Wikisłownik:Potrzebne hasła/polski
polski[edytuj]
Zobacz też:
- Brakujące sekcje polskie na istniejących stronach
- Najpotrzebniejsze polskie hasła na podstawie istniejących łączy
- Polskie hasła bez nagrania wymowy
- bieliana - kupa drzewa spławiana Wołgą - zob. Artykuł o tym
- Drakula
- drz - tak jak rz
- dublować, dublowanie
- dursać
- dyskret
- dz - tak jak rz
- dzi
- dwudziestokąt
- dż - tak jak rz
- dź - tak jak rz
- egzotyzm
- eksplicit
- ekstruder
- emporium#pl - część handlowa miasta, zwykle związana z portem
- escape room
- europeizm
- facylitacja - "https://sjp.pwn.pl/slowniki/facylitacja.html"
- femcel - (bo incela mamy), normicki, nowe znaczenia: peklowanie, bolec, i pełno nieznanych mi terminów seksualnych w https://krytykapolityczna.pl/swiat/patrycja-wieczorkiewicz-czy-istnieja-incelki/
- fertygacja - https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/fertygacja;3900585.html
- forfiter
- formant - słowotwórczy
- fojerowa składnia - układ syntaktyczny zdania, charakteryzujący się inwersją i nietypowym układem słów, typowy dla Fojera
- frankenstein
- fuczka lub fuczki - bieszczadzkie placki z kiszonej kapusty
- gdzieniebądź
- gra w dziada
- grecyzm
- groszek opałowy
- gryzioł
- gwacnąć (np. [się] na łóżko; w znaczeniu "paść, klapnąć na coś", termin gwarowy)
- harcowisko - jako termin militarny
- hellenizm
- hybrydyzacja
- iberyzm
- ideacja
- immediowane - w zdaniu "Dzieło biskupa bamberskiego doczekało się 14 października 1140 roku owocu w postaci biskupstwa pomorskiego z siedzibą w Wolinie, erygowanego przez papieża Innocentego II bullą Ex commissa nobis. Należy zaznaczyć, że od początku było ono immediowane."
- inhibicja - wstrzymanie, zahamowanie lub opóźnienie jakiegoś procesu lub działanie zwalniające lub zatrzymujące reakcję chemiczną
- internetowiec - osoba uzależniona od internetu (istnieje strona w języku kaszubskim, która wyjaśnia znaczenie tego słowa)
- interesariusz w:interesariusz
- intertekstualny
- introit
- jako taki
- jako tako
- jakże by inaczej
- jedenastokąt
- kalendarz liturgiczny
- kanon mszalny
- karambit
- karbonit - z uwzględnieniem www.ossus.pl/biblioteka/Karbonit
- kardiowerter
- Karkemisz
- kącicierń
- klownada - popisy klowna
- kobieta pracująca - Frazeologizm (ktoś jest) kobieta pracująca (żadnej pracy się nie boi) we współczesnej polszczyźnie ze źródłem oraz przydatne cytaty w plwiki
- kobzelek
- kolektarz
- koleśnica
- kolofon
- koci grzbiet
- kocopoły
- kompensata — to nie to samo co rekompensata
- komprymować - skracać, redukować, kompresować (słownik j. polskiego PWN)
- koncepista, fiumuar (Gombrowicz)
- kontrybutor, kontrybuować
- korabnictwo - wytwarzanie i naprawa siatek
- korwinizm - zbiór poglądów zwolenników Janusza Korwina-Mikke, charakteryzuje się sceptyzmem wobec nauki oraz szczepionek, rusofilstwem i skrajnym antyfeminizmem
- kozioł hiszpański
- krab manlrowy
- krew gęstsza od wody
- Kronida (syn Kronosa, np. Zeus)
- kurtyzować lub kurtyzowanie lub kurtyzacja - przycinanie psu lub koniowi ogona zazwyczaj przy nasadzie
- kaodaizm
- lantanowiec, lantanowce
- latywać - w słowniku Doroszewskiego online
- leptokurtyczny
- linić, nalinić się
- literalnie jest tylko literalny
- lizadło
- Lucja
- lukunda - zob. Nici Iukundy – legenda o córce Krystyna Gozdawy
- łubudu - jest w https://en.wiktionary.org/wiki/thud, pwn podaje łubu-du
- machać szabelką, wymachiwać szabelką
- Maksimusy - uczn. kanapy w holu w szkole gdzie mogą siedzieć uczniowie na przerwach lub czekając na lekcje
- marszrutyzacja - znaleziono w czasopiśmie: Planowanie optymalnej siatki połączeń transportu publicznego wpisuje się w problem decyzyjny i optymalizacyjny zwany problemem marszrutyzacji oraz Problem marszrutyzacji polega na wyznaczeniu optymalnych tras przewozowych i jest rozwinięciem problemu komiwojażera
- memiczność, memiczny -(slang młodzieżowy) Występuje w zdaniach opisujących postacie występujące w "memach internetowych" np."Pan Prezydent Andrzej Duda jest bardzo memiczny."
