Jerzy

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

Jerzy (język polski)[edytuj]

wymowa:
IPA: [ˈjɛʒɨ], AS: [i ̯ežy] ​?/i
​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

(1.1) imię męskie; zob. też Jerzy w Wikipedii
odmiana:
(1.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikJerzyJerzowie
dopełniaczJerzegoJerzych
celownikJerzemuJerzym
biernikJerzegoJerzych
narzędnikJerzymJerzymi
miejscownikJerzymJerzych
wołaczJerzy[1]Jerzowie
depr. M. i W. lm: (te) Jerze[1][2]
przykłady:
(1.1) Mam na imię Jerzy i jestem matematykiem z Poznania.
(1.1) Jerzy Popiełuszko, błogosławiony, ksiądz i duszpasterz ludzi pracy (…), bronił prawa do życia w wolności i sprawiedliwości oraz protestował przeciw aktom bezprawia i przemocy[3].
(1.1) W polskim Kościele katolickim na 24 kwietnia przypada wspomnienie św. Jerzego, patrona żołnierzy, harcerzy, skautów, rycerzy i rolników oraz chroniącego od chorób skóry.
(1.1) Jerzowie dzień swego patrona, czyli imieniny, obchodzą 23 kwietnia.
składnia:
kolokacje:
(1.1) krzyż świętego Jerzego • pan Jerzy • brat / kuzyn / wujek / dziadek Jerzy • mężczyzna imieniem (o imieniu) Jerzy • święty / błogosławiony Jerzy • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Jerzy • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Jerzy • otrzymać / dostać / przybrać imię Jerzy • dzień imienin / imieniny Jerzego • na Jerzego (o dniu)
synonimy:
(1.1) rzad. war. Jur[4]; zdrobn. Jerzyk, Jurek[4][5], Jureczek, Juruś, Jurcyś, Orcio[6]; st.pol. Jurzy[5], Jirzy[5]; zdrobn. st.pol. Jurzyk[5], Jurk[5], Jurko[5], Jura[5], Irzyk[5], Hirzyk[5]; gw. (Górny Śląsk) Jorg, Jorguś, Jerzik
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. Jerzowa ż, Jerzówna ż, Jerzostwo lm mos, Jurkowa ż, Jurkówna ż, Jureczkowa ż, Jureczkówna ż, Jurki nmos, Jurów mrz, Jurowce nmos, jerzyk mzw
zdrobn. Jerzyk mos, Jurek mos, Jureczek mos, Juruś mos, Jurcyś mos
st.pol. Jurzyk mos, Jurk mos, Jurko mos, Jura mos, Irzyk mos, Hirzyk mos
st.pol. Jurzy mos, Jirzy mos
forma żeńska Georgina ż
przym. Jerzowy, Jurowy, Jurkowy, Jureczkowy, Jurusiowy, jerzykowy, jerski, jerzski
zob. Jur
związki frazeologiczne:
przysłowia: gdy na święty Jerzy jeszcze nie rozkwita, niech się cieszy stary, młody, chłop i kobieta • gdy święty Jerzy na białym koniu bieży, piękną wiosnę zapowiada • Jerzego idź siać w niego • kiedy Jerzy pogodą częstuje, wnet się pogoda zepsuje • kiedy Jerzy skryje wronę w życie, będzie zboża obficie • na święty Jerzy nie trzeba koniom owsa • na święty Jerzy każdy chłop się jeży • na święty Jerzy rosa, nie trzeba koniom owsa • na święty Jerzy trawa się pierzy • sprawiedliwy jak świętego Jerzego koń • święty Jerzy trawom burzy
etymologia:
łac. Georgius < gr. Γεώργιος (Georgios)[5][7] < gr. γεωργός (georgos) → rolnik
uwagi:
zob. też Jerzy w Wikicytatach
(1.1) por. Jur; zobacz też: Indeks:Polski - Imiona
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ 1,0 1,1 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Jerzy” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „imiona w liczbie mnogiej” w: Poradnia językowa PWN.
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „Popiełuszko Jerzy” w: Encyklopedia PWN Online, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  4. ↑ 4,0 4,1 Jur w: Rada Języka Polskiego.
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „Jurek i Jerzy” w: Poradnia językowa PWN.
  6. ↑ Księga imion, Książka i Wiedza, 1975.
  7. ↑ Jan Miodek, Słownik ojczyzny polszczyzny, oprac. Monika Zaśko-Zielińska, Tomasz Piekot, wydawnictwo Europa, Wrocław 2002, s. 277.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=Jerzy&oldid=7931700”