Aneks:Język islandzki - odmiana rzeczowników mocnych rodzaju męskiego typu (-s, -ar)

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
íslenska islandzki
Gramatyka języka islandzkiego

Odmiana rzeczowników mocnych rodzaju męskiego typu (-s, -ar)[edytuj]

Typ (-s, -ar) to najczęściej spotykana deklinacja rzeczowników rodzaju męskiego w języku islandzkim. Charakterystyczna dla tego typu jest końcówka -s w dopełniaczu liczby pojedynczej, chociaż istnieje wyjątek i dla dopełniacza liczby pojedynczej rzeczownik podczas odmiany dostaje końcówkę -ar, natomiast w mianowniku liczby mnogiej rzeczownik dostaje końcówkę -ar.

Obok podstawowego wzoru odmiany tego typu posiada trzy podtypy, w których w czasie odmiany występują pewne oboczności.
Oboczności zachodzą także w rzeczownikach, których temat zakończony jest na a. W celowniku liczby mnogiej to a zamienia się wówczas w ö (jak to ma miejsce w jednym z poniższych przykładów).

Końcówki[edytuj]

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M -ur -ar -urinn -arnir
B - -a -inn -ana
C -i -um -inum -unum
D -s -a -sins -anna

Przykłady[edytuj]

heimurświat

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M heimur heimar heimurinn heimarnir
B heim heima heiminn heimana
C heimi heimum heiminum heimunum
D heims heima heimsins heimanna

Wyjątek D lp (-ar)[edytuj]

sjórmorze

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M sjór sjóir sjórinn sjóirnir
B sjó sjói sjóinn sjóina
C sjó sjóum sjónum sjóunum
D sjóar sjóa sjóarins sjóanna

Podtypy[edytuj]

Rzeczowniki dwusylabowe zakończone w mianowniku na -ann, -inn, -unn, -all, -ill lub -ull. W sylabach tych występują pewne oboczności w czasie odmiany. Poza tym dodawane są końcówki według wzoru podstawowego (oprócz mianownika liczby pojedynczej). Do tego podtypu należą m.in. następujące rzeczowniki: aftann, arinn, drottinn, jötunn, aðall, gaffall, engill, ferill, lykill, þistill, djöfull, jökull, ígull, öxull.

drottinnkról, władca

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M drottinn drottnar drottinninn drottnarnir
B drottin drottna drottininn drottnana
C drottni drottnum drottninum drottnunum
D drottins drottna drottinsins drottnanna

Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -ar lub -ur. Podobnie jak w poprzednim podtypie końcówka ta podlega pewnym obocznościom. Do tego dodawane są końcówki odmiany.

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M akur akrar akurinn akrarnir
B akur akra akurinn akrana
C akri ökrum akrinum ökrunum
D akurs akra akursins akranna

Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -ir. Również tutaj końcówka ta podlega obocznościom, ale występuje ona jedynie w liczbie pojedynczej. Niezależnie od tego dodawane są normalne końcówki odmiany.

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M læknir læknar læknirinn læknarnir
B lækni lækna lækninn læknana
C lækni læknum lækninum læknunum
D læknis lækna læknisins læknanna