czekać

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

czekać (język polski)[edytuj]

pasażerowie czekają (1.1) na metro
śniadanie czeka (1.4) na stole
wymowa:
?/i ?/i IPA[ˈʧ̑ɛkaʨ̑], ASekać]
znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zaczekać, poczekać)

(1.1) zatrzymywać się, pozostawać w jakimś miejscu, coś się wydarzy
(1.2) przerywać wykonywanie jakiejś czynności
(1.3) w grze w karty: nie podbijać stawki, ale nie zrezygnować z gry
(1.4) o rzeczach, które gotowe do użycia
odmiana:
(1.1-4) koniugacja I
przykłady:
(1.1) Jerzy czekał, przyjdzie Stefan.
(1.1) Od dwóch lat wciąż czekam, przyślą.
(1.2) Czekaj! Te grzyby trujące!
składnia:
(1.1) czekać na + B. • czekać + D.
kolokacje:
(1.1) czekać dnia / nocy / jutra • czekać cierpliwienie ma na co czekać • czekać na pociąg / na autobus / na samolot / na taksówkę
synonimy:
(1.1) oczekiwać, wyczekiwać, wyglądać
(1.3) pasować
antonimy:
(1.1) spieszyć się
hiperonimy:
hiponimy:
(1.1) czaić się, czyhać; przest. antyszambrować[1]
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. oczekiwanie n, czekanie n, wyczekiwanie n, poczekalnia ż, odczekanie n, wyczekanie n
czas. zaczekać dk., poczekać dk., wyczekiwać ndk., odczekać dk., oczekiwać ndk., doczekać dk.
przysł. na poczekaniu
związki frazeologiczne:
czekać jak na zbawienieczekać na cudczekać na Godotaczekać na mannę z niebaczekaj tatka latkaczekać jak Żydzi Mesjaszaczas ucieka, wieczność czeka
etymologia:
prasł. *čekati[2]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „czekać” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.