- memotwórczy slang. Sprzyjający powstawaniu memów
- menarche
- metodyka
- metroseksualista, metroseksualizm
- mezokurtyczny
- micwa - https://sjp.pwn.pl/sjp/micwa;2567791, mamy już w innych językach, a redaktorzy plwiki mają wątpliwości co do liczby mnogiej
- miłosierny Samarytanin
- minnesinger
- mocium panie
- mojra “mojre” [hebr. mora] – strach, szacunek; jest mieć mojra niegdzie. https://sztetl.org.pl/pl/slownik/przestepczosc
- mudita - przeciwieństwo Schadenfreude, radość z czyjegoś szczęścia
- nadgorliwość jest gorsza od faszyzmu (istnieje angielska wersja artykułu dla tego zwrotu)
- najpierwszy
- naser mater - przekleństwo (etymologia ciekawa a propos)
- naszpikować
- naszpikowany
- naturszczyk
- nawlekać - nawlekać igłę i nitkę
- nazalizacja
- nieznaczący
- no ba
- Norwid - imię nadawane w Polsce
- nutrikosmetyk
- nuże
- obleczenie -> ubranie/odzienie/wdzianko literacko/reg. śl/ reg wlk./ reg. kaszubski
- oblekanie -> proces technologiczny nakładania tkaniny powłokowej na przedmiot np. guziki (oblekane guziki) czy piankę
- obnosić się - afiszować się - ang. flaunt
- obyć się
- ochroniarka
- oliwa nierychliwa, ale sprawiedliwa
- omylny, omylnie
- omyłkowy, omyłkowo
- opaździerzyć -> obejść problem, zrobić coś z niczego
- oplątwa
- opłata klimatyczna, opłata uzdrowiskowa
- opoka
- optimum Pareto
- orientalizm
- osiemnastokąt
- osoborok
- oszpecić, oszpecać, oszpecenie
- paczyzm
- pakamerek
- paparyda
- paździerzyć, paździoch
- peszel -> branżowe, jest ślad tu EMT, plwiki dobrze opisuje
- Piaski - miasto w Polsce
- pielesze - https://sjp.pwn.pl/sjp/pielesze;2499823.html
- pierwocina, zwykle lm pierwociny
- pierwsze słyszę / pierwsze słyszeć
- piętnastokąt
- pinxit, pinx. - zob. też pinxit w Wikipedii
- platerka - naczynie
- platykurtyczny
- pleniglacjał
- pluta - jak w czasem luty ostro kuty, czasem w luty same pluty
- płodobus, homofobus - nie wiem, czy nie za wcześnie (2021-07): "Zakaz jazdy dla homofobusów i płodobusów. Rada Warszawy..." itp. Aktualizacja 2021-08: już nawet antyhomofobusy są w prasie.
