Indeks:Polski - Profesjolekt dziennikarzy

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

A[edytuj]

  • akwarium – część newsroomu odgrodzona szkłem
  • ambush – dziennikarz czyhający na niespodziewającego się rozmówcę
  • amplifikatornia – miejsce, w którym znajdują się sprzęty i urządzenia techniczne
  • animacja – 1) radio: wypowiedź dziennikarza na antenie; 2) telewizja: błąd montażowy
  • asapowoInternet: tak szybko, jak to możliwe (por. ASAP)
  • atrapa – materiał, który ma przyciągnąć uwagę

B[edytuj]

  • backgrounderprasa: artykuł wyjaśniający
  • bannerprasa: nagłówek na szerokość strony
  • bedradio: podkład muzyczny stanowiący tło dla informacji
  • belka – pasek na ekranie przedstawiający z informacjami np. o autorach materiału
  • bękartprasa: końcowy wiersz ustępu umieszczonego na początku nowego łamu (błąd drukarski)
  • biuras – pracownik nieprodukcyjny
  • boczkiprasa: tytuły rozdziałów umieszczane na bocznym marginesie
  • breaking newsradio, telewizja: najnowsza informacja o ważnym wydarzeniu, podawana na początku wiadomości lub u dołu ekranu w trakcie innego programu telewizyjnego

C[edytuj]

  • celebryta
  • cmentarna zmianaradio: trzecia (ostatnia) zmiana
  • czesing – zbieranie informacji
  • czołówka – 1) plansza początkowa; 2) streszczenie informacji na jej początku

D[edytuj]

  • dać dupkę, dać sobie tyło dziennikarzu: przedstawić się na końcu relacji
  • deadline – ostateczny termin oddania gotowego materiału
  • debit – zezwolenie władz na ściąganie i udostępnianie wydawnictw zagranicznych
  • depeszowiec – dziennikarz, który redaguje najnowsze wiadomości
  • dogaducha – krótki komentarz prowadzącego program po zakończeniu serwisu
  • doorstepping – czyhanie na sławnych ludzi przed ich domami
  • dossier – komplet dokumentów dotyczący danego zagadnienia
  • dwumedia – działania dotyczące radia i telewizji
  • dziki wążżart. mało ważna informacja
  • dziuplant – producent newsowy
  • dżingiel, jingleradio: przerywnik muzyczny

E[edytuj]

  • edytorialprasa: artykuł wstępny przedstawiający opinię gazety
  • efekttelewizja: dźwięk dodany do newsa
  • embedInternet: link do filmiku
  • embedowanieInternet: wklejanie linku do filmu
  • efemerydaprasa: krótkotrwałe lub niesystematycznie ukazujące się czasopismo
  • esejprasa: dłuższa forma dziennikarska, zawiera elementy stylu naukowego i literackiego
  • event
  • event antenowy – akcja antenowa
  • exclusiveprasa: artykuł, reportaż, wywiad publikowany na prawach wyłączności

F[edytuj]

  • faderadio: wyciszenie muzyki aż do całkowitego ściszenia
  • fakap – wpadka
  • felietonprasa: krótki, subiektywny tekst dziennikarski
  • felietonistaprasa: dziennikarz publikujący felietony
  • fillerradio: wypełnienie bloku reklamowego
  • flagaradio: charakterystyczny początek lub koniec podkładu
  • forszpan – atrakcyjnie podany skrót najważniejszych informacji trwający kilkadziesiąt sekund

G[edytuj]

  • główka – skrótowe przedstawienie najważniejszych informacji
  • goldyradio: złote przeboje
  • googlobiorczość (Internet)
  • grill – rozpiska zawartości programu

H[edytuj]

  • headline – 1) prasa: nagłówek prasowy; 2) prasa: szata graficzna; 3) radio: skrót najistotniejszych informacji na początku serwisu; wprowadzenie
  • handout
  • hybryda – urządzenie umożliwiające wpuszczanie rozmów telefonicznych na antenę radiową

I[edytuj]

  • infografika – informacje w formie graficznej
  • infotainment – entertainment (ang. rozrywka) + information (ang. informacja) – przenikanie tabloidyzacji do programów informacyjnych
  • introradio: instrumentalny początek utworu muzycznego do rozpoczęcia śpiewu

J[edytuj]

