pęd

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

pęd (język polski)[edytuj]

pęd (1.1)
pęd (1.3)
wymowa:
IPA[pɛ̃nt], AS[pẽnt], zjawiska fonetyczne: wygł.nazal.asynch. ę  ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) szybkie posuwanie się naprzód, szybki ruch[1], szybki bieg[2]
(1.2) wewnętrzna potrzeba, zamiłowanie do czegoś, wzmożona chęć dążenia do czegoś[1]
(1.3) bot. nadziemna część rośliny składająca się z łodygi, liści, pączków, kwiatów i owoców[1]; zob. też pęd (botanika) w Wikipedii
(1.4) fiz. prędkość pomnożona przez masę; zob. też pęd (fizyka) w Wikipedii
odmiana:
(1.1-2) blm,
(1.3-4)
przykłady:
(1.1) Myśli jego stały się teraz jeszcze szybsze niż pęd konia[3]
(1.2) Pęd, który nas pcha ku czemuś lub od czegoś odpycha, bez uczucia, że się chce tego, co sprzyja, unika tego, co szkodzi[4]
(1.3) Pędy grochu zwieszały się ze skrzynek[5]
(1.4) Doświadczenie demonstruje zasadę zachowania momentu pędu w ruchu obrotowym.
składnia:
kolokacje:
(1.1) pęd wiatru / wody / powietrza
(1.4) zasada zachowania pędu • moment pędu
synonimy:
(1.1) bieg, galop
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. rozpęd m, popęd m, spęd m, pędnik m, pędzenie n, spędzanie n, spędzenie n, popędzanie n, popędzenie n
czas. pędzić ndk., spędzać ndk., spędzić dk., popędzać ndk., popędzić dk.
przym. pędny, pędowy, popędliwy
przysł. popędliwie
związki frazeologiczne:
na Trzech Króli słońce świeci, wiosna do nas pędem leciowczy pędpuścić się pędemw te pędy
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „pęd” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „pęd” w: Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, red. Włodzimierz Gruszczyński, Instytut Języka Polskiego PAN, Warszawa.
  3. Henryk Sienkiewicz, Quo vadis
  4. Fryderyk Nietzsche, Ludzkie, arcyludzkie, rozdz. O rzeczach pierwszych i ostatnich.
  5. Hans Christian Andersen, Królowa Śniegu.