- pneumatyk
- podharcerzyć
- podołek
- podpowłoka
- podźwignąć
- pokonany
- poły
- ponapierdalać (się)
- poplon
- portelaż z fran. portaledge- namiot ścianowy,
- pozaskończony
- praprababcia
- praprababka
- prapradziadek
- prapraprababka
- praprapradziad
- praprapradziadek
- praprawnuczka
- praprawnuk
- prefiksoid
- probant
- pronować, supinować
- proszę ja ciebie
- protojerej, szczególnie odmiana
- prośny
- przedawkować
- przedsiębieżny
- przemiły, przedobry, przemądry
- przewlec-> przewlec pościel (zmienić obleczenie pościeli)
- przęślica, przęślik
- przyoblec -ubrać kogoś w coś lub włożyć coś na coś
- przystoi - czasownik, który "ma w zasadzie tylko formy 3-osobowe, ale za to we wszystkich czasach, trybach i liczbach" ([1], [2], [3])
- przycebulić
- przyczynek
- przydać (coś komuś): gdyż mamy imputo - (1.1) przyznać, przydać, przypisywać coś komuś, czemuś
- przykup - w grach karcianych, karty o które toczy się licytacja
- przyluźny https://sjp.pwn.pl/so/przyluzny;4500212.html
- przytentegować
- pudlingowanie (zob. hasło w:pl:Pudlingowanie w Wikipedii)
- rebant/refbant
- refokalizacja (ang. refocalization)
- rekontekstualizacja (ang. recontextualization)
- rekurs
- retransmisja
- retroseksualista, retroseksualizm
- rewalizacja
- archit. rewaloryzacja, rewitalizacja - restauracja (?)
- robotowy - chirurgia głównie: https://www.onkonet.pl/dp_chirurgia_robotowa_zb.php
- rolomat
- rotulus
- rozbawiony
- rozbrat
- rozchodzić się jak ciepłe bułeczki
- rozkaźnik
- rozmyślić się
- rozparzeniec
- rozsupływacz
- rozpytać
- rozwijać skrzydła
- ryfka – okucie pochwy szabli, zaopatrzone w kółka (brajcarki) służące do jej zawieszenia na rapciach
- sampierz - archaizm
- sculpsit, sculp., sc. - zob. też sculpsit w Wikipedii
- sebuwać -> zdjąć buty reg. śl., reg. wlk.
- sefardyjczyk, sefardyjka, sefardyjski
- sekwestr
- sematyczny
- seppuku
- setnie - świetnie, patrz możliwa etymologia tu https://pl.wiktionary.org/wiki/Dyskusja:setny
- siajerek -> potoczna nazwa magazynu lub też szopy, zazwyczaj taki siajerek znajduje się na zewnątrz, nazwa częściej spotykana na wsi aniżeli w dużym mieście, inaczej zwany magazynkiem
- siepać
- Sind(h), Sind(h)yjka, patrz też reszta jako ogólny temat: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dyskusja:Sindhowie
- skopać
- skostnieć
- skramczeć - mówić w płaczliwy sposób, narzekać
- skrofuloza, skrofuły
- smard - link do Doroszewskiego
- sonosfera
- sól attycka
- splątek - jakaś faza rozwoju paproci
- stokaż
- sufiksoid
- sukmaniarz - obraźliwe określenie na księdza
- superwizja, superwizor, superwizant
- sylwiczny - w tytule Lema 'Rozważania sylwiczne'. - (Tu komentarz Zezena - Lem stosował wiele neologizmów, będąc "dywagacjonistą-dygresjonerem", więc niepewnym, czy warto je wszystkie, "dygresjoner" itp., tu zamieszczać. Patrz też ta propozycja: "wżdycki grędziel przekazując, owsinek przebuldoźył" poniżej.)
- szanować piłkę
- szata godowa
- szata świetna nie zdobi złego, a podła nie oszpeci dobrego
- szesnastokąt
- szkofia - przy czapce
- szmula
- szorcik
- szpetota, szpetnie, szpecić.