  • jedynka – 1) skrótowe przedstawienie najważniejszych informacji; 2) Internet: najważniejsza informacja
  • jingle zob. dżingiel

K[edytuj]

  • klikalnośćInternet: liczba odsłon danej strony
  • komentarzprasa: gatunek dziennikarski, w którym omawia się jakieś wydarzenie
  • komentator – dziennikarz piszący komentarze
  • korektaprasa: dział redakcji zajmujący się sprawdzaniem tekstów pod względem poprawności językowej
  • korespondent – współpracownik dziennikarza przygotowujący informacje, zwłaszcza z zagranicy
  • kotlet – impreza, na której można spotkać ryje (zob.)
  • kotwica – gospodarz programu
  • krycie – wypełnianie czasu antenowego

L[edytuj]

  • layoutprasa: szata graficzna
  • lead, lid – skrótowe przedstawienie najważniejszych informacji
  • liner
  • live – relacja na żywo

Ł[edytuj]

  • łamaczprasa: osoba, która zajmuje się przygotowywaniem kolumny książki lub czasopisma przeznaczonego do druku

M[edytuj]

  • makietaprasa: szablon gazety
  • matka – nagranie z gotowym materiałem dźwiękowym
  • matka przełożona – redaktor naczelna
  • mediateka – dział gromadzący nagrania dźwiękowe, wizyjne, pliki komputerowe
  • michałekżart. mało ważna informacja
  • minipromos – krótka forma zapowiadająca najbliższą pozycję i zachęcająca do obejrzenia, wysłuchania jej
  • minutówka – dokument prezentujący w skrócie, lecz dokładnie co do minuty, najważniejsze wydarzenia danego dnia
  • muzaklekcew. radio: stacja, której oferta programowa składa się prawie wyłącznie z muzyki rozrywkowej

N[edytuj]

  • nadtytuł
  • nagłówekprasa: wydrukowany tytuł artykułu
  • nagrać coś na amerykańską taśmę / do szuflady – nagrać materiał, który nie zostanie wyemitowany
  • news – wiadomość, informacja
  • newszakżart. muzyka przeplatana wiadomościami
  • newsroom – centrum gromadzenia i redagowania informacji
  • nieregularnikprasa: pismo ukazujące się nieregularnie
  • nocnik – dziennikarz prowadzący nocny program
  • notatka prasowaprasa: odmiana wzmianki wzbogacona o dodatkowe fakty szczegółowe

O[edytuj]

  • off – dźwięk, który nie wypowiada osoba pokazywana na ekranie, ale lektor
  • oglądalnośćtelewizja: powodzenie, jakim cieszy się dany program
  • okładkaradio: najważniejsza informacja w serwisie
  • ołówekradio: krótka informacja tekstowa
  • operatywka – planowanie
  • outroradio: zakończenie utworu muzycznego

P[edytuj]

  • paczka – głośnik
  • paparazzo – fotograf specjalizujący się w śledzeniu celebrytów, gwiazd
  • paszczodźwiękradio: relacja złożona z „paszczy” (głosu reportera) i nagranej wypowiedzi jakiejś osoby (osób).
  • plakatowanie – wypełnianie czasu antenowego
  • poczytnośćprasa: szacunkowa liczba czytelników danego pisma
  • podtytuł – śródtytuł
  • pokupnośćprasa: szacunkowa liczba osób kupujących dane pismo
  • połówka – serwis informacyjny w połowie godziny
  • prasówka – przegląd prasy
  • prezenter – prowadzący program i zapowiadający jego pozycje
  • prime time – najwyższe pasmo oglądalności
  • promos – materiał promocyjny
  • przegaducha – mało ważna informacja
  • przydeptać flagę – nie zmieścić się z informacją przed flagą
  • puszka – nagrany materiał

R[edytuj]

  • ramówka – porządek programu, dzienny układ programów
  • reality showtelewizja: program w dużym stopniu inscenizowany, ale sprawiający wrażenie, że jego uczestnicy zachowują się spontanicznie
  • recenzja – sprawozdawcze omówienie, krytyczna analiza lub ocena utworu, spektaklu, filmu itp.
  • recka – recenzja
  • reksio – tworzenie miksów
  • reportaż – sprawozdanie dziennikarskie z prawdziwych wydarzeń
  • research – zbieranie informacji
  • researcher – osoba zbierająca informacje dla dziennikarza
  • redaktor – osoba zatrudniona w redakcji
  • robić research – zbierać informacje
  • rozeznanie – zbieranie informacji
  • ryj – gwiazda

