czerstwy

czerstwy (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈʧ̑ɛrstfɨ], AS: [čerstfy], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.

​

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) o chlebie nieświeży, suchy

(1.2) o chlebie daw. gw. (Poznań) świeży

(1.3) o człowieku krzepki, zdrowy, gw. (Poznań) zdrowy, żwawy, młody

odmiana:

 

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	czerstwy		czerstwa	czerstwe	czerstwi	czerstwe
dopełniacz	czerstwego		czerstwej	czerstwego	czerstwych
celownik	czerstwemu		czerstwej	czerstwemu	czerstwym
biernik	czerstwego	czerstwy	czerstwą	czerstwe	czerstwych	czerstwe
narzędnik	czerstwym		czerstwą	czerstwym	czerstwymi
miejscownik	czerstwym		czerstwej	czerstwym	czerstwych
wołacz	czerstwy		czerstwa	czerstwe	czerstwi	czerstwe

przykłady:

(1.3) Nie bardzo już młoda, ale czerstwa i żwawa, trochę, zanadto otyła, jednak zgrabna […]

składnia:

kolokacje:

(1.3) czerstwy staruszek

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. czerstwość ż

przysł. czerstwo

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

(1.1) Współcześnie używane znaczenie słowa „czerstwy” zostało przeinaczone ze względu na zmiany w postrzeganiu i produkcji chleba. Dawniej słowo „czerstwy” znaczyło 'zdrowy, dobrze trzymający się'. Chleb pieczony dawniej spożywany był dopiero na drugi dzień lub nawet po kilku dniach. Taki „świeży” bochenek prosto z pieca uważany był za niezdrowy (tak jak obecnie ciasta). A że smaczny, to można by go za dużo zjeść – co na pewno nie było ekonomiczne. Obecnie chleb kupujemy prosto ze sklepu/piekarni jeszcze ciepły, a po kilku dniach (ze względu na różne dodatki i spulchniacze) staje się twardy i nie do jedzenia. Dlatego określenie „czerstwy” jako chleb mający kilka dni, czyli przetrzymany, zmieniło swoje znaczenie z dobrego na złe.

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) stale
• białoruski: (1.1) чэрствы; (1.3) бадзёры
• chiński standardowy: (1.1) 老 (lǎo)
• esperanto: (1.1) malfreŝa
• niemiecki: (1.1) altbacken; (1.3) rüstig
• rosyjski: (1.1) чёрствый
• ukraiński: (1.1) черствий
• włoski: (1.1) raffermo

źródła: