Aneks:Język litewski - liczebniki
Liczebniki główne
[edytuj]Niestety, i liczebniki główne odmieniają się przez przypadki.
- liczebnik vienas / viena (jeden / jedna) odmienia się tak jak przymiotnik.
- liczebniki od keturi (cztery) do devyni (dziewięć) również odmieniają się jak przymiotniki miękkie przez przypadki i rodzaje, z tym że w bierniku rodzaju męskiego przyjmują końcówkę -is (np. keturi – keturių – keturiems – keturis itd., keturios – keturių – keturioms – keturias itd.).
- liczebniki od vienuolika do devyniolika (11 – 19) odmieniają się podobnie jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego (bez względu na rodzaj określanego rzeczownika). Akcent tych liczebników jest stały.
- liczebniki šimtas (sto) i tūkstantis (tysiąc) odmieniane są rzeczownikowo.
- liczebniki dešimt (dziesięć) i zakończone na -dešimt (-dziesiąt) mogą być albo nieodmieniane w ogóle albo deklinowane jak rzeczowniki żeńskie zakończone na -'i's.
- liczebniki du / dvi (dwa / dwie) oraz trys (trzy) odmieniają się w sposób przedstawiony poniżej. Liczebnik trys odmienia się (z wyjątkiem biernika i miejscownika) niezależnie od rodzaju określanego rzeczownika. W sposób identyczny jak du, dvi odmieniają się również liczebniki abu, abi (oba, obie).
du (dwa) | dvi (dwie) | trys (trzy) | |
---|---|---|---|
M. | du | dvi | trys |
D. | dviejų | dviejų | trijų |
C. | dviem | dviem | trims |
B. | du | dvi | tris (tri) |
N. | dviem | dviem | trimis |
Msc. | dviejuose | dviejose | trijuose (trijose) |
Liczebniki główne od 1 do 20 łączą się w języku litewskim:
- z mianownikiem liczby pojedynczej dla 1, czyli vienas metras (jeden metr),
- z mianownikiem liczby mnogiej dla liczb od 2 do 9, czyli du metrai (dwa metry), trys metrai (trzy metry), ale i penki metrai (pięć metrów), devyni metrai (dziewięć metrów),
- z dopełniaczem liczby mnogiej dla innych liczb, czyli dešimt metrų (dziesięć metrów), penkiolika metrų (piętnaście metrów), dvidešimt metrų (dwadzieścia metrów)
Dla pozostałych liczebników reguły są analogiczne, z tym że należy zwracać uwagę na ostatnią cyfrę liczby, czyli trisdesimt metrų (trzydzieści metrów), trisdesimt vienas metras (trzydzieści jeden metrów – uwaga: liczba pojedyncza), šimtas keturi metrai (sto cztery metry), tūkstantis vienuolika metrų (tysiąc jedenaście metrów).
Liczebniki zbiorowe
[edytuj]W języku litewskim liczebniki zbiorowe odnoszą się jedynie do rzeczowników nie posiadających liczby pojedynczej. Inaczej jest w języku polskim, gdyż mówimy np. dwoje drzwi, ale i dwoje dzieci. Litwini używają zresztą tych liczebników najczęściej ze słowem metai (rok), które nie ma liczby pojedynczej, np. dveji metai – dwa lata.
Poszczególne liczebniki zbiorowe zaprezentowane są na dole tej strony. Odmieniane są jak przymiotniki w liczbie mnogiej.
Liczebniki porządkowe
[edytuj]Liczebniki porządkowe odmieniane są jak przymiotniki. Mogą one przyjmować również formę określoną, spotykaną często w datach, np. vasario šešioliktoji (szesnasty lutego), septyniasdešimt aštuntieji metai (rok siedemdziesiąty ósmy).
A oto pełny wykaz liczebników głównych, zbiorowych i porządkowych:
Liczba | Liczebnik główny | Liczebnik zbiorowy | Liczebnik porządkowy |
---|---|---|---|
1 | vienas / viena | vieneri | pirmas |
2 | du / dvi | dveji | antras |
3 | trys | treji | trečias |
4 | keturi / keturios | ketveri | ketvirtas |
5 | penki / penkios | penkeri | penktas |
6 | šeši / šešios | šešeri | šeštas |
7 | septyni / septynios | septyneri | septintas |
8 | aštuoni / aštuonios | aštuoneri | aštuntas |
9 | devyni / devynios | devyneri | devintas |
10 | dešimt | dešimt | dešimtas |
11 | vienuolika | Patrz
liczebniki główne! |
vienuoliktas |
12 | dvylika | dvyliktas | |
13 | trylika | tryliktas | |
14 | keturiolika | keturioliktas | |
15 | penkiolika | penkioliktas | |
16 | šešiolika | šešioliktas | |
17 | septyniolika | septynioliktas | |
18 | aštuoniolika | aštuonioliktas | |
19 | devyniolika | devynioliktas | |
20 | dvidešimt | dvidešimtas | |
21 | dvidešimt vienas | dvidešimt pirmas | |
30 | trisdešimt | trisdešimtas | |
40 | keturiasdešimt | keturiasdešimtas | |
50 | penkiasdešimt | penkiasdešimtas | |
60 | šešiasdešimt | šešiasdešimtas | |
70 | septyniasdešimt | septyniasdešimtas | |
80 | aštuoniasdešimt | aštuoniasdešimtas | |
90 | devyniasdešimt | devyniasdešimtas | |
100 | šimtas | šimtas | |
1000 | tūkstantis | tūkstantas |
Wykaz liczebników
[edytuj]Zobacz więcej w osobnym artykule: Litewski - Liczby
Źródła
[edytuj]- Tekst pochodzi ze strony http://www.lietpol.pl/ (za zgodą autora).