S[edytuj]

  • sauté – wypowiedź jakiejś osoby nieobudowana komentarzem reportera
  • setka – 1) radio: wypowiedź jakiejś osoby nieobudowana komentarzem reportera; 2) telewizja: krótka wypowiedź cechująca się stuprocentową synchronizacją obrazu z dźwiękiem zarejestrowanym w tym samym miejscu
  • serwisant – osoba, która redaguje oraz czyta na antenie serwisy informacyjne
  • SGInternet: strona główna portalu
  • sitko – mikrofon
  • siostra przełożona – redaktor naczelna
  • składdaw. materiał zecerski złożony w wyrazy i wiersze
  • sociak – wypowiedź jakiejś osoby nieobudowana komentarzem reportera
  • spiker – prowadzący program i zapowiadający jego pozycje
  • sprostowanie – formalne zaprzeczenie lub wniesienie zastrzeżeń do podanej wiadomości
  • stagerradio: krótki podkład muzyczny pod animację antenową
  • standuptelewizja:' reporter, który stoi przed kamerą i mówi do mikrofonu, najczęściej na końcu newsa telewizyjnego
  • standuper – osoba, która robi standup
  • stringerprasa: niezależny dziennikarz związany kontraktem z jakąś agencją prasową
  • surówka – nagrany materiał przed zmontowaniem
  • sweeperradio: krótki dźwięk, który ma wypełnić ciszę lub zamaskować miks piosenki z dżinglem
  • szpalta – jedna strona tekstu po składzie magazynu
  • szpiegradio: urządzenie rejestrujące program
  • szpigiel – 1) prasa: dokument zawierający schemat, układ stron i kolumn w danym numerze; 2) radio, telewizja: scenariusz programu
  • szpilkaradio: krótkie nagranie lektorskie, które służy do identyfikacji stacji, zapowiedzi programu lub urozmaiceniu

Ś[edytuj]

  • śródszpan – skrót informacji nadawany mniej więcej w połowie serwisu

T[edytuj]

  • tabloid
  • talk showtelewizja: program oparty na rozmowie z gośćmi
  • tapetowanie – wypełnianie czasu antenowego
  • target, target audience – publiczność docelowa
  • teaser – materiał zapowiadający program
  • ticket – zgłoszenie jakiegoś problemu przez e-mail
  • traffikowiec – osoba czytająca informacje drogowe
  • trail – materiał zapowiadający program
  • tyłówkatelewizja: plansza końcowa, napisy końcowe
  • tytuł właściwy
  • tytułówka – element kończący audycję

U[edytuj]

  • ubranko – stałe i zmienne elementy programu radiowego

V[edytuj]

  • voyeur – osoba, która lubi oglądać reality shows

W[edytuj]

  • wieśmakpogard. materiały dotyczące małych miejscowości położonych w pobliżu Łodzi
  • wizytówka – pasek na ekranie przedstawiający z informacjami np. o autorach materiału
  • wrzucić coś na świecznik – mieć gotowy artykuł
  • wstępniakprasa: artykuł wstępny przedstawiający opinię gazety
  • wywiad – rozmowa dziennikarza z jakąś osobą, opublikowana następnie w prasie lub innym medium
  • wzmianka – krótkie powiadomienie o jakimś fakcie

Z[edytuj]

  • zagadać wokal – 'radio: zjawisko, gdy prezenter, który puszcza piosenkę, mówi podczas, gdy wokalista śpiewa
  • zajawka – materiał zapowiadający program
  • zakładkaprasa: reklama w czasopiśmie o objętości dwóch lub więcej kolumn, otwierające się po wewnętrznej stronie okładki
  • zegarradio: rozkład pozycji antenowych z zaplanowanym czasem trwania w każdej godzinie
  • zejściówka – komunikat na zejście z anteny
  • zwiastun – materiał zapowiadający program

Ż[edytuj]

  • żywiec – relacja na żywo

Literatura[edytuj]

  • Justyna Dziagacz, Profesjolekt dziennikarski
  • Stanisław Kania, Słownik argotyzmów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1995.
  • S. Waśko, Specyfika pracy dziennikarza gazety regionalnej [w:] Współczesne oblicza mediów pod red. J. Marszałek-Kawa, Toruń 2005, s. 243–245.