książę

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

książę (język polski)[edytuj]

wymowa:
IPA[ˈcɕɔ̃w̃ʒɛ], AS[ḱśõũ̯že], zjawiska fonetyczne: zmięk.nazal.denazal.asynch. ą  ?/i
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) władca księstwa, monarcha niekoronowany na króla; zob. też książę w Wikipedii
(1.2) wysoki tytuł szlachecki
(1.3) syn monarchy
odmiana:
(1.1-3) [1][2]
przykłady:
(1.1) Mieszko I (= pierwszy) nie był królem, a jedynie księciem.
(1.2) Brytyjski następca tronu tradycyjnie nosi tytuł Księcia Walii.
składnia:
(1.1) książę + D.
kolokacje:
(1.1) książę Polski / Monako / Liechtensteinu /… • książę mazowiecki / pomorski /… • Wielki Książę Luksemburgabyć księciem
(1.2) książę Lancaster • książę małżonek
synonimy:
(1.1) kniaź, skr. ks.
(1.2) diuk, skr. ks.
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) władca
(1.2) arystokrata
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. księstwo n; księżniczka ż, arcyksiążę m
zdrobn. książątko n
forma żeńska księżna ż
przym. książęcy, księżowski, księży
związki frazeologiczne:
książę ciemnościksiążę, co psy wiążeksiążę z bajkiksiążę krwiudzielny książę
etymologia:
prasł. *kъnęžęmłodociany syn władcy[3][4]
uwagi:
(1.1-3) wołacz księciu jest niepoprawny
(1.1-3) daw. rodzaj nijaki[1], z czego wynikają dawne formy odmiany; zmiana rodzaju związana ze zmianą znaczenia: „syn księcia” > „książę”[3]
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „książę” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „książę” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  3. 3,0 3,1 Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „książę” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.