amigos (moi przyjaciele)

Wyjątek I: nie stawia się rodzajnika przed zaimkiem dzierżawczym poprzedzającym nazwę członka rodziny: Ela trabalha com meu primo. (Ona pracuje z moim kuzynem).

Wyjątek II: nie stawia się rodzajnika przed zwrotami grzecznościowymi zawierającymi zaimek Vossa/Vossas: O Presidente tem a honra de convidar Vossa Alteza... (Prezydent ma zaszczyt zaprosić Waszą Wysokość...)

• przed nazwami geograficznymi (oprócz miast i niektórych brazylijskich stanów): o Brasil (Brazylia), a Polônia (Polska), o Nilo (Nil)

Wyjątek I: Portugal (Portugalia), Israel (Izrael), Cabo Verde (Republika Zielonego Przylądka)

Wyjątek II: stawia się rodzajnik przed nazwami miast utworzonymi z popularnych rzeczowników: o Rio de Janeiro (rio – rzeka), a Bahia (baía – zatoka)

Rodzajnika określonego NIE stawia się:

• przed rzeczownikami w przysłowiach i maksymach (zazwyczaj): Tempo é dinheiro. (Czas to pieniądz.)
• pomiędzy zaimkiem względnym cujo (który) i jego formach a rzeczownikiem po nim następującym: A casa cuja dona... (Dom, którego właścicielka...)
• przed rzeczownikiem casa (dom), jeśli chodzi o rezydencję mówiącego lub tego, o kim się mówi: Fui para casa. (Poszedłem do domu.), Ficou em casa. (Został w domu.)

Wyjątek: jeśli rzeczownikowi casa towarzyszy zaimek dzierżawczy lub przydawka, rodzajnik musi zostać użyty: Ficou na minha casa. (Został w moim domu), Ficou na casa da minha irmã. (Została w domu mojej siostry).

• przed rzeczownikami o znaczeniu ogólnym: Homens gostam de futebol. (Mężczyźni lubią piłkę nożną.)

Rodzajnik nieokreślony

Istnieją cztery rodzajniki nieokreślone: um, uma, uns i umas.

	Rodzaj męski	Rodzaj żeński
Liczba pojedyncza	um	uma
Liczba mnoga	uns	umas

Przykłady:

um cachorro – pies
uns cachorros – psy

uma mulher – kobieta
umas mulheres – kobiety

Użycie rodzajnika nieokreślonego

Rodzajnika nieokreślonego używa się:

• opisując przedmiot lub osobę nieznaną, wspomnianą po raz pierwszy, jedną z wielu: Um homem me ligou hoje. (Zadzwonił dziś do mnie jakiś mężczyzna.)
• by podkreślić wielkość lub intensywność czegoś: Estou com uma fome. (Jestem bardzo głodny.)
• w znaczeniu "około", "jakieś": Emagreci uns cinco quilos. (Schudłem jakieś 5 kilogramów.)