Aneks:Język fiński - odmiana

Typy deklinacji

Oto lista wyrazów, które reprezentują czterdzieści cztery typy fińskiej deklinacji rzeczowników i przymiotników. Niektóre typy dotyczą jedynie rzeczowników (np. 1.), inne tylko przymiotników (np. 15.), kilka dotyczy obu części mowy (np. 32).
(tabela z odmianą pojawia się po naciśnięciu na numer)

1. valo 2. arvelu 3. autio 4. laatikko 5. rasti 6. sankari 7. ovi 8. nalle 9. kala 10. koira 11. omena 12. herttua 13. katiska 14. korkea 15. suurempi 16. vapaa 17. pää 18. tie 19. sisar 20. rosé 21. parfait 22. nuori 23. lumi 24. susi 25. kansi 26. lapsi 27. veitsi 28. kaksi 29. luistin

30. alaston 31. lämmin 32. hevonen 33. vastaus 34. kalleus 35. koiras 36. mies 37. ohut 38. kevät 39. kahdeksas 40. pahin 41. kuollut 42. hame 43. vasen 44. helium

Typy koniugacji

1. muistaa 2. soutaa 3. huutaa 4. haastaa 5. kasvaa 6. taitaa 7. koskea 8. lähteä 9. tuntea 10. toimia 11. sanoa 12. asua 13. voida 14. saada 15. juoda

16. käydä 17. nousta 18. tulla 19. purra 20. panna 21. tarvita 22. juosta 23. tehdä 24. salata 25. parata 26. huonota 27. erota 28. haluta 29. vanheta 30. katketa

31. selvitä 32. tupakoida 33. hohkaa 34. vipajaa

Wymiana stóp

Dodatkowo rdzenie rzeczowników i czasowników w każdym typie odmiany mogą ulegać różnym alternacjom spółgłoskowym (tzw. "wymianie stóp").
Tym alternacjom podlegają wyłącznie spółgłoski zwarte [p t k], gdy pojawiają się w ostatniej sylabie rdzenia. Spółgłoski geminowane wymieniają się na krótkie (np. liikkua → liikun), a krótkie podlegają zmianom jakościowym bądź zupełnie znikają (kalpa → kalvan, hakea → haen).
(w Wikipedii znajduje się więcej informacji na ten temat)

A

kk : k

• takki : takin
• liikkua : liikun

k : kk

• hake : hakkeen
• pakata : pakkaan

B

pp : p

• kaappi : kaapin
• hyppiä : hypin

p : pp

• opas : oppaan
• napata : nappaan

C

tt : t

• tyttö : tytön
• saattaa : saatan

t : tt

• kate : katteen
• mitata : mittaan

D

k : –

• hakea : haen
• liukua : liu'un
• reikä : reiän

– : k

• aie : aikeen
• maata : makaan

E

p : v

• sopu : sovun
• viipyä : viivyn

v : p

• taive : taipeen
• levätä : lepään

F

t : d

• satu : sadun
• pitää : pidän

d : t

• keidas : keitaan
• kohdata : kohtaan

G

nk : ng [ŋk : ŋŋ]

• aurinko : auringon
• tunkea : tungen

ng : nk [ŋŋ : ŋk]

• rengas : renkaan
• hangata : hankaan

H

mp : mm

• kumpi : kumman
• empiä : emmin

mm : mp

• lumme : lumpeen
• kammata : kampaan

I

lt : ll

• ilta : illan
• yltää : yllän

ll : lt

• sivellin : siveltimen
• vallata : valtaan

J

nt : nn

• hento : hennon
• myöntää : myönnän

nn : nt

• vanne : vanteen
• rynnätä : ryntään

K

rt : rr

• virta : virran
• kertoa : kerron

rr : rt

• porras : portaan
• verrata : vertaan

L

k : j

• arki : arjen
• särkeä : särjen

j : k

• hylje : hylkeen
• rohjeta : rohkenen

M

k : v

• suku : suvun

Harmonia wokaliczna

Fiński system samogłoskowy. Kolorem niebieskim zaznaczone są samogłoski przednie, zielonym – neutralne, a żółtym tylne.

Język fiński jest przykładem języka z harmonią samogłosek. Oznacza to, że samogłoski każdego dodawanego do rdzenia morfemu ulegają asymilacji z samogłoskami rdzenia, przy czym jest to asymilacja odległa – dotyczy głosek nie sąsiadujących ze sobą bezpośrednio. Samogłoska w nagłosie wyrazu może spowodować asymilację samogłoski w wygłosie.
W języku fińskim są trzy klasy samogłosek: przednie, tylne i neutralne. Każdej samogłosce przedniej odpowiada samogłoska tylna. Dołączane do słów afiksy muszą zawierać samogłoski tej samej klasy, co rdzeń (lub neutralne).
Nie dotyczy to wyrazów złożonych. Np. wyraz kirjanpitäjä ma zarówno samogłoski tylne, jak i przednie, ale jest złożony z dwóch innych wyrazów: kirja (samogłoski tylne) i pitäjä (samogłoski przednie).
(w Wikipedii jest więcej informacji na ten temat)