- sztorcować
- sztyblety
- szyft
- szare komórki
- ścigacz
- ścigałka
- śmieszek
- tak tańczy, jak mu zagrają
- tam i siam
- tamburyniarz
- tenis ziemny
- ten teges
- toćka w toćkę, toczka w toczkę
- trómfnóć,- [z czeskiego - odpowiedź, która kończy spór(po niej nie ma już żadnego argumentu), w skacie karta przebijająca wszystkie pozostałe]
- truchtać
- tryskadełko - rzekomo fontanna
- trzask-prask
- -tura - sufiks obecny w takich słowach jak politura, malatura, klawiatura, zapewne łacińskiej proweniencji
- turanizacja
- turanizm
- turbacja - jak podaje Słownik Języka Polskiego PWN z 1996 roku, słowo to oznacza "zmartwienie, niepokój, troskę; kłopot, trud"
- turkotać: "obracać się", "kręcić": młynki, wózki... ([4])
- tużurek, anglez
- ukorzyć, ukorzyć się, ukorzenie
- umpa
- uszczknąć
- walidacja
- wąpierz --> wampir
- wąż kusiciel
- wątek autobiograficzny
- wiech. (https://sjp.pwn.pl/doroszewski/odsiadka;5464568.html)
- wikifikacja (Anna Maj, opisując społecznościowe, oddolne sposoby tworzenia wiedzy, operuje terminem „wikifikacja”. Jej zdaniem wikifikacja oznacza dialogiczność w procesie tworzenia wiedzy, nieustanne otwarcie na jej negocjowalność, stałą i natychmiastową interkonektywność, otwarcie na innego użytkownika i jego autorytet.[1])
- wikijorz
- witajka
- wnioskobiorca
- wolnowar
- wpaść w czarną rozpacz
- wrzeciądz
- wrotek (robak)
- wyindywidualizować
- wyoblacz
- Wyspa Piotra I - ponad 70 linków, ale nie pokazuje się na listach bo jest z dużej litery
- wystraszyć, wystraszyć się
- wznowić
- wżdycki -> reg. śl. zawsze, ale też literacko np. Dzienniki Gwiazdowe Lema "wżdycki Girłay III, grędziel Turtukurowi przekazując, owsinek przebuldoźył"
- w związku z tym
- zakwalifikować
- zabajony
- zachałuzie
- zahartować
- zapylać - czasownik od zapylanie
- zatracać, zatracić
- zawiadowca
- zawiadywać
- zawód dym
- z. d. lub z.d. lub zd. - z domu (nazwisko panieńskie)
- zderzacz hadronów
- ziew
- zmylić
- zwięźla
- perfumiarskie: gourmand, szypr, fougère, oud, hesperydy
- brakujące orzecznikowe formy zaprzeczone: nieciekaw, niegodzien, niegotów, niełaskaw, niemiłościw, niepełen, niepewien, niesyt, nieświadom, niewesół, niewinien
- z lewa
- z prawa
- z dawien dawna
- z cicha pęk
- żywnościówka - lista liczby klientów do wyżywienia
Określenia z polskich opisów herbów (w:Blazonowanie):
- hippokamp
- krzywaśń – figura zbliżona do odwróconej litery „S” (rzeka);
- krzyż kawalerski – krzyż o ramionach tej samej długości, rozszerzonych ku końcom (krzyż patee);
- łękawica – figura w kształcie litery „W”;
- nałęczka – opaska na głowę z chusty;
- odmęt – głęboka, wzburzona woda;
- orłek – orzeł bez ogona;
- osmorog – krzyż rozdarty;
- paprzyca – koło młyńskie?
- połulew – górna połowa lwa wspiętego, analogicznie połujeleń, połuniedźwiedź, itd;
- pomłość – wić słomiana, zawiązana w kształcie litery „O”;
- szaszor – orzeł bez głowy;
- wilczekosy – ostrza kos ułożone symetrycznie w pionie, w kształt zbliżonym do litery „O”;
- wspięty – zwierzę stojące na tylnych łapach, jedna w wykroku;
- zawiasa – ucho od garnka, w kształcie litery „U”;
- zapiątek - weekend;
- zbraunować - zgasić kogoś