Syriusz

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

Syriusz (język polski)[edytuj]

Syriusz (1.2) ta najjaśniejsza gwiazda
wymowa:
IPA[ˈsɨrʲjuʃ], AS[syrʹi ̯uš], zjawiska fonetyczne: zmięk.i → j  ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy, nazwa własna

(1.1) mit. gr. pies Oriona, przeniesiony na firmament jako gwiazda Syriusz (1.2); zob. też Syriusz (mitologia) w Wikipedii
(1.2) astr. najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie, znajdująca się w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa; zob. też Syriusz w Wikipedii

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

(2.1) rzad. imię męskie[1]; zob. też Syriusz (imię) w Wikipedii
odmiana:
(1.1-2)
(2.1)
przykłady:
(1.1) Orionowi podczas polowania towarzyszył pies Syriusz.
(1.1) Myśliwy Orion został po śmierci przeniesiony między gwiazdy wraz z psem Syriuszem.
(1.2) Syriusz, zwany także Psią Gwiazdą lub Kanikułą, jest gwiazdą podwójną i jedną z gwiazd położonych najbliżej Ziemi.
(1.2) Gwiazdozbiór Oriona widnieje na niebie niedaleko Syriusza, który jest z nim mitologicznie powiązany.
składnia:
kolokacje:
(1.2) gwiazda Syriusz • światło Syriusza • przyglądać się Syriuszowi • obserwować / widzieć Syriusza
(2.1) pan Syriusz • brat / kuzyn / wujek / dziadek Syriusz • mężczyzna imieniem (o imieniu) Syriusz • święty / błogosławiony Syriusz • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Syriusz • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Syriusz • otrzymać / dostać / przybrać imię Syriusz • dzień imienin / imieniny Syriusza • na Syriusza (o dniu)
synonimy:
(1.2) Psia Gwiazda, Kanikuła, α CMa
(2.1) zdrobn. Syriuszek
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz.
zdrobn. Syriuszek mos
przym. Syriuszowy
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) gr. Σείριος (Seirios) < gr. σείριος (seirios) → gorący, ognisty
(1.2, 2.1) od (1.1)
uwagi:
zob. też Syriusz (ujednoznacznienie) w Wikipedii
(1.1) zobacz też: ArgosCerberLelapsMajraOrtrosProcjonIndeks:Polski - Mitologia grecka
(1.2) Jednowyrazowe nazwy gwiazd piszemy wielką literą[3][4].
(1.2) por. Psia Gwiazda • Kanikuła; zobacz też: Indeks:Polski - AstronomiaIndeks:Polski - Indeks terminów astronomicznych
(2.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona
tłumaczenia:
źródła:
  1. Syriusz w: Rada Języka Polskiego.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Syriusz” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Syriusz” w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Nazwy obiektów astronomicznych” w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.