Aneks:Język islandzki - odmiana rzeczowników mocnych rodzaju męskiego typu (-ar, -ir)

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
íslenska islandzki
Gramatyka języka islandzkiego

Odmiana rzeczowników mocnych rodzaju męskiego typu (-ar, -ir)[edytuj]

Do tego typu zalicza się rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -ur, dla którego charakterystyczne są końcówki: -ar w dopełniaczu liczby pojedynczej oraz -ir w mianowniku liczby mnogiej.

Obok podstawowego wzoru występują trzy podtypy z obocznościami samogłoskowymi.

Końcówki[edytuj]

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M -ur -ir -urinn -irnir
B - -i -inn -ina
C -i -um -inum -unum
D -ar -a -arins -anna

Przykłady[edytuj]

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M fundur fundir fundurinn fundirnir
B fund fundi fundinn fundina
C fundi fundum fundinum fundunum
D fundar funda fundarins fundanna

Podtypy[edytuj]

Do pierwszego podtypu tej odmiany zalicza się wyrazy zawierające w swoim rdzeniu samogłoskę ö, która podlega obocznościom: ö → e, jeżeli w sylabie końcowej znajduje się samogłoska i oraz ö → a, jeżeli w następnej sylabie jest a. Pozostaje natomiast bez zmian, jeżeli sylaba ta zawiera u.
Do tego podtypu należą następujące rzeczowniki: börkur, göltur, köstur, köttur, lögur, mögur, svörður, völtur, vörður, vöxtur, þröstur, örn

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M köttur kettir kötturinn kettirnir
B kött ketti köttinn kettina
C ketti köttum kettinum köttunum
D kattar katta kattarins kattanna

Drugi podtyp zawiera natomiast rzeczowniki z grupą w rdzeniu wyrazu. Zachodzą podobne oboczności jak w poprzednim podtypie: jö → i przed i oraz jö → ja przed a.
Do tego podtypu należą następujące rzeczowniki: björn, fjörður, hjörtur, kjölur, mjöður.

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M fjörður fiir fjörðurinn fiirnir
B fjörð fii fjörðinn fiina
C fii fjörðum fiinum fjörðunum
D fjaar fjaa fjaarins fjaanna

Trzeci podtyp stanowią rzeczowniki, które w swym temacie zawierają samogłoskę á. W celowniku liczby pojedynczej oraz mianowniku i bierniku liczby mnogiej á zamienia się w æ.
Do tego podtypu należą między innymi rzeczowniki: háttur, þáttur i sláttur

lp nieokr. lm nieokr. lp określona lm określona
M háttur hættir hátturinn hættirnir
B hátt hætti háttinn hættina
C hætti háttum hættinum háttunum
D háttar hátta háttarins háttanna